Bản luận tội của Viện kiểm sát khẳng định: đây là vụ án đặc biệt nghiêm trọng, có tổ chức, kéo dài qua nhiều dự án trọng điểm, gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 120 tỉ đồng, làm suy thoái đạo đức công vụ, tạo điều kiện hình thành lợi ích nhóm, ảnh hưởng xấu đến niềm tin của nhân dân.

leftcenterrightdel
 Đại diện VKSND TP Hà Nội thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử tại phiên tòa luận tội các bị cáo. Ảnh: Hồng Nguyên.

Theo Viện kiểm sát, trách nhiệm lớn nhất thuộc về bị cáo Nguyễn Duy Hưng - cựu Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Thuận An. Bị cáo Hưng được xác định là người chủ mưu, cầm đầu, trực tiếp thao túng quá trình tham gia, trúng thầu và thi công hàng loạt gói thầu lớn tại Bắc Giang, Tuyên Quang, Quảng Ninh, Hà Nội và Bộ Giao thông vận tải.

Là doanh nhân có quan hệ rộng, Hưng đã lợi dụng các mối quan hệ cá nhân để nhờ can thiệp, tác động đến lãnh đạo bộ, ngành, địa phương, nhằm tạo điều kiện cho Tập đoàn Thuận An trúng thầu trái pháp luật. Sau đó, Hưng chỉ đạo cấp dưới và các đơn vị liên danh thông đồng với các Ban quản lý dự án, đơn vị tư vấn, từ khâu khảo sát, lập hồ sơ kỹ thuật đến phê duyệt dự toán. Thậm chí, Hưng còn trực tiếp thỏa thuận chi “tỷ lệ phần trăm” tiền “cơ chế” cho các cá nhân có quyền quyết định và có trách nhiệm để bảo đảm thắng thầu.

Với vai trò cầm đầu, hành vi của Nguyễn Duy Hưng đã gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng cho Nhà nước, đồng thời là nguyên nhân khiến hàng loạt cán bộ lãnh đạo ở các Ban Quản lý dự án và địa phương vướng vòng lao lý.

leftcenterrightdel
 Bị cáo Nguyễn Duy Hưng (áo phông) cùng các bị cáo đứng nghe đại diện Viện kiểm sát luận tội. Ảnh: Hồng Nguyên.

Đại diện Viện kiểm sát nhấn mạnh: “Hành vi của Nguyễn Duy Hưng không chỉ xâm hại trực tiếp tài sản Nhà nước mà còn làm băng hoại đạo đức cán bộ, gây bức xúc dư luận, xói mòn niềm tin của nhân dân. Do vậy, bị cáo phải chịu trách nhiệm cao nhất trong vụ án này”. Trên cơ sở đó, Viện kiểm sát đề nghị HĐXX tuyên phạt cựu Chủ tịch Tập đoàn Thuận An Nguyễn Duy Hưng từ 10 đến 11 năm tù về tội “Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng”.

Đồng phạm giúp sức tích cực cho Nguyễn Duy Hưng là Trần Anh Quang (Tổng Giám đốc Tập đoàn Thuận An). Theo Viện kiểm sát, thực hiện chỉ đạo của Hưng, Quang trực tiếp tham gia móc nối, thông đồng với chủ đầu tư, tổ chuyên gia chấm thầu, lãnh đạo Ban quản lý dự án ở Bắc Giang, Hà Nội, Quảng Ninh và Bộ Giao thông vận tải. Quang không chỉ góp phần dàn xếp kết quả đấu thầu mà còn trực tiếp chi tiền phần trăm tiền “cơ chế” để hợp thức hóa sai phạm. Với vai trò là đồng phạm giúp sức tích cực - “cánh tay đắc lực” của Hưng, Trần Anh Quang bị Viện kiểm sát đề nghị mức án từ 6 đến 7 năm tù.

Tương tự, Nguyễn Khắc Mẫn – Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Thuận An bị cáo buộc tích cực giúp sức cho Hưng và Quang trong việc chuẩn bị hồ sơ, tổ chức liên danh, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp trúng thầu trái quy định. Viện kiểm sát đánh giá, Mẫn có vai trò quan trọng trong việc duy trì cơ chế vận hành sai phạm, từ đó đề nghị mức án đối với Mẫn từ 5 đến 6 năm tù.

leftcenterrightdel
  Các bị cáo đứng nghe đại diện Viện kiểm sát luận tội. Ảnh: Hồng Nguyên.

Ngoài ra, Nguyễn Ngọc Hòa (Phó Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Thuận An, đồng thời là Chủ tịch HĐQT Công ty 168 Việt Nam) cùng Hoàng Thị Lê Hạnh (Trưởng phòng KHKT Tập đoàn Thuận An) cũng bị xác định tham gia tích cực trong việc thông đồng, chỉnh sửa hồ sơ thầu, thực hiện thanh toán, chi tiền cho các đối tác. Với vai trò giúp sức, Hòa bị đề nghị mức án từ 3 đến 4 năm tù, còn Hoàng Thị Lê Hạnh bị đề từ 2 năm 6 tháng đến 3 năm tù.

Đối với nhóm bị cáo nguyên là cán bộ Ban quản lý dự án tại các địa phương, Viện kiểm sát nhận định, các bị cáo này đã “tiếp tay” cho doanh nghiệp thao túng đấu thầu.

Bị cáo Nguyễn Văn Thạo (cựu Giám đốc Ban Quản lý dự án Bắc Giang) bị cáo buộc đã chỉ đạo cấp dưới thông đồng, chỉnh sửa hồ sơ, tạo điều kiện cho liên danh của Thuận An trúng thầu. Hành vi của Thạo gây thiệt hại hơn 96 tỉ đồng. Do đó, Viện kiểm sát đã đề nghị mức án đối với Thạo từ 6 đến 7 năm tù.

Các bị cáo nguyên là cán bộ dưới quyền Thạo, gồm: Đàm Văn Cường (nguyên Phó giám đốc), Hoàng Thế Du (nguyên Trưởng phòng giám sát công trình giao thông 2), Nguyễn Văn Toán (nguyên Trưởng phòng kỹ thuật – tổng hợp), Nguyễn Đức Tuấn (cán bộ Phòng giám sát công trình giao thông 2) đều bị đề nghị từ 2 đến 5 năm tù, tùy theo mức độ, hành vi phạm tội, trong đó có bị cáo được đề nghị cho hưởng án treo.

leftcenterrightdel
 Quang cảnh phiên tòa sáng 10/9. Ảnh: Hồng Nguyên.

Tại Ban Quản lý dự án Tuyên Quang, Trần Viết Cương (cựu Giám đốc Ban) bị cáo buộc tiếp tay cho Thuận An tại Gói thầu số 26 cao tốc Tuyên Quang – Phú Thọ. Cương bị đề nghị mức án từ 5 đến 6 năm tù. Một số bị cáo nguyên là cán bộ dưới quyền Cương, như Lưu Xuân Hiếu và Phạm Quang Giang, được xác định tham gia với vai trò thứ yếu, khai báo thành khẩn, được đề nghị mức án từ 18 đến 24 tháng tù, trong đó Phạm Quang Giang được đề nghị hưởng án treo.

Trong khi đó, tại Bộ Giao thông vận tải (cũ), bị cáo Nguyễn Quang Huy (cựu Giám đốc Ban Quản lý dự án 4) cùng Vũ Hải Tùng (cựu Chi cục trưởng Chi cục Quản lý đầu tư xây dựng đường bộ, Cục Đường bộ Việt Nam) đã móc nối với Nguyễn Duy Hưng để điều chỉnh dự toán gói thầu Quốc lộ 14E, làm thiệt hại cho ngân sách hơn 2,3 tỉ đồng. Bị có Vũ Hải Tùng bị xác định đã hưởng lợi bất chính hơn 4,6 tỉ đồng. Viện kiểm sát đánh giá, hành vi của hai bị cáo này đã giúp sức tích cực cho Nguyễn Duy Hưng, cần xử lý nghiêm khắc.

Bản luận tội cũng nhấn mạnh đến trách nhiệm của bị cáo Lê Ô Pích (cựu Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang). Với vai trò lãnh đạo UBND tỉnh, Pích đã chỉ đạo cấp dưới hoàn thiện thủ tục, tạo điều kiện để Thuận An và liên danh tham gia, trúng thầu dự án cầu Đồng Việt. Hành vi của Pích gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 96 tỉ đồng, đồng thời bị xác định hưởng lợi bất chính 4 tỉ đồng. Từ đó, Viện kiểm sát đề nghị mức án đối với Pích từ 3 đến 4 năm tù về tội “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”.

Đối với bị cáo Phạm Thái Hà (cựu Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội) bị truy tố về tội “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi”, Viện kiểm sát xác định, Hà đã tác động đến lãnh đạo Tỉnh ủy Bắc Giang, qua đó gián tiếp tạo điều kiện cho Thuận An trúng thầu dự án cầu Đồng Việt, hưởng lợi 750 triệu đồng. Với hành vi này, Phạm Thái Hà bị đề nghị mức án từ 5 đến 6 năm tù.

Trong bản luận tội, đại diện Viện kiểm sát nhấn mạnh: việc phân hóa trách nhiệm hình sự là cần thiết để bảo đảm tính công bằng, nghiêm minh và nhân văn của pháp luật. Các bị cáo giữ vai trò chủ mưu, cầm đầu phải chịu hình phạt cao nhất; các đồng phạm tích cực, cán bộ lãnh đạo tiếp tay phải chịu hình phạt tương xứng; những bị cáo có vai trò thứ yếu, khai báo thành khẩn, khắc phục hậu quả sẽ được xem xét khoan hồng.

Hồng Nguyên - Vũ Phương