VKSND cấp cao tại Đà Nẵng nhận thấy việc giải quyết vụ án hành chính về "Khiếu kiện quyết định hành chính trong lĩnh vực quản lý đất đai" tại tỉnh Q. có vi phạm nên đã ra thông báo rút kinh nghiệm chung. Vụ án này TAND tối cao đã chấp nhận kháng nghị giám đốc thẩm của Viện trưởng VKSND tối cao.
Theo nội dung vụ án, nguồn gốc thửa đất số 336, tờ bản đồ số 4 diện tích 381m² tại khu phố 4, phường 3, thị xã Q. tỉnh Q. là của cụ Trần Thị C. và các con khai hoang tạo lập, đã được đăng ký tại sổ đăng ký ruộng đất năm 1987 của thị xã Q. được thể hiện trên bản đồ năm 1987 lập theo Chỉ thị số 299/TTg. Năm 1994, vợ, chồng ông Nguyễn T. và bà Nguyễn Thị L. chuyển vào miền Nam sinh sống.
Ngày 19/4/1998, cụ Trần Thị C. chết, không để lại di chúc, các con là bà X., bà H. vẫn sinh sống trên thửa đất. Thực hiện Nghị định 60/CP của Chính phủ, hộ bà Nguyễn Thị Minh H. và chồng là ông Nguyễn Quang A. đăng ký kê khai nên được cấp GCNQSĐ số Đ642983 ngày 16/8/2004 đối với thửa đất số 1236, tờ bản đồ số 4 với diện tích 204m².
    |
 |
| Tháng 4/2023, VKSND cấp cao tại Đà Nẵng tổ chức hội nghị chuyên đề “Nhận diện vi phạm trong lĩnh vực quản lý đất đai thông qua công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ án hành chính của Tòa án nhân dân tại khu vực miền Trung – Tây Nguyên”. |
Năm 2012, bà H. chết, ông A. được cấp đổi GCNQSDĐ số BL 712833 ngày 17/10/2013 thành thửa đất số 39, tờ bản đồ số 11, diện tích 204m². Hộ ông Nguyễn Xuân T. (con bà Nguyễn Thị Minh X.) được cấp GCNQSDĐ số Đ642696, thửa đất số 1237, tờ bản đồ số 4, diện tích 111m², được cấp đổi ngày 17/10/2013 tại GCNQSDĐ số BL712883, thửa đất số 22, tờ bản đồ số 11, diện tích 106m².
Ông Nguyễn T. và bà Nguyễn Thị L. cho rằng, việc cấp GCNQSDĐ cho hộ ông Nguyễn Xuân T. và hộ ông Nguyễn Quang A. không đúng nguồn gốc nên khởi kiện yêu cầu Tòa án hủy các quyết định cấp GCNQSDĐ cho hộ ông Nguyễn Xuân T. và Nguyễn Quang A.
Quá trình giải quyết vụ án, bản án hành chính sơ thẩm số 17/2020/HC-ST ngày 30/9/2020 của TAND tỉnh Q. quyết định: chấp nhận toàn bộ yêu cầu khởi kiện của ông Nguyễn T., bà Nguyễn Thị L. Sau đó ông Nguyễn Quang A. là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan kháng cáo bản án đề nghị Tòa án cấp phúc thẩm sửa án, bác yêu cầu khởi kiện của ông T.
Bản án hành chính phúc thẩm số 134/2021/HC-PT ngày 23/3/2021 của TAND cấp cao tại Đà Nẵng đã quyết định chấp nhận đơn kháng cáo của ông Nguyễn Quang A., sửa Bản án hành chính sơ thẩm số 17/2020/HC-ST ngày 30/9/2020 của TAND tỉnh Q. theo hướng bác đơn khởi kiện của ông T. và bà Nguyễn Thị L.
Tại phiên tòa phúc thẩm, Kiểm sát viên đề nghị HĐXX TAND cấp cao tại Đà Nẵng bác kháng cáo của ông A., giữ nguyên Bản án hành chính sơ thẩm số 17/2020/HC-ST ngày 30/9/2020 của TAND tỉnh Q. nhưng không được HĐXX phúc thẩm chấp nhận.
Ngày 14/5/2021, ông T., bà L. có đơn đề nghị xem xét theo thủ tục giám đốc thẩm đối với Bản án hành chính phúc thẩm nêu trên. Ngày 10/11/2021, VKSND cấp cao tại Đà Nẵng có thông báo đề nghị Viện trưởng VKSND tối cao kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm đối với Bản án hành chính phúc thẩm số 134/2021/HC-PT ngày 23/3/2021 của TAND cấp cao tại Đà Nẵng.
Ngày 9/12/2022, Viện trưởng VKSND tối cao có Quyết định kháng nghị giám đốc thẩm số 9/QĐ-VKS-HC đối với Bản án hành chính phúc thẩm số 134/2021/HC-PT ngày 23/3/2021 của TAND cấp cao tại Đà Nẵng, đề nghị Hội đồng thẩm phán TAND tối cao xét xử giám đốc thẩm, hủy Bản án hành chính phúc thẩm số 134/2021/HC-PT ngày 23/3/2021 của TAND cấp cao tại Đà Nẵng, giữ nguyên Bản án hành chính sơ thẩm số 17/2020/HC-ST ngày 30/9/2020 của TAND tỉnh Q.
Ngày 26/6/2023, TAND tối cao có Quyết định giám đốc thẩm số 32/2023/GDT-HC chấp nhận Quyết định kháng nghị giám đốc thẩm số 9/QĐ- VKS-HC của Viện trưởng VKSND tối cao, hủy Bản án hành chính phúc thẩm số 134/2021/HC-PT ngày 23/3/2021 của TAND cấp cao tại Đà Nẵng, giữ nguyên Bản án hành chính sơ thẩm số 17/2020/HC-ST ngày 30/9/2020 của TAND tỉnh Q.
Tại thông báo rút kinh nghiệm vừa mới được ban hành, VKSND cấp cao tại Đà Nẵng cho biết, Tòa án cấp phúc thẩm đánh giá chứng cứ không đúng, không khách quan dẫn đến việc giải quyết vụ án không đúng quy định pháp luật, ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự.
Cụ thể, nguồn gốc thửa đất tranh chấp 381m² thuộc thửa 336, tờ bản đồ số 4, thị trấn Q., huyện H., tỉnh B. (nay là thửa đất số 22 diện tích 106m², thửa đất số 23 diện tích 114m² và thửa đất số 39 diện tích 204m²) là của cụ Trần Thị C. (mẹ ông T., bà X., bà H.). Năm 1994, cụ C. chết không để lại di chúc.
Ngày 8/6/1998, ông T., bà X., bà H. lập giấy ủy quyền với nội dung ủy quyền nhà đất do cụ C. và 3 anh em gầy dựng để cho bà Nguyễn Thị Minh X., Nguyễn Thị Minh H. quản lý thờ tự nhà thờ, không được chuyển nhượng, không được tặng cho. Tại hồ sơ đề nghị cấp GCNQSDĐ năm 2004 và hồ sơ đề nghị cấp đổi GCNQSDĐ năm 2013 do ông T. (con bà X.) kê khai nguồn gốc diện tích đất 106m² là đất thừa kế của bà X., sử dụng từ năm 1975. Ông A. (chồng bà H.) kê khai diện tích đất 205m² là khai hoang, sử dụng từ năm 1979, là không đúng.
|
 |
| Đồng chí Nguyễn Quang Dũng - Phó Viện trưởng VKSND tối cao trao Cờ đơn vị xuất sắc phong trào thi đua năm 2023 của ngành Kiểm sát nhân dân tặng VKSND cấp cao tại Đà Nẵng. |
Người bị kiện là UBND thị xã Q. cũng có ý kiến xác định việc cấp các GCNQSDĐ cho hộ ông T., ông A. là chưa đúng về nguồn gốc. Vì vậy, TAND tỉnh Q. đã xét xử sơ thẩm chấp nhận yêu cầu khởi kiện của ông Nguyễn T. là có căn cứ, đúng quy định pháp luật. Tuy nhiên, Tòa án cấp phúc thẩm nhận định cho rằng việc xác định nguồn gốc đất là chưa chính xác nhưng sai sót này không làm thay đổi bản chất sự việc khi bà H. là một trong những người thừa kế của cụ C.
Từ đó, chấp nhận kháng cáo của ông A., sửa bản án sơ thẩm theo hướng không chấp nhận yêu cầu khởi kiện của ông T., bà L. là không đúng quy định pháp luật, vì di sản thừa kế của cụ C. chưa chia, việc công nhận đất của bà C. để lại cho ông A., ông T. làm ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của những người được hưởng thừa kế của cụ C. trong đó có ông T.
Vì vậy, Quyết định giám đốc thẩm số 32/2023/GĐT-HC của Hội đồng thẩm phán TAND tối cao đã hủy Bản án hành chính phúc thẩm số 134/2021/HC-PT ngày 23/3/2021 của TAND cấp cao tại Đà Nẵng, giữ nguyên Bản án hành chính sơ thẩm số 17/2020/HC-ST ngày 30/9/2020 của TAND tỉnh Q.
VKSND cấp cao tại Đà Nẵng đã phát hiện những vi phạm của Toà án cấp phúc thẩm trong việc giải quyết vụ án hành chính nêu trên và có thông báo đề nghị Viện trưởng VKSND tối cao xem xét kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm. Để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác kiểm sát, VKSND cấp cao tại Đà Nẵng thông báo đến VKSND các tỉnh, thành phố trong khu vực cùng tham khảo và rút kinh nghiệm khi kiểm sát việc giải quyết các vụ án hành chính tương tự.