Diện mạo vùng cao Sơn La ngày càng khởi sắc
Những ngày đầu Thu, khi màn sương mỏng còn quấn quýt bên triền núi, chúng tôi có dịp ngược lên các bản vùng cao Sơn La. Tiếng cười trong trẻo của lũ trẻ nô đùa trên sân trường mới xây, con đường bê tông uốn lượn men theo sườn đồi, từng đoàn xe tải nối đuôi nhau về tận bản thu mua nông sản cho bà con... Tất cả vẽ nên bức tranh sinh động, minh chứng rõ nét cho hiệu quả sau 5 năm triển khai Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi (Chương trình 1719).
    |
 |
| Diện mạo nông thôn vùng cao Sơn La ngày càng khởi sắc từ chương trình 1719. |
Cách đây chục năm, nhiều bản vùng sâu, vùng xa Sơn La vẫn “chìm” trong khó khăn: đường đất lầy lội, mùa mưa bà con đi lại chật vật; nước sinh hoạt khan hiếm; sản xuất nông nghiệp manh mún, phụ thuộc vào tự nhiên. Nay, nông thôn vùng cao đã thay da đổi thịt. Những con đường bê tông nối dài, cầu mới bắc qua suối, trường học, trạm y tế kiên cố hóa giúp việc đi lại, học tập, sản xuất thuận lợi hơn bao giờ hết.
Trên nương, cây ngô, cây sắn dần nhường chỗ cho cây ăn quả và cây trồng có giá trị kinh tế cao. Bà con mạnh dạn áp dụng kỹ thuật mới, tham gia hợp tác xã, sản xuất gắn với chuỗi giá trị.
Ông Vì Văn Xồm, bản Nà Đít, xã Yên Sơn, phấn khởi chia sẻ: “Trước kia, mỗi lần mưa xuống, đường đất lầy lội, bà con phải gùi nông sản hàng cây số mới ra chợ. Giờ có đường bê tông, xe tải vào tận bản thu mua, chúng tôi yên tâm mở rộng sản xuất, thu nhập tăng lên rõ rệt”.
Đầu tư hạ tầng - khơi thông động lực phát triển
Tính đến tháng 8/2025, Sơn La đã giải ngân trên 75% kế hoạch vốn chương trình 1719, cao hơn mức trung bình cả nước. Gần 5.650 tỉ đồng được phân bổ cho giai đoạn 2021-2025, tập trung vào những nhu cầu cấp thiết: đất ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt, ổn định dân cư, phát triển sản xuất, hạ tầng thiết yếu, giáo dục, y tế, văn hóa.
Kết quả sau gần 5 năm triển khai rất ấn tượng: Giải quyết đất ở, đất sản xuất cho 640 hộ dân; Xây dựng 85 công trình cấp nước, phục vụ hơn 8.200 hộ; Bố trí dân cư ổn định tại 17 điểm với gần 1.000 hộ; Nâng cấp, xây mới hơn 160 công trình giao thông, 190 nhà sinh hoạt cộng đồng và trên 140 công trình hạ tầng khác.
|
 |
| Từ nguồn vốn chương trình 1719, cơ sở hạ tầng giao thông được đầu tư, đáp ứng nhu cầu đi lại, giao thương hàng hoá cho người dân vùng cao Sơn La. |
Thu nhập bình quân đồng bào dân tộc thiểu số đạt 39,2 triệu đồng/người/năm, gấp đôi năm 2020; tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 14,2%. Hệ thống giao thông, điện, nước, trường học, trạm y tế được đầu tư đồng bộ: 98% số xã và 78,3% số bản có đường ô tô đến trung tâm; 100% trường học, trạm y tế kiên cố; 98% hộ dân có điện lưới và nước sinh hoạt hợp vệ sinh.
Đó là những con số biết nói, khẳng định hiệu quả của chương trình 1719, đồng thời mở ra động lực để Sơn La tiếp tục phát triển.
Ngọc Chiến: điểm sáng du lịch cộng đồng
Xã Ngọc Chiến, vùng đất nổi tiếng với suối khoáng nóng và bản sắc văn hóa độc đáo của đồng bào Thái, Mông, La Ha là điểm sáng trong bức tranh nhiều khởi sắc ở Sơn La.
Ông Lò Văn Thoa, Phó Chủ tịch UBND xã Ngọc Chiến cho biết: “5 năm qua, xã được đầu tư gần 4 tỉ đồng để xây dựng công trình cấp nước, phục dựng lễ hội Mừng cơm mới, Pang A, kiên cố hóa 5 tuyến đường liên bản. Nhờ đó, xã đạt chuẩn nông thôn mới, 100% bản có đường bê tông; trường học, trạm y tế, nhà văn hóa khang trang. Thu nhập bình quân đạt 42 triệu đồng/người/năm, tăng 16 triệu đồng so với năm 2021; tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 9,7%”.
|
 |
| Các mục tiêu, nhiệm vụ trọng tâm xã Ngọc Chiến đã được xác định rõ: tiếp tục phát triển nông nghiệp an toàn, nông nghiệp trái vụ, ứng dụng công nghệ cao gắn với du lịch cộng đồng; hoàn thiện kết cấu hạ tầng; đẩy mạnh cải cách hành chính và chuyển đổi số. |
Không chỉ phát triển hạ tầng, Ngọc Chiến còn khéo léo khai thác thế mạnh danh lam thắng cảnh, di tích tâm linh, văn hóa dân tộc để phát triển du lịch cộng đồng. Các bản du lịch như bản Lướt, Khá, Nà Tâu trở thành điểm đến quen thuộc của du khách trong và ngoài nước.
Câu chuyện Ngọc Chiến cũng là điển hình cho hướng phát triển bền vững: kết hợp hạ tầng, sản xuất với bảo tồn văn hóa và phát triển du lịch.
Vai trò điều phối, bảo đảm nguồn lực
Là cơ quan thường trực chương trình 1719, Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Sơn La đã chủ động tham mưu UBND tỉnh phân bổ vốn, ban hành hướng dẫn, kiểm tra, phối hợp tháo gỡ khó khăn, đẩy nhanh tiến độ dự án.
Ông Nguyễn Viết Hưng, Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Sơn La khẳng định: “Chương trình 1719 là nguồn lực quan trọng để rút ngắn khoảng cách phát triển giữa các vùng, các dân tộc. Giai đoạn 2026-2030, tỉnh sẽ rà soát lại các xã vùng đồng bào dân tộc thiểu số, tích hợp chính sách hỗ trợ đồng bộ, dễ thực hiện, tập trung giải quyết những vấn đề cấp thiết. Đồng thời, phân quyền mạnh hơn cho địa phương lựa chọn nội dung ưu tiên, bảo đảm hiệu quả và bền vững”.
Điểm đặc biệt trong thực hiện 1719 tại Sơn La là không chỉ đầu tư hạ tầng mà còn chú trọng bảo tồn văn hóa, thúc đẩy bình đẳng giới. Gần 200 thiết chế văn hóa, thể thao thôn bản được xây dựng; hàng trăm đội văn nghệ dân gian duy trì hoạt động; hơn 300 mô hình “Tổ truyền thông cộng đồng”, “Địa chỉ tin cậy cộng đồng” ra đời, giúp phụ nữ, trẻ em được bảo vệ và nâng cao vị thế.
Khơi dậy ý chí, thay đổi tư duy sản xuất hướng tới phát triển bền vững
Những con đường mới, những mái trường khang trang, những lễ hội truyền thống được hồi sinh… là minh chứng cho sự đổi thay ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số Sơn La. Nhưng quan trọng hơn, chương trình 1719 đã khơi dậy ý chí vươn lên, thay đổi tư duy sản xuất, giúp bà con chủ động thoát nghèo, không còn trông chờ, ỷ lại.
Nhiều hộ mạnh dạn vay vốn đầu tư trồng cây ăn quả, phát triển chăn nuôi theo hướng hàng hóa, liên kết tiêu thụ sản phẩm. Các hợp tác xã nông nghiệp được thành lập ngày càng nhiều, kết nối nông dân với doanh nghiệp, hình thành chuỗi giá trị.
|
 |
| Hàng loạt công trình mang đậm dấu ấn cộng đồng đã mọc lên không phải từ ngân sách Nhà nước mà từ chính bàn tay, khối óc và sự đóng góp của người dân xã Ngọc Chiến, Sơn La. |
Ở nhiều bản làng, phong trào xây dựng đời sống văn hóa mới được đẩy mạnh, gắn với việc gìn giữ bản sắc dân tộc. Tình đoàn kết cộng đồng được củng cố, an ninh trật tự được giữ vững, niềm tin của nhân dân với Đảng và Nhà nước ngày càng được bồi đắp.
Sơn La bước vào giai đoạn phát triển mới với niềm tin và kỳ vọng lớn. Thành quả của Chương trình 1719 không chỉ dừng ở những con số, công trình cụ thể, mà còn là nền tảng để tỉnh hiện thực hóa mục tiêu phát triển nhanh, bền vững, rút ngắn khoảng cách giàu nghèo giữa các dân tộc, các vùng miền.
Trong chặng đường tới, tỉnh xác định tiếp tục ưu tiên nguồn lực cho những lĩnh vực thiết yếu, khuyến khích khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Song song với đó, Sơn La sẽ khai thác tiềm năng du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng gắn với văn hóa đặc sắc, biến khó khăn thành lợi thế để phát triển.
Những bước đi chắc chắn hôm nay sẽ là nền móng cho một Sơn La giàu mạnh, văn minh, nơi bà con vùng cao có cuộc sống ấm no, hạnh phúc, cùng góp sức xây dựng đất nước phồn vinh.