Thổ Nhĩ Kỳ đã dừng mọi hoạt động trao đổi thương mại với Israel kể từ ngày 2/5, Bộ Thương mại Thổ Nhĩ Kỳ cho biết, do hoạt động quân sự không ngừng nghỉ của nước này chống lại người Palestine ở Gaza.

“Mọi giao dịch xuất nhập khẩu liên quan đến Israel đã bị dừng. Thổ Nhĩ Kỳ sẽ thực hiện nghiêm túc và dứt khoát các biện pháp mới này cho đến khi Chính phủ Israel cho phép dòng viện trợ nhân đạo đầy đủ và không bị gián đoạn tới Gaza.”, tuyên bố của Bộ Thương mại Thổ Nhĩ Kỳ nói.

Hai nước có kim ngạch thương mại đạt 6,8 tỉ USD vào năm 2023.

Hôm 1/5, Thổ Nhĩ Kỳ tuyên bố sẽ tham gia cùng với Nam Phi theo đuổi vụ kiện diệt chủng chống lại Israel tại Tòa án Công lý Quốc tế (ICJ).

leftcenterrightdel
 Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan phát biểu trong phiên họp của Tổ chức Hợp tác Hồi giáo tại Istanbul, ngày 4/12. Ảnh: AP/Francisco Seco.

Tháng trước, Thổ Nhĩ Kỳ đã áp đặt các hạn chế thương mại đối với Israel do Tel Aviv từ chối cho phép Ankara tham gia các hoạt động thả dù viện trợ cho Gaza và cuộc tấn công của nước này vào dải đất của người Palestine.

Thổ Nhĩ Kỳ là thành viên NATO chỉ trích gay gắt nhất các hành động quân sự của Israel ở Gaza, vốn đã cướp đi sinh mạng của khoảng 34.600 người Palestine, chủ yếu là phụ nữ và trẻ em và làm gần 78.000 người khác bị thương.

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan đã gọi Israel là “quốc gia khủng bố”, liên tục kêu gọi ngừng bắn lập tức và cáo buộc nước này phạm tội ác diệt chủng trong chiến dịch quân sự ở Gaza bắt đầu từ ngày 7/10/2023.

Ankara đã ủng hộ các bước xét xử tội diệt chủng của Israel và gửi hàng nghìn tấn viện trợ cho người dân Gaza.

leftcenterrightdel
 Cảng Eilat ở Biển Đỏ, miền Nam Israel, ngày 16/4. Ảnh: EPA.

Thổ Nhĩ Kỳ và Israel thiết lập quan hệ ngoại giao năm 1949. Năm 1996, hai nước cũng đã ký một hiệp định thương mại tự do. 

Tuy nhiên quan hệ giữa hai quốc gia ở Đông Địa Trung Hải đã xấu đi kể từ cuối những năm 1980 do cuộc xung đột Israel- Hamas ở Gaza, cũng như chính sách của Israel đối với người Palestine. Thổ Nhĩ Kỳ đã lên án Chính phủ Israel trong chiến tranh Gaza 2008-2009, bảo vệ quyền tự quyết của người Palestine và ủng hộ giải pháp hai nhà nước.

Trước thảm kịch nhân đạo đang diễn ra ở Gaza do các cuộc tấn công liên tục của Israel nhằm vào dân thường và việc Israel từ chối lời kêu gọi ngừng bắn cũng như yêu cầu dòng viện trợ nhân đạo liên tục và không bị cản trở, ngày 4/10/2023, Thổ Nhĩ Kỳ đã triệu hồi Đại sứ nước này tại Tel Aviv.

Văn Phong (Theo Reuters, Dailysabah)