Thổ Nhĩ Kỳ và Mỹ đang đàm phán việc Ankara mua máy bay chiến đấu F-16 do Lockheed Martin sản xuất và các bộ thiết bị hiện đại hóa để nâng cấp phi đội F-16 hiện có, Tổng thống Recep Tayyip Erdogan cho biết hôm 17/10.

Tuyên bố của ông Erdogan được đưa ra đã xác nhận thông tin trước đó nói, Thổ Nhĩ Kỳ chuẩn bị mua 40 máy bay F-16V Block 70 mới và gần 80 bộ thiết bị để hiện đại hóa số máy bay chiến đấu F-16 hiện có của nước này.

Ông Erdogan nhấn mạnh, thương vụ này liên can tới "vấn đề F-35", dự án máy bay chiến đấu tàng hình mà Thổ Nhĩ Kỳ, với tư cách đối tác cung cấp linh kiện, đã bị Mỹ trục xuất.

leftcenterrightdel
Ảnh: US Air Force/ Staff Sgt. Cherie Thurlby 

Thổ Nhĩ Kỳ đã đặt mua hơn 100 máy bay phản lực tàng hình thế hệ thứ năm F-35, nhưng Mỹ đã loại Ankara khỏi chương trình này vào năm 2019, bao gồm đình chỉ hợp đồng, sau khi Ankara mua hệ thống phòng thủ tên lửa S-400 của Nga.

Washington lập luận, S-400 mà Thổ Nhĩ Kỳ mua có thể được Nga sử dụng để bí mật thu thập các dữ liệu mật trên máy bay phản lực F-35; ngoài ra, S-400 không tương thích với các hệ thống của NATO. Tuy nhiên, Thổ Nhĩ Kỳ khẳng định, S-400 sẽ không được tích hợp vào các hệ thống của NATO và sẽ không gây ra mối đe dọa cho liên minh.

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ cho biết, trong thương vụ F-35, nước này đã trả trước 1,4 tỉ USD và nay Ankara cần nhận lại khoản tiền này.

leftcenterrightdel
Máy bay phản lực tàng hình thế hệ thứ năm F-35 của Mỹ. Ảnh: usembassy.

Theo ông Erdogan, Mỹ đã đề xuất Thổ Nhĩ Kỳ mua F-16 để đối trừ khoản đặt cọc trong thương vụ F-35 đổ bể, trong khi Thổ Nhĩ đang có nhu cầu về quốc phòng, trong mục tiêu nhằm tăng cường phi đội máy bay chiến đấu của mình.

Ông Erdogan cũng dự kiến sẽ có cuộc gặp với Tổng thống Mỹ Joe Biden bên lề hội nghị thượng đỉnh G-20 sắp tới, nơi vấn đề sẽ được thảo luận. 

Mối quan hệ giữa các đồng minh NATO đã trải qua những xáo trộn chưa từng có trong 5 năm qua vì những bất đồng về chính sách Syria, mối quan hệ gần gũi hơn của Ankara với Moscow, cũng như tham vọng hải quân của Thổ Nhĩ Kỳ ở đông Địa Trung Hải,...

Việc Ankara mua S-400 cũng đã gây ra các lệnh trừng phạt của Mỹ. Mỹ cũng nhiều lần cảnh báo Thổ Nhĩ Kỳ không nên mua thêm vũ khí của Nga. Tuy nhiên, gần đây, ông Erdogan tuyên bố, Ankara vẫn có ý định mua lô S-400 thứ hai từ Moscow, một động thái có thể làm sâu sắc thêm mối bất hòa với Washington.

Huy Anh/DS, Reuters