Kỳ 2: Người Đảng viên, Kiểm sát viên tiêu biểu trên vùng đất đại ngàn

Người đảng viên gương mẫu

Năm 2001, Ngần Thị Thu Hà - cô gái vùng cao miền Tây Bắc đến từ Sơn La thi đỗ Trường Đại học Luật Hà Nội. Những năm học tập ở trường, Ngần Thị Thu Hà là một cán bộ lớp mẫn cán, một cán bộ Đoàn năng nổ trong các phong trào sinh viên và các hoạt động tình nguyện. Với quá trình phấn đấu liên tục, đạt được nhiều thành tích trong học tập và hoàn thành xuất sắc chức trách, nhiệm vụ được giao, năm 2004, sinh viên Ngần Thị Thu Hà được vinh dự đứng trong hàng ngũ của Đảng.

Tốt nghiệp đại học, trở về quê hương công tác tại VKSND tỉnh Sơn La, sau đó là VKSND TP Sơn La; gần 15 năm khoác trên mình tấm áo xanh công lý, nữ Kiểm sát viên ấy luôn xác định rõ vai trò mà Đảng và Nhà nước đã giao phó cho ngành Kiểm sát nhân dân - một trong những cơ quan tư pháp hàng đầu, đã và đang từng ngày, từng giờ giữ gìn công lý, đấu tranh kiên quyết và không khoan nhượng với mọi loại tội phạm trong xã hội. Đặc biệt, với vị trí là địa điểm trung chuyển trong việc buôn bán ma tuý từ biên giới Lào vào Việt Nam, Sơn La được coi là một khu vực trọng điểm, phức tạp về an ninh trật tự thì công tác phòng chống tội phạm của các cán bộ thực thi pháp luật trên địa bàn thực sự là cuộc chiến nguy hiểm và những người cán bộ đã trở thành những chiến sĩ đấu tranh vì công lý. Đây là trọng trách khó khăn đòi hỏi mỗi Kiểm sát viên bên cạnh trình độ chuyên môn nghiệp vụ còn phải có một bản lĩnh chính trị vững vàng, kiên định, không dao động trước mọi âm mưu, thủ đoạn của kẻ thù.

Kiểm sát viên Ngần Thị Thu Hà (đầu tiên từ trái sang) nhận giải Nhất tại Hội thi Báo cáo viên giỏi khu vực 1 năm 2019.

Năm 2007, Đảng bộ khối cơ quan dân chính Đảng tỉnh Sơn La tổ chức Hội thi Báo cáo viên giỏi kể chuyện về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. Tham gia hội thi, Kiểm sát viên Ngần Thị Thu Hà đã tái hiện sinh động cuộc đời và những cống hiến hết mình của Chủ tịch Hồ Chí Minh cho dân tộc; khéo léo lồng ghép những lời dạy, bài nói, bài viết, câu chuyện về Chủ tịch Hồ Chí Minh với cán bộ, đoàn viên thanh niên để minh họa cho những nội dung thuyết trình, biến những câu truyện tưởng như chỉ tồn tại trên trang giấy thành những lời căn dặn xúc động, chân thành của Bác Hồ gửi gắm đến thế hệ thanh niên mai sau. Bài thi của đồng chí được Ban giám khảo đánh giá cao và xuất sắc giành giải Nhất hội thi.

Kiểm sát viên Ngần Thị Thu Hà luôn nhận thức rõ mỗi cán bộ Kiểm sát thường xuyên phải tiếp xúc với mặt trái của xã hội, cám dỗ là rất lớn nên bản thân luôn phải vững vàng. Xuất phát từ nhận thức như vậy, quá trình tham gia Hội thi Báo cáo viên giỏi cấp thành phố do Thành ủy Sơn La tổ chức trong năm 2019, với nội dung về Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII về xây dựng Đảng, thí sinh Ngần Thị Thu Hà đã trình bày một cách tâm huyết về hệ thống những giải pháp của Đảng ta nhằm xây dựng, chỉnh đốn Đảng, đồng thời liên hệ sát với thực tiễn Đảng bộ tỉnh Sơn La, do đó phần thi đã chinh phục được Ban giám khảo.

Chung cuộc, chị xuất sắc đạt giải Nhất và một giải phụ giành cho người thuyết trình hay nhất. Tiếp đó, chị tham gia Hội thi Báo cáo viên giỏi cấp tỉnh do Tỉnh ủy Sơn La tổ chức và xuất sắc đạt giải Nhất cùng một giải phụ giành cho người thuyết trình hay nhất.

Với thành tích trên, Kiểm sát viên Ngần Thị Thu Hà được lựa chọn là một trong hai thí sinh tiêu biểu của tỉnh Sơn La tham gia Hội thi Báo cáo viên giỏi khu vực 1 năm 2019 do Ban Tuyên giáo Trung ương tổ chức. Tại Hội thi này, chị lựa chọn chuyên đề “Tư tưởng Hồ Chí Minh về sự kết hợp giữa pháp luật và đạo đức trong xây dựng nhà nước pháp quyền” để tranh tài cùng 58 thí sinh đến từ 25 tỉnh, thành phố khu vực phía Bắc và 3 đảng ủy trực thuộc Trung ương. Xác định được lựa chọn là thí sinh đại diện cho tỉnh Sơn La tham dự cuộc thi khu vực vừa là vinh dự nhưng đồng thời cũng mang trách nhiệm nặng nề, cấp uỷ gửi gắm niềm tin do đó chị đã đầu tư công phu, nghiêm túc cho phần thi của mình. Với tinh thần cầu thị, khiêm tốn, chị nhiều lần xin ý kiến góp ý của các đồng chí lãnh đạo, chuyên gia và đồng nghiệp về nội dung chuyên đề cũng như nghiệp vụ công tác tuyên truyền miệng, phương pháp trình bày của một báo cáo viên để góp phần nâng cao chất lượng phần thi của mình.

Kiểm sát viên Ngần Thị Thu Hà (hàng đầu, thứ nhất từ trái sang) nhận giải Nhì tại vòng chung khảo Hội thi Báo cáo viên giỏi toàn quốc.

Ban giám khảo Hội thi Khu vực I đánh giá Chuyên đề đã chuyển tải những nội dung cơ bản của tư tưởng Hồ Chí Minh về sự kết hợp giữa pháp luật và đạo đức trong xây dựng Nhà nước pháp quyền; đồng thời, chỉ ra thực trạng thực thi pháp luật và sự xuống cấp về đạo đức trong tình hình xã hội hiện nay. Qua đó, thấy được tính cần thiết và tầm quan trọng của sự kết hợp giữa pháp luật và đạo đức, đưa ra những giải pháp nhằm vận dụng có hiệu quả tư tưởng Hồ Chí Minh về mối quan hệ này trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ ngành Kiểm sát Sơn La. Bố cục chuyên đề chặt chẽ; phương pháp trình bày khoa học; trả lời câu hỏi của Ban giám khảo đúng trọng tâm... thí sinh Ngần Thị Thu Hà đã chinh phục được Ban giám khảo, giành giải Nhất hội thi.
Chị được lựa chọn là 1 trong 9 thí sinh của khu vực phía Bắc tham dự vòng chung khảo Hội thi Báo cáo viên giỏi toàn quốc được tổ chức vào dịp kỷ niệm 90 năm ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam. Tại vòng chung khảo, với chuyên đề trên, chị tiếp tục đạt giải Nhì trong tổng số 21 thí sinh tiêu biểu đến từ 21 tỉnh ủy, thành ủy, đảng ủy trực thuộc Trung ương.

Bản lĩnh Kiểm sát viên trên mặt trận phòng, chống tội phạm

Xác định rõ công tác xây dựng Đảng phải gắn với xây dựng ngành Kiểm sát, xây dựng cơ quan, đơn vị là yếu tố then chốt, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với ngành Kiểm sát là nhân tố quyết định hiệu quả hoạt động của VKSND, do đó, cán bộ ngành Kiểm sát bên cạnh việc thường xuyên học tập các nghị quyết, nắm vững quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng cần phải không ngừng trau dồi chuyên môn nghiệp vụ, tinh thông pháp luật, công tâm và bản lĩnh, kỷ cương và trách nhiệm, sẵn sàng đảm nhận và hoàn thành tốt những nhiệm vụ khó khăn, phức tạp trong bất kỳ hoàn cảnh nào.

VKSND TP Sơn La là đơn vị trực thuộc VKSND tỉnh Sơn La, có chức năng thực hành quyền công tố và kiểm sát các hoạt động tư pháp theo quy định của pháp luật trên địa bàn. Với địa hình rộng, kinh tế chủ yếu là nông nghiệp, tốc độ tăng trưởng kinh tế thấp và không đồng đều, đời sống của nhân dân còn gặp nhiều khó khăn, tình hình vi phạm pháp luật và tội phạm luôn diễn biến phức tạp khiến khối lượng công việc giải quyết ngày càng lớn, chất lượng công việc đòi hỏi ngày càng cao.

Với vai trò một Kiểm sát viên được phân công phụ trách bộ phận thực hành quyền công tố, kiểm sát điều tra, kiểm sát xét xử án hình sự, trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, chị Ngần Thị Thu Hà luôn ý thức được vai trò, trách nhiệm của mình, luôn nỗ lực khẳng định sự vững vàng về chuyên môn, nghiệp vụ và tâm huyết với nghề.

Kiểm sát viên Ngần Thị Thu Hà chia sẻ với phóng viên Báo Bảo vệ pháp luật: Có những hoạt động tố tụng đòi hỏi Kiểm sát viên phải là người có mặt ngay từ giai đoạn đầu tiếp nhận vụ việc, điển hình như hoạt động khám nghiệm hiện trường, khám nghiệm tử thi là những biện pháp nghiệp vụ cần được tiến hành nhanh chóng, khẩn trương để tránh các yếu tố khách quan tác động dẫn đến chứng cứ bị tiêu hủy hoặc biến dạng.

Do vậy, đối với những vụ việc xảy ra vào ban đêm, tại địa bàn cách xa trung tâm thành phố, địa hình khó tiếp cận hoặc hiện trường gây án quá man rợ thì yêu cầu Kiểm sát viên tham gia phải thật sự có lòng yêu nghề và tinh thần thép, không ngại khó ngại khổ; đặc biệt đối với các đồng chí nữ thì áp lực, thử thách từ công việc mang lại càng khó khăn buộc người cán bộ phải nỗ lực nhiều hơn để hoàn thành vai trò, chức trách của mình.

Chị bộc bạch: Trên địa bàn thành phố Sơn La, dân tộc Thái chiếm trên 50% dân số, các bản người dân tộc Thái nằm rải rác ven chân núi hoặc sâu trong thung lũng. Nơi đây trở thành điểm nóng về ma túy suốt nhiều năm. Con số những vụ án liên quan tới "cái chết trắng" chưa giảm, số lượng đồng bào tham gia vào tệ nạn ngày càng tăng. Trong quãng thời gian gần 15 năm công tác, trong số rất nhiều vụ án chị đã từng giữ quyền công tố, kiểm sát điều tra, kiểm sát xét xử, có những điều khiến chị trăn trở. Có vụ án bị cáo mặc dù nhận thức được tác hại của ma túy đối với gia đình và xã hội nhưng vì lợi nhuận, do hoàn cảnh quá khó khăn và sự thiếu hiểu biết pháp luật đã rơi vào con đường lao lý.

Kết thúc mỗi phiên tòa, đằng sau mỗi bản án công minh nhưng nhìn những giọt nước mắt hối hận muộn màng cũng khiến chị bùi ngùi, không khỏi suy nghĩ. Có người nói, bản lĩnh của Kiểm sát viên là khi đứng tại phiên tòa hình sự bảo vệ thành công quan điểm truy tố, nhưng với chị thì câu nói đó đúng nhưng chưa đủ. Bởi một Kiểm sát viên bản lĩnh không chỉ là xây dựng được bản luận tội vừa hợp tình, hợp lý, vừa đảm bảo sự nghiêm minh của pháp luật mà còn là một bản án nhân văn, bản án của tình người...

Những trăn trở sau mỗi vụ án kết thúc đều để lại trong chị những cảm xúc khác nhau, nặng thêm những trách nhiệm của một Kiểm sát viên trước công cuộc đấu tranh phòng, chống tội phạm, giữ bình yên cuộc sống cho đồng bào các tỉnh vùng cao còn nghèo khó.

Trong vai trò Kiểm sát viên phụ trách bộ phận thực hành quyền công tố, kiểm sát điều tra, truy tố, kiểm sát xét xử án hình sự chị luôn nêu cao tinh thần trách nhiệm, chủ động tham mưu lãnh đạo đơn vị đề ra nhiều giải pháp hiệu quả trong việc thực hiện nhiệm vụ, xây dựng các khâu đột phá. Năm 2017, chị xây dựng sáng kiến kinh nghiệm: “Lập biên bản trao đổi việc thực hiện phiếu Yêu cầu xác minh giữa Kiểm sát viên và Điều tra viên trong quả trình giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố”. Theo đó, Kiểm sát viên thường xuyên kiểm tra việc thực hiện Yêu cầu xác minh của Điều tra viên thụ lý, từ đó phát hiện những tình tiết mới, nội dung mới của vụ việc để báo cáo lãnh đạo Viện, đồng thời có những yêu cầu bổ sung phù hợp nhằm giải quyết tốt tin báo. Kiểm sát viên và Điều tra viên theo định kỳ đều thực hiện việc lập biên bản, trao đổi, thống nhất việc giải quyết.

Qua đó, đã phát hiện một số vi phạm của Cơ quan điều tra, kịp thời tổng hợp ban hành kiến nghị yêu cầu khắc phục vi phạm và được Cơ quan điều tra tiếp thu, khắc phục. Sáng kiến được áp dụng đã góp phần nâng cao chất lượng công tác kiểm sát giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố.

Năm 2018, chị tiếp tục xây dựng sáng kiến: “Nâng cao chất lượng tranh tụng của Kiểm sát viên tại phiên tòa xét xử sơ thẩm các vụ án hình sự”. Theo chị, điều cần chú ý là khi dự thảo kế hoạch đối đáp tranh luận tại phiên tòa, Kiểm sát viên phải tự đặt mình vào vị trí của bị cáo, người bào chữa để tìm các lý lẽ, chứng cứ có lợi cho bị cáo để dự đoán những nội dung chính, những tình huống mà Luật sư, bị cáo sẽ tranh luận, phản ứng nhanh với những tình huống bất ngờ phát sinh tại phiên tòa, kịp thời đề ra hướng tranh luận và đề xuất cách giải quyết.

Bên cạnh việc chuẩn bị kỹ nội dung bản luận tội, Kiểm sát viên phải rèn luyện tác phong chững chạc, tự tin, cách trình bày quan điểm mềm dẻo, thấu tình, đạt lý, thái độ đúng mực. Cùng với đó, Kiểm sát viên cần nâng cao kỹ năng xét hỏi trong quá trình tham gia tố tụng và nâng cao kỹ năng đối đáp, tranh luận tại phiên tòa. Sáng kiến đưa ra một số giải pháp nâng cao hiệu quả công tác kiểm sát mà trước hết, phải nâng cao nhận thức và trách nhiệm của Kiểm sát viên trong việc nghiên cứu hồ sơ vụ án. Kiểm sát viên phải xây dựng tốt kế hoạch xét hỏi và tranh luận.

Ngoài ra, qua công tác kiểm sát điều tra và truy tố các vụ án hình sự, chị đã tích cực tham mưu đến lãnh đạo đơn vị ban hành kiến nghị phòng ngừa tội phạm, qua đó góp phần giữ gìn an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn thành phố. Điển hình, năm 2018, VKSND TP Sơn La ban hành kiến nghị gửi đồng chí Chủ tịch UBND TP Sơn La về phòng ngừa tội phạm Lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên địa bàn thành phố. Năm 2019, ban hành kiến nghị với đồng chí Chủ tịch UBND TP Sơn La về phòng ngừa tội phạm và vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ trên địa bàn thành phố… Kiến nghị phòng ngừa tội phạm được UBND thành phố nhất trí cao và ban hành văn bản chỉ đạo UBND các xã, phường thực hiện.

Viện trưởng VKSND tỉnh Sơn La Nguyễn Đình Đức trao Bằng khen của Viện trưởng VKSND tối cao cho Kiểm sát viên Ngần Thị Thu Hà do có thành tích xuất sắc đột xuất trong công tác.

Với những thành tích nổi bật, trong các năm 2017, 2018, chị đều được công nhận là “Chiến sĩ thi đua cơ sở”, được Viện trưởng VKSND tối cao tặng Bằng khen, đồng thời được tặng Bằng khen có thành tích xuất sắc trong đợt thi đua xây dựng đội ngũ cán bộ, Kiểm sát viên “Vững về chính trị, giỏi về nghiệp  vụ, tinh thông về pháp luật, công tâm và bản lĩnh, kỷ cương và trách nhiệm” cùng với nhiều giấy khen, bằng khen trong các phong trào thi đua khác của ngành Kiểm sát. Tháng 7/2020, chị vinh dự được tham gia Hội nghị biểu dương điển hình tiên tiến trong công nhân, viên chức, lao động lần thứ VI, giai đoạn 2015-2020 do Liên đoàn Lao động tỉnh Sơn La tổ chức.

Chị Ngần Thị Thu Hà (thứ 3 từ trái sang) tại Hội nghị biểu dương điển hình tiên tiến trong công nhân, viên chức, lao động lần thứ VI.

Đối với Kiểm sát viên Ngần Thị Thu Hà, chính niềm tin vào công lý đã tạo thành động lực giúp chị vươn lên trên mặt trận đấu tranh phòng chống tội phạm. Với tinh thần trách nhiệm cao, chị luôn được lãnh đạo tin tưởng phân công thụ lý kiểm sát những vụ án có tính chất phức tạp, nghiêm trọng và có tính ảnh hưởng gây dư luận xã hội trên địa bàn. Nhưng đối với chị không phần thưởng nào lớn hơn, hạnh phúc hơn là sự ấm no, bình yên, hạnh phúc trong nhân dân, sự cảm mến, tin yêu, trân trọng của đồng nghiệp, bạn bè dành cho bản thân.

Nữ kiểm sát viên 15 tuổi nghề chia sẻ, với đặc thù công việc của ngành, bản thân luôn phải xác định nỗ lực hết mình, tận tâm cống hiến, vững vàng trước những cám dỗ, tiêu cực, đúng như chỉ đạo của đồng chí Trần Quốc Vượng - Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư Trung ương Đảng tại Hội nghị triển khai công tác Ngành kiểm sát nhân dân năm 2020: “Công việc của chúng ta phải hàng ngày, hàng giờ đối mặt, đấu tranh với những sai phạm, tiêu cực trong xã hội, thậm chí là cả người thân của mình; phải đấu tranh với những cám dỗ đời thường. Đó là thách thức không nhỏ. Song, Đảng và nhân dân tin tưởng vào bản lĩnh, ý chí của người cán bộ Kiểm sát sẽ vượt qua những thách thức đó, xứng đáng với lời Bác đã dạy: “Giàu sang không thể quyến rũ, nghèo khó không thể chuyển lay, uy lực không thể khuất phục”.

Qua những gì được thể hiện trong bài viết, chúng tôi tin rằng hình ảnh của người đảng viên, Kiểm sát viên Ngần Thị Thu Hà sẽ truyền được cảm hứng, truyền được ngọn lửa, sự đồng cảm với “cái tâm”, “cái tầm” của một cán bộ, Kiểm sát viên đến những đồng chí, đồng nghiệp và những người xung quanh. Có thể nói chị là một trong những tấm gương của người cán bộ, đảng viên đang tiếp nối làm giàu cho truyền thống vinh quang của ngành Kiểm sát nhân dân. Và, đúng như bộc bạch của nữ Kiểm sát viên Ngần Thị Thu Hà, bản thân một cán bộ, Kiểm sát viên luôn phải luôn tự học tập chuyên môn nghiệp vụ, trau dồi bản lĩnh chính trị, học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh để hoàn thành tốt chức trách, nhiệm vụ được phân công. 

“Mỗi chặng đường lịch sử đã đi qua

Máu và hoa - những chiến công thầm lặng

Vì Đảng, vì Dân, vì kỷ cương Công lý

Tiếp bước anh hùng, Người kiểm sát nhân dân.”

(Trích bài thơ: Người Kiểm sát nhân dân - Tác giả: Thanh Thủy, VKSND huyện Hải Lăng, Quảng Trị).