Lạng Sơn: Bản án vi phạm thủ tục tố tụng và nội dung bị Viện kiểm sát kháng nghị

Xử phạt “Thần tốc”?

Nội dung vụ án thể hiện, ông Phạm Văn Trung và bà Trần Thanh Tâm là chủ sử dụng các thửa đất số 366, 367, 379, 173, 376; bà Hoàng Thị Bằng là chủ sử dụng thửa đất số 368, 369 đã được UBND huyện Cao Lộc, tỉnh Lạng Sơn cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ).

Ngày 26/6/2018, Công ty TNHH MTV Tâm Trung Lạng Sơn (Công ty Tâm Trung) do ông Trung làm Giám đốc và là người đại diện theo pháp luật và bà Tâm, bà Bằng lập Hợp đồng thuê đất và nhà ở nông thôn có nội dung: Ông Trung, bà Tâm và bà Bằng cùng nhau cho Công ty Tâm Trung thuê các thửa đất nêu trên thời hạn thuê đất và nhà ở là 30 năm, sau khi đã chuyển mục đích và xây nhà xong. Trong thời gian đang làm thủ tục chuyển đổi mục đích sử dụng đất, đang xây dựng nhà ở để bàn giao cho Công ty Tâm Trung, ngày 19/8/2018 UBND xã Thụy Hùng lập 4 biên bản vi phạm hành chính (BBVPHC) trong lĩnh vực xây dựng và trong lĩnh vực đất đai đối với ông Trung, bà Bằng.

Quang cảnh phiên toà sơ thẩm ngày 17/7/2020.

Ngày 24/8/2018, UBND xã Thụy Hùng tiếp tục lập BBVPHC số 405/BB-VPHC đối với Công ty Tâm Trung do có hành vi vi phạm là xây dựng công trình không có giấy phép.

Cùng ngày 24/8/2018, Chủ tịch UBND huyện Cao Lộc ban hành Quyết định xử phạt vi phạm hành chính số 2800/QĐ-XPVPHC (Quyết định 2800) đối với Công ty Tâm Trung vì đã thực hiện hành vi xây dựng công trình không có giấy phép xây dựng; hình thức xử phạt chính phạt tiền 40 triệu đồng và các biện pháp khắc phục hậu quả.

Ngày 6/12/2018, Chủ tịch UBND huyện Cao Lộc ra Quyết định cưỡng chế số 3934/QĐ-CCXP buộc Công ty Tâm Trung phải thực hiện tháo dỡ công trình xây dựng mái che, nhà vệ sinh và nhà tắm phụ trợ; thời gian thực hiện 15 ngày, kể từ ngày nhận quyết định; đồng thời, Công ty phải chi trả chi phí cưỡng chế và hoàn trả cho UBND huyện Cao Lộc gần 107 triệu đồng.

Ngày 21/12/2018, Chủ tịch UBND huyện ban hành Thông báo số 2040/TB-UBND tổ chức cưỡng chế buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả, cưỡng chế tháo dỡ nhà mái che 833,9m2, trong đó: 490,5m2 theo BBVPHC số 405, còn lại 343,4m2 xây dựng sau khi lập BBVPHC. Ngày 28/12/2018 đã cưỡng chế tháo dỡ toàn bộ công trình trên.

Ngày 30/1/2019, Công ty Tâm Trung đã có đơn khiếu nại các quyết định hành chính trên đến Chủ tịch UBND huyện Cao Lộc. Ngày 4/6/2019 Chủ tịch UBND huyện Cao Lộc ban hành Quyết định số 1735/QĐ-UBND có nội dung bác các nội dung khiếu nại của Công ty Tâm Trung.

Tiếp đó, Công ty Tâm Trung đã khởi kiện yêu cầu Tòa án hủy các quyết định hành chính của Chủ tịch UBND huyện Cao Lộc, tỉnh Lạng Sơn, gồm: Quyết định số 2800/QĐ-XPVPHC, Quyết định số 3934/QĐ-CCXP; Thông báo số 2040/TB-UBND và Quyết định giải quyết khiếu nại số 1735/QĐ-UBND.

Cùng với đó, phía người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan là bà Trần Thanh Tâm thì khẳng định: Toàn bộ diện tích nhà mái che và khu công trình phụ có tổng diện tích gần 1.000m2 bị UBND huyện Cao Lộc tháo dỡ ngày 28/12/2018 là tài sản hợp pháp của vợ chồng bà và bà Hoàng Thị Bằng, không phải là tài sản của Công ty. Do đó việc thực hiện biện pháp tháo dỡ là hoàn toàn trái pháp luật và gây thiệt hại đến gia đình bà. Ngày 15/6/2020, bà đã có đơn yêu cầu độc lập, yêu cầu Tòa án buộc UBND huyện Cao Lộc bồi thường số tiền 500 triệu đồng và trả lại toàn bộ tài sản thu giữ trái phép và đề nghị Tòa án hủy Quyết định cưỡng chế số 3934.

Buổi cưỡng chế ngày 28/12/2018 được Viện kiểm sát cho rằng không đảm bảo quy định.

Phía người bị kiện là Chủ tịch UBND Huyện Cao Lộc thì cho rằng việc ban hành các quyết định là đảm bảo đúng về thẩm quyền, về trình tự thủ tục pháp luật.

Tại bản án hành chính sơ thẩm số 06/2020/HC-ST ngày 17/7/2020 của TAND tỉnh Lạng Sơn giải quyết vụ án hành chính “Khiếu kiện Quyết định cưỡng chế buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả” giữa người khởi kiện là Công ty Tâm Trung với người bị kiện là Chủ tịch UBND huyện Cao Lộc, TAND tỉnh Lạng Sơn đã quyết định: Bác yêu cầu khởi kiện của Công ty Tâm Trung đối với yêu cầu hủy các quyết định của chủ tịch UBND huyện Cao Lộc.

Bản án nhiều vi phạm, thiếu căn cứ

Sau khi TAND tỉnh Lạng Sơn xét xử sơ thẩm vụ án trên, ngày 30/7/2020, VKSND tỉnh Lạng Sơn đã ban hành Quyết định kháng nghị phúc thẩm số 35/QĐ-VKS-HC đối với Bản án hành chính sơ thẩm của TAND tỉnh Lạng Sơn.

Theo VKSND tỉnh Lạng Sơn, căn cứ các tài liệu, chứng cứ có trong hồ sơ vụ án cho thấy bản án hành chính sơ thẩm số 06/2020/HC-ST ngày 17/7/2020 của TAND tỉnh Lạng Sơn đã có một số vi phạm về thủ tục tố tụng và nội dung.

Cụ thể, theo VKSND tỉnh, chủ thể xây dựng công trình bị xử phạt vi phạm hành chính là Công ty Tâm Trung hay cá nhân ông Trung, bà Bằng theo các BBVPHC do UBND xã Thụy Hùng đã lập chưa được xác định làm rõ theo quy định tại điểm d khoản 2 Điều 3 Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012, nhưng Chủ tịch UBND huyện Cao Lộc đã xử phạt vi phạm hành chính đối với Công ty Tâm Trung là chưa đảm bảo căn cứ.

Đồng thời, tại Điều 9 của BBVPHC số 405/BB-VPHC ngày 24/8/2018 có nội dung: Trong thời hạn 5 ngày làm việc kể từ ngày lập biên bản này, ông Phạm Văn Trung là cá nhân vi phạm có quyền gửi văn bản yêu cầu được giải trình đến UBND huyện Cao Lộc để thực hiện quyền giải trình. Tuy nhiên, sau khi lập BBVPHC số 405/BB-VPHC thì cùng ngày 24/8/2018 Chủ tịch UBND huyện Cao Lộc đã ban hành Quyết định xử phạt VPHC số 2800/QĐ-XPVPHC đối với Công ty Tâm Trung, không cho ông Phạm Văn Trung thực hiện quyền giải trình là vi phạm quy định tại khoản 1 Điều 61 Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012.

Quyết định kháng nghị của VKSND tỉnh Lạng Sơn chỉ ra nhiều vi phạm của bản án sơ thẩm.

Ngoài ra, căn cứ Báo cáo số 521/BC-STNMT ngày 16/11/2018 của Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Lạng Sơn, kiểm tra quy hoạch sử dụng đất và thực tế quản lý, sử dụng đất tại khu vực có công trình xây dựng trái phép trên đoạn QL 1A qua địa phận xã Thụy Hùng trong đó có công trình do gia đình ông Trung, bà Tâm và bà Bằng, thì các công trình xây dựng trên các thửa đất ở nông thôn của các hộ gia đình, cá nhân, phù hợp với kế hoạch sử dụng đất năm 2018 của huyện Cao Lộc đã được UBND tỉnh Lạng Sơn phê duyệt và các công trình xây dựng trên đất ở nông thôn thì được miễn giấy phép xây dựng theo quy định tại điểm k khoản 2 Điều 89 Luật Xây dựng.

Do vậy, việc UBND xã Thụy Hùng lập BBVPHC số 405/BB-VPHC và cùng ngày Chủ tịch UBND huyện Cao Lộc ban hành Quyết định xử phạt vi phạm hành chính số 2800/QĐ-XPVPHC đối với Công ty Tâm Trung về hành vi xây dựng công trình không có giấy phép xây dựng là chưa đảm bảo căn cứ theo quy định của pháp luật.

Bên cạnh đó, trong hồ sơ vụ án chưa thu thập Biên bản thi hành quyết định cưỡng chế buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả theo quy định tại Điều 35 Nghị định 166/NĐ-CP ngày 12/11/2013 của Chính phủ. Do đó, chưa đủ cơ sở để xác định việc thực hiện cưỡng chế đối với Công ty Tâm Trung có đảm bảo đúng pháp luật hay không.

Đáng chú ý, ngày 24/10/2018 bà Hoàng Thị Bằng đã được UBND huyện Cao Lộc cấp GCNQSDĐ đối với 2 thửa đất số 368, 369 tờ bản đồ số 64, mục đích sử dụng là đất ở nông thôn, trước thời điểm Chủ tịch UBND huyện Cao Lộc ban hành Quyết định cưỡng chế ngày 6/12/2018, theo quy định tại điểm k khoản 2 Điều 89 Luật Xây dựng thì công trình được miễn giấy phép xây dựng, do đó việc ra Quyết định cưỡng chế là không đảm bảo quy định.

Mặt khác, Thông báo số 2040-UBND ngày 21/12/2018 của Chủ tịch UBND huyện Cao Lộc có nội dung tổ chức cưỡng chế buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả theo Quyết định số 3934/QĐ-UBND ngày 6/12/2018, tháo dỡ công trình vi phạm của Công ty Tâm Trung, tổng diện tích phá dỡ mái che là 833,9m2, còn theo Biên bản vi phạm hành chính số 405/BB-VPHC ngày 24/8/2018 thì diện tích phá dỡ mái che là 490,5m2. Như vậy, diện tích thực tế bị phá dỡ với diện tích xác định vi phạm theo BBVPHC số 405/BB-VPHC là mâu thuẫn, chưa làm rõ được diện tích 343,4m2 có phải là công trình vi phạm theo BBVPHC số 405/BB-VPHC hay không, đã tiến hành cưỡng chế phá dỡ toàn bộ diện tích mái che 833,9m2 của Công ty Tâm Trung là không đảm bảo quy định.

Như vậy, phần diện tích bị phá dỡ 343,4m2, có thuộc thửa đất 367 của cá nhân ông Trung hay không chưa được Tòa án sơ thẩm xác minh, thu thập tài liệu chứng cứ để làm rõ, nhưng bản án sơ thẩm nhận định Thông báo số 2040 đúng trình tự, thủ tục là chưa đảm bảo, không phù hợp với chứng cứ trong hồ sơ vụ án.

Ngoài ra, theo theo VKSND tỉnh Lạng Sơn, trong quá trình giải quyết vụ án, người bị kiện chưa cung cấp hồ sơ giải quyết khiếu nại đối với Công ty Tâm Trung và Tòa án cũng không yêu cầu người bị kiện cung cấp tài liệu theo quy định tại Điều 9, Điều 10 Luật Tố tụng hành chính là chưa thu thập đầy đủ tài liệu chứng cứ, nhưng bản án sơ thẩm đã nhận định cho rằng: Quyết định số 1735/QĐ-UBND ngày 4/6/2019 của Chủ tịch UBND huyện Cao Lộc, tỉnh Lạng Sơn đã thực hiện đúng trình tự, thủ tục, đúng thẩm quyền, đúng đối tượng và đúng thể thức là chưa có cơ sở.

Từ nội dung phân tích trên, VKSND tỉnh Lạng Sơn cho rằng việc thu thập tài liệu, chứng cứ và đánh giá chứng cứ của Tòa án cấp sơ thẩm đã vi phạm Điều 84, Điều 95 Luật tố tụng hành chính, nhưng bản án sơ thẩm đã xử bác yêu cầu khởi kiện là chưa đảm bảo căn cứ, ảnh hưởng quyền lợi của các đương sự.

Với những vi phạm trong vụ án, VKSND tỉnh Lạng Sơn đã quyết định kháng nghị đối với Bản án hành chính sơ thẩm số 06/2020/HC-ST ngày 17/7/2020 của TAND tỉnh Lạng Sơn theo thủ tục phúc thẩm. Đồng thời, đề nghị TAND cấp cao tại Hà Nội căn cứ Khoản 3 Điều 241 Luật tố tụng hành chính, xét xử phúc thẩm vụ án theo hướng hủy Bản án sơ thẩm nói trên, giao hồ sơ để TAND tỉnh Lạng Sơn xét xử sơ thẩm lại.

Báo BVPL sẽ tiếp tục cập nhật thông tin về vụ án này khi có diễn biến mới.