Viện kiểm sát xác định giao dịch vô hiệu, tòa sơ thẩm chấp nhận
Theo đơn khởi kiện của bà Nguyễn Thị Thu Sương (trú huyện Đại Lộc, tỉnh Quảng Nam), năm 2015, bà có giao dịch với vợ chồng ông Nguyễn Đình Bảy và bà Võ Thị Thùy Trang (trú quận Cẩm Lệ, TP Đà Nẵng) về việc mua một lô đất diện tích 85m² tại khu số 8, Trung tâm đô thị mới Tây Bắc, phường Hòa Minh, quận Liên Chiểu, TP Đà Nẵng.
Hai bên lập biên nhận đặt cọc 200 triệu đồng, sau đó, bà Sương tiếp tục giao tiền nhiều đợt, tổng cộng 570 triệu đồng. Tuy nhiên, việc chuyển nhượng không được thực hiện. Đến năm 2018, bà Trang đã trả lại 100 triệu đồng, còn lại 470 triệu đồng chưa được thanh toán.
    |
 |
| VKSND quận Liên Chiểu phối hợp TAND cùng cấp tổ chức một phiên tòa rút kinh nghiệm vụ án dân sự. |
Nguyên đơn cho rằng, vợ chồng ông Bảy đã nhận đủ tiền nhưng không thực hiện việc chuyển nhượng đất, mặc dù đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Vì vậy, bà khởi kiện yêu cầu Tòa buộc vợ chồng ông Bảy phải tiếp tục chuyển nhượng đất hoặc bồi thường theo giá trị hiện tại là 2,373 tỉ đồng.
Phía bị đơn, ông Nguyễn Đình Bảy trình bày, giữa ông và bà Sương có quan hệ bạn bè. Do tin tưởng, bà Sương đã đưa ông số tiền 570 triệu đồng để nhờ mua giúp đất nhưng giao dịch không thành công. Ngày 23/1/2018, bà Trang đã trả 100 triệu đồng cho bà Sương, ông Bảy thừa nhận còn nợ 470 triệu đồng và đồng ý hoàn trả.
Vợ chồng ông Bảy, bà Trang không đồng ý với yêu cầu chuyển nhượng lô đất 85m² (lô B2, khu số 8, Trung tâm đô thị mới Tây Bắc, phường Hòa Minh, quận Liên Chiểu, TP Đà Nẵng) vì cho rằng, giữa các bên không có hợp đồng chuyển nhượng rõ ràng và không có cơ sở pháp lý chứng minh việc mua bán đất. Việc đưa tiền là để nhờ mua đất, không phải mua trực tiếp từ họ.
Tại phiên xét xử sơ thẩm, Kiểm sát viên đại diện VKSND quận Liên Chiểu, TP Đà Nẵng phát biểu quan điểm giải quyết vụ án, căn cứ các Điều 117, 122, 131, 407, 408 Bộ luật Dân sự và Nghị quyết số 01/2003/NQ-HĐTP ngày 16/4/2003 của Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao, đề nghị HĐXX không chấp nhận yêu cầu của nguyên đơn về việc tiếp tục thực hiện hợp đồng, tuyên giao dịch đặt cọc giữa ông Bảy và bà Sương là vô hiệu.
Trên cơ sở quan điểm của VKSND quận Liên Chiểu, Bản án sơ thẩm số 25/2024/DS-ST ngày 30/5/2024 của TAND quận Liên Chiểu đã tuyên giao dịch giữa các bên là vô hiệu. Vợ chồng ông Bảy, bà Trang phải trả cho bà Sương số tiền 470 triệu đồng.
Đại diện VKSND TP Đà Nẵng đồng quan điểm với VKSND cấp dưới
Do bản án sơ thẩm bị kháng cáo, TAND TP Đà Nẵng thụ lý xét xử vụ án theo thủ tục phúc thẩm. Tại phiên tòa phúc thẩm, đại diện VKSND TP Đà Nẵng tiếp tục giữ nguyên quan điểm đã được VKSND quận Liên Chiểu nêu ra và đã được Tòa cấp sơ thẩm chấp nhận trước đó. Theo đó, đại diện VKSND TP Đà Nẵng nêu quan điểm giao dịch giữa ông Bảy và bà Sương là vô hiệu và chỉ buộc vợ chồng ông Bảy, bà Trang hoàn trả 470 triệu đồng đã nhận của bà Sương.
Tuy nhiên, TAND TP Đà Nẵng không chấp nhận đề nghị này mà tuyên buộc bị đơn bồi thường thêm hơn 951 triệu đồng, tổng cộng gần 1,9 tỉ đồng – gấp hơn 4 lần số tiền thực tế bị đơn nhận.
|
 |
| Phòng 9, VKSND TP Đà Nẵng phối hợp tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm vụ án dân sự về tranh chấp hợp đồng đặt cọc. |
Sau khi Bản án phúc thẩm số 169/2024/DS-PT ngày 16/9/2024 của TAND TP Đà Nẵng được tuyên, vợ chồng ông Bảy, bà Trang đã gửi đơn đến TAND cấp cao và VKSND cấp cao tại Đà Nẵng đề nghị xem xét theo thủ tục giám đốc thẩm.
Theo trình bày trong đơn, ông Bảy cho rằng, bản án phúc thẩm vi phạm nghiêm trọng nguyên tắc xét xử khách quan, công bằng. Cụ thể, Tòa đã tự suy diễn rằng lô đất trong giấy biên nhận đặt cọc là một trong các lô ông Bảy được cấp về sau, dù không có chứng cứ xác lập mối liên hệ.
Giấy biên nhận không ghi rõ số lô, số thửa, cũng không có tài liệu nào cho thấy các bên thống nhất chuyển nhượng lô đất cụ thể nào. Theo bị đơn, việc đại diện VKSND cho rằng “việc ghi không đúng khu đất chỉ là sự nhầm lẫn” là suy diễn chủ quan, không đủ cơ sở pháp lý. Ngoài ra, bị đơn cho rằng, việc bà Trang trả 100 triệu đồng không thể hiện sự đồng thuận với giao dịch, mà là do phát hiện chồng tự ý nhận tiền, nên bà đã chủ động khắc phục hậu quả.
Từ các phân tích nêu trên, bị đơn kiến nghị TAND cấp cao và VKSND cấp cao tại Đà Nẵng kháng nghị giám đốc thẩm Bản án phúc thẩm số 169/2024/DS-PT để khôi phục Bản án sơ thẩm số 25/2024/DS-ST, xác định giao dịch vô hiệu và chỉ buộc hoàn trả 470 triệu đồng, đúng với thực tế và quy định pháp luật.