Truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy là hành vi của người nào làm ra, sao chép, lưu hành, vận chuyển, mua bán, tàng trữ nhằm phổ biến sách, báo, tranh, ảnh, phim, nhạc hoặc những vật phẩm khác có tính chất đồi trụy, cũng như có hành vi khác truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy.
Tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy được quy định tại Điều 326 Bộ luật hình sự 2015.
Khách thể
Tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy được quy định tại mục các tội phạm xâm phạm trật tự công cộng vì vậy đây là tội xâm phạm đến truyền thống văn hóa của dân tộc, xâm phạm đến những giá trị vật chất và tinh thần loài người; xâm phạm đến sự quản lý của Nhà nước về việc duy trì, phát triển nếp văn hóa văn minh, mang đậm bản sắc dân tộc Việt Nam.
Đối tượng tác động của tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy là những loại sách, báo, phim, tranh, ảnh, nhạc hoặc những vật phẩm khác có nội dung không lành mạnh, mang tính chất đồi trụy như bạo lực, khiêu dâm,… Việc xác định các vật phẩm này có tính chất đồi trụy hay không phải do cơ quan chuyên môn (cơ quan văn hóa) thẩm định.
Mặt khách quan
– Hành vi khách quan: Người phạm tội thực hiện hành vi truyền bá (phổ biến) cho người khác biết các vật phẩm có tính chất đồi trụy thông qua nhiều thủ đoạn như: Làm ra, sao chép, lưu hành, vận chuyển, mua bán, tàng trữ nhằm phổ biến hoặc bằng các hành vi khác nhằm truyền bá vật phẩm đồi trụy.
Theo đó, các thủ đoạn nhằm truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy có thể hiểu như sau:
+ Làm ra vật phẩm văn hóa có tính chất đồi trụy là tạo ra các vật phẩm có tính chất ăn chơi đàng điếm, dâm ô, hoặc khiêu gợi những ý định thúc đẩy con người thỏa mãn lối sống ăn chơi đàng điếm, dâm ô như: Vẽ tranh, chụp ảnh, quay phim, ghi âm, sáng tác nhạc, viết truyện, làm thơ, viết kịch,…
+ Sao chép vật phẩm văn hóa có tính chất đồi trụy là từ một vật phẩm văn hóa có tính chất đồi trụy đầu tiên ( bản gốc, bản chính) tạo ra nhiều vật phẩm khác giống như vật phẩm ban đầu có tính chất đồi trụy. Việc sao chép có thể sao chép toàn bộ hoặc chỉ sao chép một phần. Hình thức sao chép cũng đa dạng như: Chụp lại, viết lại, ghi âm, ghi hình lại hoặc các hình thức sao chép khác.
+ Lưu hành vật phẩm văn hóa có tính chất đồi trụy là cho người khác xem, mượn, thuê các vật phẩm văn hóa có tính chất đồi trụy.
+ Vận chuyển vật phẩm văn hóa có tính chất đồi trụy là chuyên chở các vật phẩm văn hóa có tính chất đồi trụy từ nơi này đến nơi khác.
+ Mua bán vật phẩm văn hóa có tính chất đồi trụy là dùng tiền hoặc tài sản để trao đổi lấy vật phẩm văn hóa có tính chất đồi trụy hoặc dùng vật phẩm văn hóa có tính chất đồi trụy để trao đổi lấy tiền hoặc tài sản.
+ Tàng trữ vật phẩm văn hóa có tính chất đồi trụy là cất giữ các vật phẩm văn hóa có tính chất đồi trụy ở một địa điểm nhất định như: Cơ quan, phòng làm việc, nhà ở, trong người, trên phương tiện giao thông,…
+ Các hành vi khác truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy: Ngoài các hành vi làm ra, sao chép, lưu hành, vận chuyển, mua bán, tàng trữ nhằm phổ biến, thì người phạm tội còn có những hành vi khác phổ biến cho người khác biết các vật phẩm có tính chất ăn chơi đàng điếm, dâm ô hoặc khêu gợi, thúc đẩy con người thỏa mãn lối sống ăn chơi đàng điếm, dâm ô.
– Hậu quả nguy hiểm cho xã hội: Đối với tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy, hậu quả không phải là dấu hiệu bắt buộc của cấu thành tội phạm. Tuy nhiên, nếu gây ra hậu quả nghiêm trọng, rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng thì tùy từng trường hợp người phạm tội bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo khoản 2 hoặc khoản 3 của điều luật.
– Các dấu hiệu khách quan khác:
Đối với tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy, ngoài các hành vi khách quan và hậu quả nêu trên, pháp luật còn quy định các hành vi khách quan khác, đó là: Dung lượng dữ liệu được số hóa từ 01 GB đến dưới 05 GB; số lượng sách in, báo in từ 50 – 100 đơn vị; số lượng ảnh bản giấy từ 100 ảnh đến 200 ảnh; đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm. Nếu không thỏa mãn một trong những dấu hiệu trên thì hành vi truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy sẽ không cấu thành tội phạm.
Chủ thể
Chủ thể của tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy là chủ thể thường, thỏa mãn điều kiện về năng lực trách nhiệm hình sự và độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự theo quy định tại Bộ luật hình sự.
Mặt chủ quan
Người phạm tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy thực hiện hành vi của mình là do cố ý.
Mục đích của người phạm tội là nhằm phổ biến văn hóa phẩm đồi trụy cho người khác với nhiều động cơ khác nhau. Đây là dấu hiệu bắt buộc của cấu thành tội phạm này, các cơ quan tiến hành tố tụng cần phải chứng minh mục đích của người phạm tội. Nếu một người có các hành vi làm ra, sao chép, lưu hành, vận chuyển, mua bán, tàng trữ hoặc có hành vi khác nhưng không nhằm phổ biến cho người khác thì cũng không cấu thành tội này.