Lãnh đạo phe đa số Cộng hòa tại Thượng viện Hoa Kỳ John Thune, đã đề xuất điều khoản sửa đổi trong dự thảo Luật Ngân sách quốc phòng Hoa Kỳ (NDAA) năm tài khóa 2021 cho phép mua lại hệ thống phòng không S-400 mà Nga bán cho Thổ Nhĩ Kỳ, từ nguồn ngân sách Quân đội Hoa Kỳ, theo Defense News.

Diễn biến đưa ra một năm sau khi Hoa Kỳ gạt đồng minh NATO là Thổ Nhĩ Kỳ khỏi chương trình phát triển chiến đấu cơ tàng hình F-35 vì nước này đã mua S-400 từ Nga, bất chấp phản đối từ Hoa Kỳ.

leftcenterrightdel
 Hệ thống phòng không S-400 do Nga sản xuất. Nguồn: Sputnik.

Thỏa thuận cung cấp 4 sư đoàn S-400 Triumph do Nga sản xuất cho Thổ Nhĩ Kỳ đã được ký kết vào tháng 9/2017. Giá trị hợp đồng lên tới 2,5 tỷ USD, một nửa do Nga cho vay. Việc giao hàng cho Thổ Nhĩ Kỳ bắt đầu từ tháng 7 năm 2019. Vì lo ngại dữ liệu tiết lộ khả năng của chiến đấu cơ F-35 Lightning II thế hệ thứ năm của Mỹ có thể bị rò rỉ thông qua S-400, Washington đã đình chỉ việc cung cấp 100 máy bay này cho Ankara.

Tuy nhiên, Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ Jim Risch, người chỉ trích Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan bội tín với Mỹ qua giao dịch S-400 với Nga, lại đề xuất một sửa đổi khác với thái độ cứng rắn hơn, khi trao quyền cho Tổng thống Donald Trump thực hiện các biện phạt trừng phạt Thổ Nhĩ Kỳ trong vòng 30 ngày sau khi NDAA có hiệu lực.

leftcenterrightdel

Nga giao lô hàng S-400 đầu tiên cho Thổ Nhĩ Kỳ tại sân bay quân sự Murted ở Ankara, vào ngày 12/7/2019, đồng thời tuyên bố sẵn sàng giao lô hàng thứ hai, sau khi bị đình trệ do ảnh hưởng từ đại dịch COVID-19. Nguồn: Bộ Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ/AP. 

Về nguyên tắc, sau khi được Thượng viện thông qua, dự luật còn phải qua bước thảo luận, phê chuẩn của Hạ viện.

Theo Đạo luật Chống đối thủ của Mỹ thông qua trừng phạt (CAATSA) năm 2017, bất kỳ một quốc gia đồng minh nào của Mỹ mua thiết bị quân sự lớn từ Nga sẽ phải đối mặt với các biện pháp trừng phạt.

Dù đã nhiều lần đưa ra cảnh báo, tuy nhiên chính quyền của Tổng thống Trump vẫn trì hoãn áp đặt các lệnh trừng phạt Thổ Nhĩ Kỳ; và, thương vụ S-400 vẫn là một dấu chấm đen trong quan hệ giữa hai nước.

Huy Anh