Qua công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ án hành chính theo thủ tục phúc thẩm, VKSND cấp cao tại Đà Nẵng nhận thấy việc giải quyết vụ án hành chính sơ thẩm số 21/2022/HC-ST ngày 28/9/2022 về “Khiếu kiện yêu cầu hủy các quyết định hành chính” của TAND tỉnh GL có vi phạm.
Vụ án giữa người khởi kiện là ông Lại Văn Hiển và người bị kiện là Chủ tịch UBND huyện ĐĐ và Chủ tịch UBND xã HY, huyện ĐĐ, tỉnh GL. Theo nội dung khởi kiện của ông Hiển, gia đình ông có một mảnh đất tại thôn 1, xã HY, huyện ĐĐ, tỉnh GL. Nguồn gốc thửa đất này là của cha mẹ ông đi xây dựng kinh tế mới và khai hoang từ năm 1985. Năm 1990, cha mẹ ông lập di chúc, chia cho vợ chồng ông được sử dụng khoảng 1 ha đất để ra ở riêng; thôn trưởng cùng những người lân cận ký tên xác nhận về tứ cận của thửa đất.
    |
 |
| Nhận thấy vụ án hành chính có vi phạm, VKSND cấp cao tại Đà Nẵng ban hành Thông báo rút kinh nghiệm |
Vợ chồng ông đã làm nhà ở và canh tác trên đất này. Năm 1992, ông đau bệnh nên đã viết giấy gửi đất cho cậu mợ là vợ chồng ông Bùi Văn Nhẫn, bà Nguyễn Thị Hiền trông nom, canh tác. Năm 2011, ông Hiển xây nhà khoảng hơn 50m để ở. Năm 2014, dân quân của UBND xã HY đến nhà ông Hiển cưỡng chế nhưng không ban hành quyết định. Ngày 25/11/2016, UBND xã HY tự ý vào đất của gia đình ông Hiển cắt nhiều cây to của gia đình, xây dựng tường rào, làm thay đổi hiện trạng sử dụng đất của gia đình ông Hiển.
Ông Hiển đã nhiều lần gửi đơn đến UBND xã HY và UBND huyện MY (cũ) nay là huyện ĐĐ yêu cầu giải quyết sự việc, nhưng không được đền bù với lý do là đất của ông Hiển đã được UBND huyện MY (cũ) cấp GCN QSDĐ cho UBND xã HY vào năm 2000, di chúc của cha mẹ ông Hiển không có xác nhận của UBND xã ông Bùi Văn Nhẫn, bà Nguyễn Thị Hiền nhận tiền bồi thường về đất của gia đình ông Hiển khi ông Hiển không ủy quyền cho ông Nhẫn, bà Hiền nhận tiền.
Ông Lại Văn Hiển đã nhiều lần khiếu nại quyết định hành chính nhưng không được giải quyết thỏa đáng nên ông Lại Văn Hiển khởi kiện yêu cầu Toà án hủy các quyết định hành chính của Chủ tịch UBND xã HY và Chủ tịch UBND huyện ĐĐ.
Bản án sơ thẩm số 21/2022/HC-ST TAND tỉnh GL tuyên chấp nhận yêu cầu khởi kiện của ông Lại Văn Hiển. Hủy Quyết định số 62/QĐ-UBND ngày 12/8/2020 của Chủ tịch UBND xã HY, huyện ĐĐ, tỉnh GL và Quyết định số 2815/QĐ-UBND ngày 26/11/2020 của Chủ tịch UBND huyện ĐĐ, tỉnh GL .
Buộc Chủ tịch UBND xã HY, huyện ĐĐ, tỉnh GL và buộc Chủ tịch UBND huyện ĐĐ, tỉnh GL phải xem xét, giải quyết khiếu nại của ông Lại Văn Hiển và bà Phạm Thị Xuân theo đúng quy định của pháp luật. Đình chỉ xét xử đối với yêu cầu khởi kiện bổ sung của ông Lại Văn Hiển, đình chỉ xét xử đối với yêu cầu độc lập của người có quyền lợi, nghĩa vụ liên là ông Bùi Văn Nhẫn, bà Nguyễn Thị Hiền trong vụ án.
Sau đó, TAND tỉnh GL nhận được đơn kháng cáo của người bị kiện là Chủ tịch UBND huyện ĐĐ và Chủ tịch UBND xã HY, kháng cáo toàn bộ Bản án sơ thẩm số 21/2022/HC-ST TAND tỉnh GL. Vụ án được xét xử phúc thẩm. Bản án hành chính phúc thẩm số 99/2623/HC-PT ngày 17/2013 của TAND cấp cao tại Đà Nẵng tuyên: Chấp nhận kháng cáo của Chủ tịch UBND huyện ĐĐ, tỉnh GL và Chủ tịch UBND xã HY, huyện ĐĐ, tỉnh GL. Sửa bản án hành chính sơ thẩm, không chấp nhận yêu cầu khởi kiện của ông Lại Văn Hiển.
Sau khi nghiên cứu các bản án, VKSND cấp cao tại Đà Nẵng nêu ra các vấn đề cần rút kinh nghiệm trong vụ án này. Theo thông báo rút kinh nghiệm, TAND tỉnh GL đã tiến hành thu thập đầy đủ tài liệu, chứng cứ và tiến hành xác minh, xem xét, thẩm định tại cho đối với diện tích đất ông Hiển tranh chấp. Cụ thể, ngày 30/6 2000, UBND xã HY được UBND huyện MY (cũ) cấp Giấy chứng nhận quyền quản lý, sử dụng nhà đất có trụ sở làm việc thuộc sở hữu Nhà nước có số vào số là 0011096 với diện tích 2 ha, trong đó có phần đất mà ông Lại Văn Hiển tranh chấp.
Năm 2002, UBND xã HY đã quy hoạch và xây dựng Trạm y tế xã tại mảnh đất trên, quá trình quy hoạch, ông Nhẫn, bà Hiền thống nhất hiến đất cho xã để xây Trạm y tế. Đồng thời, chính quyền địa phương có hỗ trợ công khai hoang cho gia đình ông Nhẫn. Ông Nhẫn, bà Hiền cũng đã nhận tiền và nhận đất (trong đó có cả phần diện tích đất ông Hiển đang tranh chấp). Trong suốt quá trình giải quyết ông Hiển không có mặt.
Quá trình giải quyết đơn của ông Nhẫn, bà Hiền từ năm 1998 đến thời điểm gia đình ông Nhẫn, bà Hiền thỏa thuận nhận bồi thường hỗ trợ (năm 2001), ông Nhẫn, bà Hiền không xuất trình và không khai báo về diện tích đất ông Hiển thừa kế, không khai báo về việc ông Hiển bà Xuân gửi đất cho gia đình ông Nhẫn, bà Hiền quản lý và cho rằng toàn bộ diện tích đất bị ảnh hưởng bởi quy hoạch công trình UBND xã HY là của gia đình ông Nhẫn, bà Hiền.
Mặt khác, ông Hiển không cung cấp được tài liệu chứng minh về nguồn gốc cũng như việc kê khai đăng ký tại địa phương với diện tích đất hơn 5.000m2 đất và tài sản trên đất gồm nhà xây gạch 50m2 mà ông tranh chấp, lời khai giữa ông Nhẫn và ông Hiển không thống nhất về nguồn gốc hình thành căn nhà. Bản di chúc để ngày 10/02/1990 không phải nhân chứng ông Đỗ Văn Đạo và ông Phạm Hồng Trường - Trưởng thôn ký xác nhận có nội dung không phải tại thời điểm 10/2/1990 nhưng lại đề ngày 10/2/1990.
|
 |
| Thông báo rút kinh nghiệm do VKSND cấp cao tại Đà Nẵng ban hành. |
Tòa án cấp sơ thẩm nhận định diện tích khoảng 5.000m2 mà ông Hiển gửi cho vợ chồng ông Nhẫn, bà Hiền là có thật, trên cơ sở đó xác định việc ông Hiển khiếu nại yêu cầu bồi thường là có căn cứ và chấp nhận yêu cầu khởi kiện của ông Hiển, hủy các quyết định giải quyết khiếu nại của Chủ tịch UBND xã HY và Chủ tịch UBND huyện ĐĐ, tỉnh GL. là đánh giá tài liệu, chứng cứ chưa khách quan, chưa toàn diện, dẫn đến quyết định của bản án làm ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan Nhà nước (UBND huyện ĐĐ và UBND xã HY).
Tại phiên tòa phúc thẩm, đại diện VKSND cấp cao tại Đà Nẵng đề nghị HĐXX chấp nhận kháng cáo của Chủ tịch UBND xã HY và Chủ tịch UBND huyện ĐĐ, sửa toàn bộ Bản án hành chính sơ thẩm số 21/2022/HC. ST ngày 28/9/2022 của TAND tỉnh GL theo hướng bác toàn bộ yêu cầu khởi kiện của ông Lại Văn Hiển. Quan điểm của Viện kiểm sát đã được HĐXX phúc thẩm TAND cấp cao tại Đà Nẵng chấp nhận.
Tại cấp sơ thẩm, VKSND tỉnh GL đã đề nghị Tòa án cấp sơ thẩm bác toàn bộ yêu cầu khởi kiện của ông Hiển, tuy nhiên không kháng nghị hoặc thông báo đề nghị kháng nghị phúc thẩm đến VKSND cấp cao tại Đà Nẵng để xem xét kháng nghị theo thủ tục phúc thẩm đối với bản án sơ thẩm là có thiếu sót nên cần rút kinh nghiệm.
Từ vụ án, để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác kiểm sát, VKSND cấp cao tại Đà Nẵng thông báo đến VKSND các địa phương khu vực miền Trung - Tây Nguyên cùng tham khảo và rút kinh nghiệm khi kiểm sát việc giải quyết các vụ án hành chính tương tự.