    |
 |
| Đồng chí Nguyễn Huy Tiến, Viện trưởng VKSND tối cao trình Quốc hội dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức VKSND ngày 24/6/2025. Ảnh: VPQH cung cấp. |
Mở rộng quyền hạn trong công tác kiểm sát hoạt động tư pháp
Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức VKSND đã sửa đổi, bổ sung và làm rõ hơn về quyền hạn của VKSND, đặc biệt trong việc xử lý vi phạm. Cụ thể, VKSND có quyền:
Xử lý vi phạm và xử phạt vi phạm hành chính đối với các hành vi cản trở hoạt động tố tụng của VKSND;
Yêu cầu, kiến nghị các cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền khắc phục và xử lý nghiêm minh các vi phạm pháp luật trong hoạt động tư pháp;
Kiến nghị các cơ quan, tổ chức hữu quan áp dụng các biện pháp phòng ngừa vi phạm pháp luật và tội phạm…
Đối với công tác kiểm sát thi hành án dân sự và thi hành án hành chính, Điều 28 (sửa đổi) trong Luật quy định chi tiết các nhiệm vụ, quyền hạn của VKSND, bao gồm:
Kiểm sát hồ sơ và hoạt động thi hành án;
Trực tiếp kiểm sát tại cơ quan, tổ chức và cá nhân thi hành án;
Yêu cầu Tòa án, cơ quan thi hành án dân sự, Chấp hành viên thực hiện đúng quy định pháp luật và cung cấp tài liệu liên quan;
Kháng nghị các quyết định, hành vi trái pháp luật của Tòa án, cơ quan thi hành án, Chấp hành viên, yêu cầu đình chỉ, tạm đình chỉ, hủy bỏ hoặc sửa chữa các vi phạm pháp luật…
Nâng cao vai trò của Ủy ban kiểm sát
Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức VKSND quy định rõ về việc thành lập Ủy ban kiểm sát tại VKSND tối cao, VKSND tỉnh, thành phố, Viện kiểm sát quân sự trung ương và tương đương. Các Ủy ban này có nhiệm vụ thảo luận các vấn đề quan trọng, cho ý kiến về các vụ án, vụ việc theo quy định của Viện trưởng VKSND…
Đặc biệt, Ủy ban Kiểm sát VKSND tối cao họp do Viện trưởng chủ trì để thảo luận và quyết định nhiều vấn đề quan trọng như: Chương trình, kế hoạch công tác của ngành KSND; Dự án luật, pháp lệnh, nghị quyết trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội; báo cáo của Viện trưởng VKSND tối cao trình Quốc hội, Ủy ban Thường vu Quốc hội, Chủ tịch nước; Bộ máy làm việc của VKSND tối cao;…
Bên cạnh đó, VKSND tối cao được trao quyền đề xuất nhiệm vụ lập pháp, đề nghị xây dựng luật, pháp lệnh, nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, và chủ trì xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật thuộc thẩm quyền. Những quy định này trong Luật đã khẳng định vị thế và đóng góp của ngành KSND trong việc hoàn thiện hệ thống pháp luật.
Cơ cấu tổ chức và quy định về nhân sự được chuẩn hóa
Luật quy định hệ thống VKSND, gồm: VKSND tối cao; VKSND tỉnh, thành phố; VKSND khu vực và Viện kiểm sát quân sự các cấp.
Luật cũng bổ sung và làm rõ các chức danh, vị trí trong VKSND như Cán bộ điều tra và Giám định viên kỹ thuật hình sự.
Một điểm mới đáng chú ý là quy định về chuyển đổi chức danh giữa Kiểm sát viên và Điều tra viên sẽ không cần thi tuyển nếu đáp ứng đủ tiêu chuẩn và điều kiện theo quy định. Trình tự, thủ tục sẽ do Viện trưởng VKSND tối cao quy định.
Về bổ nhiệm Kiểm sát viên, Luật quy định rõ:
Việc bổ nhiệm Kiểm sát viên lần đầu phải qua thi tuyển, trừ trường hợp đặc biệt.
Quy định nguyên tắc bổ nhiệm Kiểm sát viên vào ngạch cao hơn, đảm bảo công khai, minh bạch, khách quan và không xét bổ nhiệm đối với người đang trong thời hạn xử lý kỷ luật hoặc liên quan đến tố tụng hình sự.
Trong trường hợp đặc biệt, người được giới thiệu làm lãnh đạo VKSND các cấp có thể được tuyển chọn và bổ nhiệm làm Kiểm sát viên các cấp (sơ cấp, trung cấp, cao cấp, Kiểm sát viên VKSND tối cao) dù chưa đủ thời gian công tác pháp luật hoặc thời gian giữ ngạch Kiểm sát viên thấp hơn, với điều kiện đáp ứng các tiêu chuẩn và các điều kiện khác.
Về nhiệm kỳ, Kiểm sát viên VKSND tối cao có nhiệm kỳ tính từ khi bổ nhiệm đến khi nghỉ hưu hoặc chuyển công tác khác. Đối với Kiểm sát viên được bổ nhiệm lần đầu, nhiệm kỳ là 5 năm; Kiểm sát viên được bổ nhiệm lại hoặc bổ nhiệm vào ngạch cao hơn sẽ có nhiệm kỳ đến khi nghỉ hưu hoặc chuyển công tác khác.
Quy định chặt chẽ về biên chế
Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức VKSND quy định về tổng biên chế, số lượng và cơ cấu tỷ lệ ngạch Kiểm sát viên, Điều tra viên của VKSND và Viện kiểm sát quân sự.
Theo đó, số lượng Kiểm sát viên VKSND tối cao không quá 27 người.
Tổng biên chế của VKSND và Viện kiểm sát quân sự do Viện trưởng VKSND tối cao quyết định và chịu trách nhiệm.
Số lượng và cơ cấu tỷ lệ các ngạch Kiểm sát viên, Điều tra viên tại mỗi cấp VKSND do Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định trên cơ sở đề nghị của Viện trưởng VKSND tối cao và ý kiến của Chính phủ. Đối với Viện kiểm sát quân sự, cần có sự thống nhất với Bộ trưởng Bộ Quốc phòng.
Ngoài ra, các quy định về trang phục, phù hiệu, cấp hiệu và giấy chứng minh cho Kiểm sát viên, Điều tra viên, Kiểm tra viên, Cán bộ điều tra cũng được chuẩn hóa. Theo đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định chế độ cấp phát và sử dụng trang phục. Viện trưởng VKSND tối cao quy định chi tiết về hình thức, chất liệu, màu sắc trang phục và việc cấp phát, quản lý giấy chứng minh...
Những điểm mới trong Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức VKSND nhằm xây dựng ngành KSND ngày càng vững mạnh, chuyên nghiệp, hoạt động hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả; góp phần quan trọng vào nhiệm vụ thực hành quyền công tố và kiểm sát các hoạt động tư pháp…