Luật sư Bùi Quang Thu (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) có ý kiến về vấn đề này như sau:
Bảo hiểm y tế là hình thức bảo hiểm được áp dụng trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, không vì mục đích lợi nhuận, do Nhà nước tổ chức thực hiện và các đối tượng có trách nhiệm tham gia theo quy định của Luật BHYT (khoản 1, Điều 2, Luật BHYT). Luật BHYT không áp dụng đối với BHYT mang tính kinh doanh (khoản 3, Điều 1, Luật BHYT).
Hiện có 5 nhóm đối tượng tham gia BHYT.
Nhóm đối tượng tham gia BHYT do người lao động và người sử dụng lao động đóng:
- Người lao động làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 3 tháng trở lên; người lao động là người quản lý doanh nghiệp hưởng tiền lương; cán bộ, công chức, viên chức (sau đây gọi chung là người lao động).
- Người hoạt động không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn theo quy định của pháp luật.
Nhóm do Quỹ bảo hiểm xã hội đóng:
Nhóm đối tượng tham gia BHYT tiếp theo là nhóm đối tượng do quỹ BHXH đóng, bao gồm:
- Người đủ điều kiện hưởng lương hưu, trợ cấp mất sức lao động hằng tháng.
- Người đang hưởng trợ cấp bảo hiểm xã hội hằng tháng do bị tai nạn lao động, bệnh nghè nghiệp hoặc mắc bệnh thuộc danh mục bệnh cần chữa trị dài ngày; người từ đủ 80 tuổi trở lên đang hưởng trợ cấp tuất hằng tháng.
- Cán bộ xã, phường, thị trấn đã nghỉ việc đang hưởng trợ cấp bảo hiểm xã hội hàng tháng.
- Người đang trong thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp.
- Lao động nữ đang trong thời gian nghỉ chế độ thai sản.
Người lao động nghỉ hưởng chế độ ốm đau từ 14 ngày làm việc trở lên trong tháng thì không phải đóng BHYT nhưng vẫn được hưởng quyền lợi bảo hiểm y tế.
- Trường hợp người lao động nghỉ việc và không hưởng lương từ 14 ngày làm việc trở lên trong tháng thì không phải tham gia BHXH, BHYT, bảo hiểm tai nạn của tháng đó.
Nhóm do ngân sách Nhà nước đóng:
- Nhóm đối tượng tham gia BHYT này bao gồm sỹ quan, quân nhân chuyên nghiệp, hạ sỹ quan, binh sỹ quân đội đang tại ngũ; sỹ quan, hạ sỹ quan nghiệp vụ và sỹ quan, hạ sỹ quan chuyên môn, kỹ thuật đang công tác trong lực lượng công an nhân dân, học viên công an nhân dân, hạ sỹ quan, chiến sỹ phục vụ có thời hạn trong công an nhân dân; người làm công tác cơ yếu hưởng lương như đối với quân nhân; học viên cơ yếu được hưởng chế độ, chính sách theo chế độ, chính sách đối với học viên ở các trường quân đội, công an.
- Cán bộ xã, phường, thị trấn đã nghỉ việc đang hưởng trợ cấp hằng tháng từ ngân sách nhà nước.
- Người đã thôi hưởng trợ cấp mất sức lao động đang hưởng trợ cấp hằng tháng từ ngân sách nhà nước.
- Người có công với cách mạng, cựu chiến binh.
- Đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp đương nhiệm.
- Trẻ em dưới 6 tuổi.
- Người thuộc diện hưởng trợ cấp bảo trợ xã hội hằng tháng.
- Người thuộc hộ gia đình nghèo; người dân tộc thiểu số đang sinh sống tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn; người đang sinh sống tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn; người đang sinh sống tại xã đảo, huyện đảo.
- Thân nhân của người có công với cách mạng là cha đẻ, mẹ đẻ, vợ hoặc chồng, con của liệt sỹ; người có công nuôi dưỡng liệt sỹ.
- Thân nhân của người có công với cách mạng, trừ các đối tượng quy định tại điểm i khoản này.
- Người đã hiến bộ phận cơ thể người theo quy định của pháp luật.
- Người nước ngoài đang học tập tại Việt Nam được cấp học bổng từ ngân sách của nhà nước Việt Nam.
Nhóm do ngân sách Nhà nước hỗ trợ mức đóng:
- Người thuộc hộ gia đình cận nghèo.
- Nhóm đối tượng tham gia BHYT là học sinh, sinh viên.
- Hộ gia đình làm nông, lâm, ngư, diêm nghiệp có mức thu nhập trung bình.
Nhóm đối tượng tham gia theo hộ gia đình:
Đây là nhóm đối tượng tham gia BHYT chiếm tỷ lệ lớn, được Nhà nước quan tâm. Theo quy định hiện hành, mức đóng BHYT hộ gia đình như sau:
- Người thứ nhất: Số tiền BHYT cần đóng bằng 4,5% mức lương cơ sở.
- Người thứ 2: Cần đóng bằng 70% mức đóng của người thứ nhất.
- Người thứ 3: Cần đóng 60% mức đóng của người thứ nhất.
- Người thứ 4: Đóng 50% mức đóng của người thứ nhất.
- Từ người thứ 5 trở đi: Đóng 40% mức đóng của người thứ nhất.