Trước đó, thông qua công tác kiểm sát giải quyết vụ án dân sự, vụ án hành chính, VKSND tỉnh Hà Tĩnh (Phòng 9) thấy quá trình xét duyệt, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (CNQSD) ở các địa phương đối với một số trường hợp còn để xảy ra vi phạm, dẫn đến tình trạng người dân khiếu nại, khiếu kiện.
Trong đó, một số vụ việc đáng chú ý như:
1. Vụ án dân sự “Yêu cầu chia di sản thừa kế và yêu cầu hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất” giữa nguyên đơn bà Lê Thị Phận và bị đơn ông Lê Huỳnh Đức, đều có hộ khẩu thường trú tại thôn Vinh Lộc, xã Cẩm Lộc, huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh:
Theo hồ sơ cấp Giấy CNQSD đất và ý kiến của UBND xã Cẩm Lộc, huyện Cẩm Xuyên thì tại hồ sơ cấp Giấy CNQSD đất cho ông Lê Huỳnh Đức và bà Lê Thị Thủy (vợ ông Đức) có kèm theo Biên bản họp gia đình ngày 28/8/2015, trong đó các thành viên thuộc hàng thừa kế thứ nhất của cụ Lê Văn Ưu và cụ Trương Thị Lan (cha mẹ đẻ của nguyên đơn bà Lê Thị Phận và bị đơn ông Lê Huỳnh Đức) đều thống nhất để lại cho ông Đức và bà Thủy thửa đất số 48, tờ bản đồ 24, diện tích 232m 2 . UBND huyện Cẩm Xuyên căn cứ vào Biên bản họp gia đình ngày 28/8/2015 để thực hiện việc cấp Giấy CNQSD đất cho ông Lê Huỳnh Đức và bà Lê Thị Thủy.
Tuy nhiên, theo Kết luận giám định số 789/KL-KTHS ngày 25/8/2023 của Phòng kỹ thuật hình sự, Công an tỉnh Hà Tĩnh thì chữ ký của bà Lê Thị Phận tại biên bản họp gia đình không phải do bà Lê Thị Phận viết ra. Mặt khác, Giấy CNQSD đất số BY 265723 mang tên Lê Huỳnh Đức và Lê Thị Thủy cấp ngày 04/8/2015, nhưng biên bản họp gia đình đề ngày 28/8/2015, như vậy biên bản này lập sau khi cấp Giấy CNQSD đất.
Việc cấp Giấy CNQSD đất của UBND huyện Cẩm Xuyên là chưa thực hiện đúng quy định tại điểm c khoản 1 Điều 100 Luật Đất đai năm 2013.
2. Vụ án hành chính “Khiếu kiện quyết định hành chính của cơ quan quản lý nhà nước về đất đai” giữa ông Trần Quốc Toàn, bà Phan Thị Lành (đều có hộ khẩu thường trú tại thôn Thọ Lộc, xã Sơn Lễ, huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh) với UBND huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh:
Ông Trần Quốc Toàn, bà Phan Thị Lành khai hoang, sử dụng ổn định diện tích đất thực tế từ năm 1985 là 4.124,7m 2 , tại thửa số 241, tờ bản đồ số 57 và đã được gia đình, chính quyền địa phương xác nhận vào thời điểm đo đạc năm 2013. Tuy nhiên, khi xem xét cấp Giấy CNQSD đất, UBND huyện Hương Sơn không kiểm tra, dẫn đến sau khi trừ đi 478,6m 2 hành lang giao thông đã cấp Giấy CNQSD đất số CB 479778 ngày 11/9/2015 cho gia đình ông Trần Quốc Toàn, bà Phan Thị Lành với diện tích 3.646,1m 2 , thiếu 379,3m 2 (đã trừ 99,3m 2 diện tích đất thu hồi để giải phóng mặt bằng đường giao thông Sơn Lễ - An Hòa Thịnh - Sơn Tiến).
Việc làm trên của UBND huyện Hương Sơn là chưa thực hiện đúng quy định tại các Điều 99, 100, 101 Luật Đất đai năm 2013; các Điều 20, 21 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đất đai.
Đối với cả hai vụ án nêu trên, Tòa án nhân dân tỉnh Hà Tĩnh đã xét xử sơ thẩm, chấp nhận yêu cầu khởi kiện, hủy Giấy CNQSD đất theo quy định pháp luật.
Do đó, ngày 9/11/2023, VKSND tỉnh Hà Tĩnh đã ban hành 2 bản kiến nghị đối với Chủ tịch UBND các huyện Cẩm Xuyên và Hương Sơn nhằm bảo đảm phòng ngừa vi phạm pháp luật trong hoạt động quản lý Nhà nước về đất đai, góp phần hạn chế nguyên nhân phát sinh các tranh chấp.