    |
 |
| Quang cảnh phiên làm việc của Quốc hội sáng 28/10. |
Sáng 28/10, tại Kỳ họp thứ 10, phiên thảo luận về Báo cáo kết quả giám sát chuyên đề của Quốc hội về “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường kể từ khi Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có hiệu lực thi hành” đã làm nổi bật những kết quả tích cực đạt được, nhưng đồng thời, các đại biểu Quốc hội cũng chỉ rõ nhiều tồn tại, thách thức cấp bách...
Phải cố gắng giữ được những cánh rừng tự nhiên vẫn còn
Phát biểu mở đầu phiên thảo luận, đại biểu Nguyễn Lân Hiếu (Đoàn Gia Lai) bày tỏ ấn tượng với kết quả báo cáo giám sát. Tuy nhiên, có một vấn đề mà đại biểu thấy rất quan trọng trong môi trường nhưng chưa được nhấn mạnh đầy đủ trong số liệu của Đoàn giám sát, đó là bảo vệ rừng.
"Đoàn giám sát cũng đã nói đến việc phải phục hồi những vùng rừng đã bị chặt. Tuy nhiên, theo tôi, việc cần thiết nhất hiện nay là chúng ta phải cố gắng làm sao giữ được những cánh rừng vẫn còn, rừng tự nhiên vẫn còn", đại biểu Nguyễn Lân Hiếu kiến nghị và khẳng định giá trị to lớn của rừng, coi cây lâu năm chính là "lá phổi của chúng ta". Rừng là cơ chế hữu hiệu để giữ đất và nước, tránh hiện tượng sạt lở, lũ lụt ngày càng diễn ra thường xuyên và nghiêm trọng hơn trên khắp cả nước...
|
 |
| Đại biểu Nguyễn Lân Hiếu phát biểu thảo luận. |
Tuy nhiên, mặc dù giá trị của rừng đã được khẳng định trong nhiều văn kiện của Đảng và Nhà nước, diện tích rừng tự nhiên vẫn bị thu hẹp từ năm này sang năm khác và chưa có dấu hiệu dừng lại. Thực trạng cho thấy, kế hoạch chuyển đổi rừng phục vụ mục đích phát triển kinh tế - xã hội vẫn đang được cân nhắc và dự toán ở nhiều tỉnh, thành. Dự kiến trong 10 năm tới, nhiều diện tích rừng sẽ tiếp tục phải chuyển đổi để phục vụ xây dựng và sản xuất.
Đại biểu Nguyễn Lân Hiếu đề nghị, cần có các báo cáo cụ thể hơn về tình hình bảo vệ rừng tự nhiên, chi tiết về bao nhiêu rừng sẽ được sử dụng trong tương lai, kế hoạch trồng lại như thế nào và trồng cây gì? Đặc biệt, cần có điều tra về tình trạng sử dụng gỗ quý tự nhiên để làm các vật dụng như bàn, ghế, tủ, giường trong thực tế.
Để bảo vệ rừng, theo đại biểu Nguyễn Lân Hiếu, cần phải giải quyết hai gốc rễ của vấn đề: Thứ nhất là phá rừng để lấy gỗ làm các vật dụng; Thứ hai là lấy đất rừng để phát triển sản xuất hoặc phát triển các dự án. Theo đại biểu, cần nhìn thẳng vào vấn đề này để đưa ra những điều luật bảo vệ rừng…
Thiếu cán bộ có chuyên môn sâu về môi trường ở cấp xã
Tại phiên họp, đại biểu Chu Thị Hồng Thái (Đoàn Lạng Sơn) bày tỏ nhất trí cao với báo cáo giám sát và tham gia thảo luận tập trung vào ba nhóm vấn đề đang được dư luận và cử tri đặc biệt quan tâm.
|
 |
| Đại biểu Chu Thị Hồng Thái phát biểu thảo luận. |
Thứ nhất, về tình trạng ô nhiễm môi trường, theo đại biểu, ô nhiễm vẫn diễn biến phức tạp, đặc biệt là ô nhiễm không khí tại Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh và ô nhiễm nguồn nước tại các lưu vực sông lớn như sông Cầu, sông Nhuệ, sông Đáy, Bắc Hưng Hải. Đáng lo ngại, tỉ lệ nước thải đô thị được xử lý mới chỉ đạt khoảng 18%. Trong khi đó, việc chôn lấp trực tiếp chất thải rắn sinh hoạt vẫn chiếm tỉ lệ rất cao, hơn 62,97%, dẫn đến ô nhiễm nguồn nước.
Theo đại biểu, vấn đề phân loại rác thải tại nguồn, dù đã có quy định từ năm 2022, vẫn chưa phát huy được ý nghĩa và hiệu quả thực tế do thiếu hạ tầng. Trên thực tế, phần lớn các loại rác thải vẫn được thu gom chung trong quá trình vận chuyển, nguyên nhân là do nhiều doanh nghiệp, đơn vị thu gom còn hạn chế về đầu tư công nghệ kỹ thuật.
Đại biểu Hồng Thái cũng chỉ ra rằng, việc xử lý chất thải rắn sinh hoạt bằng hình thức chôn lấp chiếm tỉ lệ cao đang gây quá tải và thiếu quỹ đất, nhất là ở khu vực đô thị. Phụ lục báo cáo giám sát cho thấy có đến 33/64 điểm nóng bị ô nhiễm tại các địa phương là các bãi rác và bãi chôn lấp chất thải. Đại biểu kiến nghị áp dụng các giải pháp công nghệ xử lý chất thải hiện đại, thân thiện với môi trường để thay thế dần phương thức chôn lấp truyền thống.
Thứ hai, về năng lực quản lý nhà nước về môi trường ở cấp xã, theo đại biểu, đây là cấp trực tiếp nắm tình hình phát sinh ô nhiễm nhưng năng lực còn nhiều hạn chế. Cán bộ phụ trách môi trường hầu hết là kiêm nhiệm nhiều lĩnh vực, thiếu chuyên môn sâu. Nguồn lực tài chính, trang thiết bị, phương tiện phục vụ giám sát, xử lý ô nhiễm còn rất thiếu thốn.
Do đó, đại biểu kiến nghị Chính phủ chỉ đạo bố trí cán bộ chuyên trách về môi trường cấp xã có trình độ phù hợp, xây dựng chính sách đào tạo và đãi ngộ hợp lý, đồng thời tăng cường đầu tư cơ sở vật chất và sử dụng công nghệ số để quản lý và cảnh báo sự cố kịp thời.
Thứ ba, về ứng phó với thiên tai và biến đổi khí hậu, theo đại biểu, gần đây, thiên tai diễn biến ngày càng cực đoan, bất thường, gây hậu quả nặng nề. Các đợt bão, lũ quét, sạt lở đất, hạn hán đã làm thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản, gây áp lực lớn cho công tác an sinh xã hội. Đại biểu kiến nghị chú trọng trồng rừng, bảo vệ và phục hồi rừng đầu nguồn, rừng phòng hộ ven biển, coi đây là giải pháp căn cơ lâu dài để giảm thiểu thiệt hại và bảo vệ môi trường sinh thái...
31 địa phương chưa thực hiện đầy đủ quy định về phân loại rác tại nguồn
Phát biểu thảo luận, đại biểu Hoàng Quốc Khánh (Đoàn Lai Châu) nhất trí cao với báo cáo giám sát và làm rõ thêm về tình hình thực hiện các quy định về quản lý rác sinh hoạt và phân loại rác tại nguồn.
|
 |
| Đại biểu Hoàng Quốc Khánh phát biểu thảo luận. |
Đại biểu nhấn mạnh, Luật Bảo vệ Môi trường đã quy định rất rõ ràng tại Điều 75 và Điều 76, bắt buộc tổ chức, hộ gia đình, cá nhân phát sinh chất thải rắn sinh hoạt có trách nhiệm phân loại rác tại nguồn. Việc thu gom, vận chuyển cũng phải thực hiện theo từng loại rác đã được phân loại. Thậm chí, đơn vị thu gom có quyền từ chối thu nếu rác không được phân loại đúng. Ủy ban nhân dân cấp xã có trách nhiệm tổ chức, hướng dẫn và đầu tư hạ tầng kỹ thuật phù hợp với từng loại rác.
Tuy nhiên, theo đại biểu, thực tế triển khai lại không đồng bộ. Theo báo cáo giám sát, tính đến thời điểm báo cáo, mới chỉ có 32/63 địa phương (trước sắp xếp, sáp nhập cấp tỉnh) đã triển khai quy định phân loại chất thải rắn sinh hoạt ở các mức độ khác nhau, tức là còn 31 địa phương chưa thực hiện đầy đủ.
Với tốc độ đô thị hóa và thay đổi thói quen sinh hoạt, lượng chất thải rắn sinh hoạt tại Việt Nam tăng nhanh, bình quân cả nước phát sinh khoảng 64.000 tấn rác thải sinh hoạt mỗi ngày. Mặc dù người dân đã bắt đầu tách riêng rác tái chế, rác hữu cơ, rác còn lại, nhưng rác vẫn được thu gom và vận chuyển xử lý chung, chủ yếu dưới hình thức chôn lấp và đốt, chiếm tỉ lệ rất cao là 62,97%.
Theo đại biểu Hoàng Quốc Khánh, kết quả này cho thấy việc thu gom, vận chuyển và xử lý chưa đảm bảo tính đồng bộ, và hạ tầng thực hiện phân loại, tái sử dụng, tái chế vẫn chưa phù hợp với nỗ lực của người dân…