Hội thảo khoa học VKSND trong Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam

Tham dự Hội thảo có đồng chí Nguyễn Văn Quảng, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Thành uỷ Đà Nẵng; đồng chí Nguyễn Huy Tiến, Phó Viện trưởng Thường trực VKSND tối cao; các đồng chí Phó Viện trưởng VKSND tối cao: Đồng chí Tạ Quang Khải, đồng chí Nguyễn Duy Giảng, đồng chí Nguyễn Quang Dũng. Cùng dự Hội thảo có một số đồng chí nguyên lãnh đạo VKSND tối cao; Kiểm sát viên VKSND tối cao; đại diện lãnh đạo cấp Vụ và tương đương các đơn vị thuộc VKSND tối cao; đại diện các Bộ, ban, ngành Trung ương; các chuyên gia, nhà khoa học có uy tín; lãnh đạo, công chức Viện kiểm sát quân sự Trung ương, các VKSND cấp cao, VKSND cấp tỉnh, VKSND cấp huyện…

Quang cảnh Hội thảo tại điểm cầu VKSND tối cao.

Hội thảo được tổ chức trực tiếp tại trụ sở VKSND tối cao (Hà Nội) kết nối đến các điểm cầu trong toàn ngành Kiểm sát nhân dân.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, đồng chí Lê Minh Trí, Viện trưởng VKSND tối cao nêu rõ, xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam là chủ trương đúng đắn của Đảng, là nguyện vọng, sự lựa chọn của nhân dân, là yêu cầu cấp thiết để phát triển đất nước nhanh, bền vững và hội nhập quốc tế sâu rộng, toàn diện hiện nay. Một trong những nội dung quan trọng của xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam là cải cách tư pháp và trong đó có đổi mới tổ chức và hoạt động của VKSND nhằm đáp ứng yêu cầu trong giai đoạn mới.  

Viện trưởng VKSND tối cao cho biết, qua đánh giá kết quả sau hơn 15 năm thực hiện Chiến lược cải cách tư pháp theo Nghị quyết 49 của Bộ Chính trị, công tác cải cách tư pháp ở nước ta đã đạt được nhiều kết quả tích cực, phục vụ đắc lực cho sự phát triển đất nước, nhất là trong việc bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, lợi ích của Nhà nước và lợi ích hợp pháp của các tổ chức, cá nhân…

Đồng chí Lê Minh Trí, Viện trưởng VKSND tối cao phát biểu khai mạc Hội thảo.

Tuy nhiên, bên cạnh đó, công tác cải cách tư pháp thời gian qua vẫn còn có những hạn chế và bất cập; do đó, nhiệm vụ xây dựng nền tư pháp Việt Nam nói chung, trong đó xây dựng VKSND “Chuyên nghiệp, hiện đại, công bằng, nghiêm minh, liêm chính, phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân” vừa là yêu cầu cấp bách vừa là mục tiêu, nhiệm vụ lâu dài của cải cách tư pháp.

Nhằm hoàn thiện những luận cứ khoa học, thực tiễn về vị trí, vai trò, chức năng, nhiệm vụ của VKSND trong Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam, VKSND tối cao đã tổ chức Hội thảo khoa học hôm nay để trao đổi, thảo luận, đề xuất các vấn đề cốt lõi, vấn đề mới, đột phá trong cải cách tư pháp; về vai trò, vị trí và chức năng, nhiệm vụ của VKSND trong kiểm soát quyền lực Nhà nước, kiểm soát quyền lực tư pháp; về tổ chức và hoạt động của VKSND trong Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam theo Nghị quyết Đại hội 13 của Đảng đề ra.

Viện trưởng VKSND tối cao nhấn mạnh, để Hội thảo có chất lượng, hiệu quả và thành công, Ban tổ chức đã mời các chuyên gia, nhà khoa học có uy tín, có kinh nghiệm trong nghiên cứu lý luận về Nhà nước pháp quyền XHCN, am hiểu về công tác tư pháp, về ngành KSND viết bài tham luận và đã nhận được sự ủng hộ rất nhiệt tình, tích cực, trách nhiệm các nhà khoa học; các bài tham luận công phu, với nội dung phong phú, đề cập nhiều vấn đề mới, đột phá về VKSND trong Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam. Đồng thời, qua nghiên cứu các tham luận đã cho thấy tình cảm hết sức sâu sắc, thái độ chân thành, thẳng thắn không né tránh, mang tính lý luận, thực tiễn sâu sắc. Đây là những bài viết biểu đạt tâm huyết, cụ thể và sâu sắc không chỉ với ngành KSND mà còn thể hiện trách nhiệm với Đảng và Nhà nước trong việc góp phần xây dựng thể chế, xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam hiện nay.

Trình bày báo cáo đề dẫn tại Hội thảo, TS Hoàng Thị Quỳnh Chi, Vụ trưởng Vụ Pháp chế và Quản lý khoa học (Vụ 14), VKSND tối cao cho biết, cải cách tư pháp là chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước ta, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong tiến trình xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân. Trung ương, Bộ Chính trị đã ban hành nhiều văn kiện, nghị quyết đề ra chủ trương cải cách tư pháp; Quốc hội đã thể chế hoá quy định trong Hiến pháp và các đạo luật.

Báo cáo đề dẫn cũng đề cập đến vai trò, vị trí, chức năng, nhiệm vụ của VKSND giai đoạn trước năm 2002; giai đoạn từ năm 2002 đến nay; vị trí, vai trò của VKSND trong bộ máy Nhà nước; quá trình thực hiện cải cách tư pháp trong VKSND; một số nội dung về cải cách tư pháp trong VKSND đang được bàn thảo trong quá trình nghiên cứu, xây dựng Đề án của Trung ương…

Các đồng chí lãnh đạo chủ trì Hội thảo.

Tại Hội thảo, dưới sự điều hành của đồng chí Nguyễn Huy Tiến, Phó Viện trưởng Thường trực VKSND tối cao, các đại biểu đã phát biểu tham luận, trao đổi về các nội dung quan trọng, gồm: Sự ra đời của VKSND nhìn dưới góc độ triết học và quan điểm, giải pháp tiếp tục hoàn thiện, đổi mới VKSND trong Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam; nguyên tắc tổ chức và hoạt động của VKSND trong Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam; vai trò của VKSND trong kiểm soát quyền lực nhà nước, kiểm soát quyền lực tư pháp - Thực trạng và yêu cầu, giải pháp tăng cường; chức năng thực hành quyền công tố của VKSND trong Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam; vai trò và yêu cầu của VKSND trong Nhà nước pháp quyền XHCN.

Đồng chí Nguyễn Huy Tiến, Phó Viện trưởng Thường trực VKSND tối cao điều hành tham luận tại Hội thảo

Các nội dung tham luận, phát biểu tại Hội thảo đều khẳng định vị trí, vai trò của VKSND trong Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thiết chế Hiến định, độc lập, chuyên trách, có chức năng: Thực hành quyền công tố, quyết định việc truy tố người phạm tội ra trước Tòa án; kiểm sát hoạt động tư pháp, bảo đảm việc khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án đúng pháp luật và có một số ý kiến đột xuất mới, đột phá như:

Bên cạnh quyền lập pháp, quyền hành pháp, quyền tư pháp, cần xem xét Viện kiểm sát thuộc nhóm quyền kiểm soát quyền lực - quyền lực thứ tư và cần nghiên cứu để tách riêng các quy định về VKSND thành một chương riêng trong Hiến pháp mà không đặt cùng chương với quy định về TAND để đảm bảo sự phù hợp với tính chất, chức năng, nhiệm vụ của VKSND; cần nghiên cứu tăng cường vai trò, trách nhiệm của VKSND trong điều tra vụ án hình sự, Viện kiểm sát chỉ đạo hoạt động điều tra; tăng cường vai trò, trách nhiệm của Viện kiểm sát trong bảo vệ lợi ích công cộng, lợi ích Nhà nước và lợi ích của những người yếu thế.

Các chuyên gia, nhà khoa học tham dự, phát biểu tại Hội thảo.

Đặc biệt là từ năm 2002 đến nay, VKSND không thực hiện chức năng kiểm sát chung nên đã tạo ra “khoảng trống” trong thực hiện cơ chế giám sát việc ban hành văn bản pháp quy, xử lý vi phạm hành chính trong cơ chế bảo vệ lợi ích Nhà nước, lợi ích công cộng dẫn đến sự gia tăng của vi phạm pháp luật, tội phạm. Vì thế, cần có cơ chế kiểm soát việc ban hành văn bản pháp quy, việc xử lý vi phạm hành chính nhằm khắc phục “khoảng trống” quyền lực không có sự kiểm soát hoặc kiểm soát chưa hiệu quả trong thực tiễn vừa qua đã chỉ ra. Theo đó, có thể giao cho VKSND hoặc một cơ quan nhà nước khác có thẩm quyền phù hợp nhằm bảo đảm hiệu quả nhiệm vụ này.

Đồng chí Nguyễn Văn Quảng, Bí thư Thành uỷ Đà Nẵng phát biểu.

Phát biểu bế mạc Hội thảo, Viện trưởng VKSND tối cao Lê Minh Trí nêu rõ, sau một buổi làm việc khẩn trương, nghiêm túc, Hội thảo khoa học “Viện kiểm sát nhân dân trong Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam đến năm 2030, định hướng đến năm 2045” đã thành công tốt đẹp. Các ý kiến phát biểu, tham luận tại Hội thảo thể hiện sự tâm huyết, trách nhiệm của các nhà khoa học, các chuyên gia và các đại biểu. Các ý kiến trao đổi từ những quan điểm, góc nhìn phong phú, đa chiều đã góp phần hoàn thiện các luận cứ khoa học, thực tiễn phục vụ cho việc đề xuất những vấn đề cần đổi mới liên quan đến VKSND trong Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam đến năm 2030, định hướng đến năm 2045.

Thay mặt Ban cán sự đảng, lãnh đạo VKSND tối cao, đồng chí Lê Minh Trí - Viện trưởng VKSND tối cao cảm ơn các chuyên gia, các nhà khoa học, các đại biểu đã phát biểu, đóng góp ý kiến tâm huyết, xác đáng. VKSND tối cao sẽ ghi nhận, tổng hợp tiếp thu các ý kiến tham luận, phát biểu tại Hội thảo để nghiên cứu, đề xuất với các cấp thẩm quyền nội dung liên quan đến VKSND trong giai đoạn mới và trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ của Ngành.