Toà bác yêu cầu khởi kiện khi chưa đủ căn cứ
Theo nội dung vụ án hành chính sơ thẩm “Khiếu kiện quyết định hành chính”. Ngày 14/01/2014, ông Nguyễn Thế Anh Tuấn ký hợp đồng nhận chuyển nhượng quyền sử dụng 4.603 m2 đất lúa của hộ bà Trần Thị Thủy (Quận 9, TPHCM). Trong đó, có 3.993 m2 đất được công nhận quyền sử dụng đất, còn phần diện tích đất xung quanh 1.210 m2 là đất biền rạch, không được công nhận. Sau đó, ông Tuấn san lấp phần diện tích biền rạch trên thì xảy ra tranh chấp với bà Nguyễn Thị Hoa. UBND phường Long Trường, Quận 9, TP HCM đã tiến hành giải quyết việc tranh chấp giữa hai bên.
Tại Biên bản hòa giải ngày 12/01/2017, ông Tuấn và bà Hoa cùng thống nhất hợp tác để đo vẽ nhằm xác định lại vị trí, ranh giới thửa đất sử dụng của hai bên. UBND phường Long Trường kết luận, sau khi có kết quả đo vẽ, xác định rõ vị trí và cắm mốc ranh giới để hai bên sử dụng chấm dứt việc tranh chấp. Tuy nhiên, sau đó, bà Hoa không thông báo với ông Tuấn mà tự ý thuê công ty về đo vẽ, xác định ranh giới.
    |
 |
| Hình ảnh khu đất đang tranh chấp. |
Tiếp đó, căn cứ vào nội dung “ông Tuấn và bà Hoa đã thống nhất cùng nhau hợp tác để đo vẽ xác định ranh giới phần đất sử dụng của hai bên” ghi trong Biên bản hòa giải, UBND phường Long Trường cho rằng, việc tranh chấp đã được giải quyết và công nhận Biên bản hòa giải thành giữa hai bên (?!). Kì lạ hơn, ngày 02/12/2017, bà Hoa làm thủ tục xin cấp GCNQSDĐ, UBND phường Long Trường xác nhận, phần đất trên do bà Hoa sử dụng ổn định từ năm 1975 cho đến nay, hiện không có tranh chấp khiếu nại tại địa phương.
Căn cứ vào Biên bản hòa giải ngày 12/01/2017 và xác nhận nguồn gốc đất của UBND phường Long Thành, ngày 23/01/2018, UBND Quận 9 đã cấp GCNQSDĐ, diện tích đất là 1.510m2 cho bà Hoa. Ngay sau đó, bà Nguyễn Thị Hoa tiếp tục lập hồ sơ đề nghị chuyển mục đích sử dụng đất với toàn bộ diện tích đất trên. Ngày 3/7/2018, UBND Quận 9 đã đồng ý và cấp GCNQSDĐ cho bà Hoa, với diện tích đất ở là 1.129,5 m2 và đất trồng cây hàng năm là 380,5m2.
Sau khi bà Hoa tiến hành san lấp xây dựng thì ông Tuấn mới biết bà Hoa đã được cấp GCNQSDĐ. Ông Tuấn đã làm đơn khiếu nại lên UBND phường Long Trường, UBND quận 9 đề nghị xem xét lại việc cấp GCNQSDĐ cho bà Nguyễn Thị Hoa. Trả lời đơn của ông Tuấn, UBND Quận 9 cho rằng, ông Tuấn kiến nghị xem xét lại việc cấp GCNQSDĐ cho bà Hoa là không có cơ sở xem xét giải quyết.
Ông Tuấn đã làm đơn khởi kiện đến TAND TP HCM “Khiếu kiện quyết định hành chính” đối với UBND Quận 9. Tại phiên xét xử, phát biểu ý kiến, đại diện VKSND TP HCM nêu quan điểm: Đề nghị HĐXX thu thập thêm tài liệu, chứng cứ làm rõ phần đất mà ông Tuấn san lấp và phần đất bà Hoa san lấp để làm rõ quá trình sử dụng đất của bà Hoa, thu thập hồ sơ cấp GCNQDĐ cho bà Thúy, bà Hoa. Sau khi có kết quả thu thập tài liệu, chứng cứ, VKSND TP HCM sẽ xem xét phát biểu về nội dung.
Tuy nhiên, HĐXX, TAND TP HCM phán quyết, bác yêu cầu khởi kiện của ông Tuấn về việc yêu cầu hủy GCNQSDĐ của bà Hoa.
VKSND Cấp cao kháng nghị, yêu cầu hủy bản án
Sau khi bản án được tuyên, VKSND TP Hồ Chí Minh đã ra Quyết định kháng nghị phúc thẩm đối với bản án trên. Theo nội dung kháng nghị, Tòa án cấp sơ thẩm căn cứ vào Biên bản hòa giải ngày 12/1/2017 do UBND phường Long Trường để nhận định tranh chấp đất giữa bà Hoa và ông Tuấn đã được hòa giải thành là không phù hợp vì nội dung của biên bản này thể hiện ông Tuấn, bà Hoa là cùng nhau thống nhất hợp tác để đo vẽ nhằm xác định lại vị trí và cắm ranh thì hai bên sử dụng đúng mảnh đất của mình.
Mặt khác, căn cứ bản đồ hiện trạng, thì phần đất biền rạch tranh chấp không có số thửa và không có người đăng ký sử dụng. Năm 2014, UBND Quận 9 nhận định phần đất tranh chấp có nguồn gốc là đất biền rạch không được cấp GCNQSDĐ.
Tại Bản vẽ sơ đồ nhà đất vào tháng 01/2018 của Văn phòng Đăng ký đất đai Quận 9 thể hiện, toàn bộ diện tích bà Hoa đăng ký cấp GCNQSDĐ là đất trống, chứng tỏ bà Hoa không sử dụng đất tại thời điểm được cấp GCNQSDĐ. Như vậy, việc UBND Quận 9 xác định bà Hoa sử dụng đất ổn định từ năm 1975 cho đến nay là không phù hợp. Trong khi, bà Hoa cũng không có các loại giấy tờ thể hiện thời điểm và mục đích sử dụng đất như: Biên lai nộp thuế, quyết định giải quyết tranh chấp đất đai, quyết định giải quyết khiếu nại...
Kháng nghị của VKSND Cấp cao nhận định: Do UBND phường Long Trường không thực hiện đúng quy định nên UBND Quận 9 cấp GCNQSDĐ cho bà Hoa là chưa đủ cơ sở pháp lý. Việc TAND TP HCM bác yêu cầu khởi kiện của ông Tuấn là chưa đủ căn cứ, dẫn đến giải quyết vụ án không đảm bảo tính khách quan, toàn diện.
Viện trưởng VKSND Cấp cao tại TP HCM quyết định kháng nghị toàn bộ Bản án hành chính sơ thẩm số 1908/2020/HC-ST ngày 09/11/2020 của TAND Thành phố Hồ Chí Minh theo thủ tục phúc thẩm. Đề nghị TAND cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh áp dụng khoản 3, Điều 241 Luật tố tụng hành chính năm 2015 hủy Bản án hành chính sơ thẩm nêu trên, giao hồ sơ cho TAND Thành phố Hồ Chí Minh giải quyết lại vụ án theo đúng quy định của pháp luật.