Ankara và Washington đã bất đồng nhiều năm vì Thổ Nhĩ Kỳ quyết định mua hệ thống tên lửa S-400, Mỹ và NATO cho rằng loại khí tài này không tương thích với hệ thống của NATO và tạo ra mối đe dọa với các máy bay chiến đấu tàng hình Lockhed Martin đang được vận hành bởi Mỹ và các đồng minh khác.

Mỹ đã bắt đầu quá trình loại bỏ Thổ Nhĩ Kỳ khỏi tư cách một thành viên của chương trình vũ khí đa quốc gia vào tháng 4, sau khi Ankara tuyên bố sẽ không rút lại quyết định mua S-400. Căng thẳng trở nên sâu sắc vào tháng 7, khi Thổ Nhĩ Kỳ tiếp nhận lô thiết bị tên lửa đầu tiên từ Nga.

Washington cảnh báo Chính quyền Donald Trump sẽ áp đặt chính sách trừng phạt ngoài việc loại bỏ Thổ Nhĩ Kỳ ra khỏi chương trình F-35, tuy nhiên, Mỹ vẫn chưa làm như vậy.

leftcenterrightdel
 Hệ thống tên lửa phòng không Patriot của Quân đội Mỹ. Ảnh: Reuters

Bộ Ngoại giao cho biết Mỹ đã nhiều lần nhắc nhở Thổ Nhĩ Kỳ về hợp đồng mua Patriot sẽ “sụp đổ” nếu Ankara tiến hành mua hệ thống của Nga.

“Chúng tôi nhiều lần nói với Thổ Nhĩ Kỳ rằng đề nghi mới nhất về việc mua Patriot sẽ bị loại ra khỏi bàn thương lượng nếu họ tiếp nhận hệ thống S-400. Đề nghị mua Patriot đã không còn hiệu lực,” quan chức Bộ ngoại giao Mỹ phát biểu.

Mỹ thường đặt ra các điều khoản cụ thể về giới hạn giá và nguồn hàng sẵn có trong một khoảng thời gian nhất định khi bán vũ khí. Trong trường hợp này, các điều khoản hết hạn vào khoảng thời gian Ankara tiếp nhận các bộ phận ban đầu của hệ thống S-400.

Một người phát ngôn của tập đoàn Raytheo từ chối bình luận, chỉ nói rằng đây là một vấn đề cấp chính phủ với nhau.

Sau nhiều lần nỗ lực mua một hệ thống phòng không từ Mỹ không thành ông, Ankara ký một hợp đồng vào năm 2017 với Nga để mua hệ thống S-400.

Các quan chức Mỹ sau đó hối thúc Thổ Nhĩ Kỳ mua hệ thống Patriot. Tuy nhiên, Ankara nhấn mạnh S-400 sẽ không tích hợp vào “nền tảng” NATO và sẽ không tạo ra mối đe dọa đối với đồng minh.

Thỏ Nhĩ Kỳ phân tích rằng vì ban đầu Mỹ từ chối bán Patriot, nên chính quyền Tổng thống Tayyip Erdogan phải tìm kiếm nhà cung cấp khác, nhấn mạnh Nga đưa ra thỏa thuận tốt hơn, bao gồm việc chuyển giao công nghệ.

Phạm Trúc