Các bị cáo đồng loạt làm sai
Sáng 26/4, phiên tòa sơ thẩm xét xử bị cáo Vũ Huy Hoàng (67 tuổi, cựu Bộ trưởng Bộ Công thương) cùng 9 đồng phạm trong vụ án sai phạm về đất đai xảy ra tại Sabeco tiếp tục phần tranh luận.
Đối đáp với các luật sư tại phiên tòa, đại diện Viện kiểm sát khẳng định, cơ quan công tố không truy tố các bị cáo về hành vi phạm tội có tổ chức, mà chỉ phân hóa vai trò của các bị cáo từ cao đến thấp, tiếp nhận ý chí từ cấp trên đến cấp dưới đều đồng loạt làm sai, không thực hiện đúng chức trách của mình.
Đại diện Viện kiểm sát nhấn mạnh, các bị cáo đều phải có trách nhiệm thực hiện đúng nhiệm vụ được giao. Nếu phát hiện ra chỉ đạo của cấp trên có nội dung không phù hợp thì phải có trách nhiệm tham mưu, đề xuất lại. Tuy nhiên, trong vụ án này, các bị cáo đều tiếp nhận ý chí của cấp trên, đồng loạt thực hiện hành vi vi phạm pháp luật. Đây chính là yếu tố xác định các bị cáo đã đồng phạm thực hiện hành vi phạm tội theo lĩnh vực mình được phân công phụ trách.
Đối với nhóm bị cáo "Vi phạm các quy định về quản lý đất đai", bị cáo Nguyễn Hữu Tín là người phải chịu trách nhiệm chính. Tuy nhiên, để thực hiện được hành vi vi phạm, bị cáo Tín phải có sự tham mưu của các Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Kế hoạch và Đầu tư, Văn phòng UBND Thành phố. Tại Cơ quan điều tra, bị cáo Tín đã thừa nhận trách nhiệm và sai phạm của mình. Tuy nhiên, tại phiên tòa, ngoài một số bị cáo thừa nhận hành vi, còn có một số bị cáo khác đổ trách nhiệm cho cấp dưới, hoặc cho rằng, không phải trách nhiệm của mình. Đại diện Viện kiểm sát cho rằng, đó chỉ là sự ngụy biện của các bị cáo, nhằm che giấu những sai phạm mà các bị cáo đã thực hiện.
    |
 |
| Đại diện Viện kiểm sát đối đáp quan điểm bào chữa của luật sư và các bị cáo. |
Hai bị cáo Vũ Huy Hoàng và Phan Chí Dũng (nguyên Vụ trưởng Vụ Công nghiệp nhẹ, Bộ Công thương) phải thực hiện nhiệm vụ chức năng và quyền hạn của cơ quan đại diện chủ sở hữu, phải quản lý Bộ phận quản lý vốn Nhà nước trong việc điều động, phân công, quyết định, phê duyệt phương án kinh doanh đầu tư tại doanh nghiệp. Trong vụ án này, bị cáo Hoàng là Bộ trưởng thì phải là người đầu tiên chịu trách nhiệm quản lý việc sử dụng vốn tại doanh nghiệp. Bị cáo Dũng cũng phải chịu trách nhiệm như vậy. Việc các luật sư cho rằng, hai bị cáo này không có quyền và trách nhiệm quản lý việc sử dụng vốn tại doanh nghiệp là không phù hợp.
Người xây dựng pháp luật nhưng lại... vi phạm pháp luật
Theo đại diện Viện kiểm sát, bị cáo Vũ Huy Hoàng với tư cách Bộ trưởng và thành viên Chính phủ, bị cáo Hoàng biết rõ hai Nghị quyết số 94 (ngày 27/9/2011) và Nghị quyết số 26 (ngày 9/7/2012) của Chính phủ đều không cho phép các Tập đoàn, Tổng Công ty Nhà nước đầu tư ngoài ngành kinh doanh chính. Bị cáo Hoàng là người tham gia, xây dựng luật nhưng bị cáo lại là người vi phạm pháp luật. Đáng lẽ bị cáo phải yêu cầu chấm dứt đầu tư ngoài ngành nhưng bị cáo lại tiếp tục chỉ đạo doanh nghiệp tìm kiếm nhà đầu tư tiếp tục triển khai dự án.
Việc cố tình làm trái Nghị quyết của Chính phủ còn thể hiện ở việc các bị cáo cho rằng, dự án đang thực hiện thì có thể áp dụng Nghị quyết số 26. Nhưng vào thời điểm đó, Sabeco không đủ năng lực tài chính và không đủ kinh nghiệm thực hiện dự án, mọi việc mới chỉ là chủ trương, chưa triển khai thực hiện. Khu đất 2-4-6 Hai Bà Trưng cũng chưa có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thì không thể nói dự án đang dở dang.
Cũng liên quan đến hai Nghị quyết này, đại diện Viện kiểm sát cho rằng, bị cáo Phan Chí Dũng hiểu rõ về hai Nghị quyết này nhưng vẫn cố tình làm trái. Điều này thể hiện ở Công văn số 6427, Công văn 4914 do nguyên Thứ trưởng Bộ Công thương Hồ Thị Kim Thoa ký (do bị cáo Dũng tham mưu, đề xuất) vẫn yêu cầu Sabeco phải tìm đối tác liên doanh, trong đó có một nội dung quan trọng mang tính áp đặt là yêu cầu các thành viên Hội đồng quản trị Sabeco phải rút kinh nghiệm về việc chậm trễ thực hiện dự án.
|
 |
| Bị cáo Vũ Huy Hoàng tại phiên xét xử. |
Về vai trò của bị cáo Vũ Huy Hoàng trong việc chỉ đạo giá sàn để thoái vốn, đại diện Viện kiểm sát nêu quan điểm, tại cuộc họp ngày 29/3/2016, tức là chỉ còn khoảng 10 ngày nữa thì bị cáo sẽ được Quốc hội miễn nhiệm chức vụ Bộ trưởng, nhưng bị cáo vẫn tiếp tục chủ trì và quyết định giá sàn thấp hơn giá thực tế. Đây là điểm mấu chốt để phát sinh thiệt hại của vụ án.
Bản chất của cuộc họp, kết luận của bị cáo Hoàng, đúng với truy tố của Viện kiểm sát. Từ kết luận của cuộc họp, ngày 1/4/2016, bị can Hồ Thị Kim Thoa ký văn bản thông báo nêu rõ, Bộ trưởng đã quyết định giá hơn 13.000 đồng/cổ phiếu, gửi cho ông Hoàng. Bị cáo Hoàng đã không phản hồi gì.
"Quá trình điều tra không chỉ có người của Sabeco, mà còn nhiều người khác khai về việc bị cáo Hoàng đã kết luận giá cổ phần thoái vốn. Tại phiên tòa những ngày vừa qua, chỉ có bị cáo Hoàng chối bỏ kết luận giá hơn 13.000 đồng/cổ phần. Còn lại, bị cáo Dũng thừa nhận việc giá này", đại diện Viện kiểm sát nói.
Rõ ràng hành vi của hai bị cáo là lấy giá thấp so với thị trường. Hành vi đó trực tiếp gây thiệt hại. Chỉ đạo giá này là sai. Theo quy định, việc thoái vốn phải công khai, minh bạch.
Nếu không ngăn chặn kịp thời thì Nhà nước mất hẳn quyền sử dụng với lô đất vàng 2-4-6 Hai Bà Trưng", Viện kiểm sát nêu quan điểm đối đáp.
Đại diện Viện kiểm sát cho rằng, thiệt hại của vụ án đã kéo dài từ thời điểm các bị cáo thực hiện hành vi cho đến khi vụ án được ngăn chặn. Nếu vụ án không được phát hiện thì Nhà nước vẫn bị mất tài sản, các bị cáo lại tiếp tục chuyển cho các bên khác nhau thì thậm chí Nhà nước còn không đòi được quyền sử dụng đất nữa. Thực tế, vụ án này còn nhiều thiệt hại khác như: tài sản trên đất, khai thác trên đất trong nhiều năm…
Thiệt hại là có, tuy nhiên Viện kiểm sát đã đề nghị Tòa yêu cầu UBND TP.HCM hủy bỏ quyết định cho thuê, thu hồi khu đất trên để quản lý. Vì lý do đó, Viện kiểm sát không yêu cầu các bị cáo bồi thường. Viện kiểm sát cân nhắc không yêu cầu các bị cáo phải chịu trách nhiệm bồi thường, là đã áp dụng theo nguyên tắc có lợi cho các bị cáo.
Trong vụ án này, các bị cáo đã thừa nhận hành vi sai phạm của mình. Quá trình điều tra, Viện kiểm sát đã thu được những chứng cứ vật chất chứng minh hành vi phạm tội của các bị cáo. Việc truy tố các bị cáo ra trước pháp luật là đúng người, đúng tội, đúng pháp luật. Tuy nhiên, đại diện Viện kiểm sát cũng đề nghị Hội đồng xét xử cân nhắc, áp dụng các tình tiết giảm nhẹ để có phán quyết cuối cùng.