Tỉnh Khánh Hòa nói gì việc rạn san hô tại vịnh Nha Trang suy giảm nghiêm trọng?

Sau buổi làm việc với UBND tỉnh, các ban, ngành, liên quan và UBND TP Nha Trang ngày 20/6 để nghe báo cáo việc suy giảm rạn san hô tại khu bảo tồn biển Hòn Mun, Vịnh Nha Trang, ngày 21/6, Thường trực Tỉnh ủy Khánh Hòa đã có kết luận về vấn đề này.

Thông báo của Tỉnh ủy Khánh Hòa cho biết, thời gian qua, các cơ quan báo chí phản ánh cơ bản đúng thực trạng suy giảm rạn san hô tại khu vực Hòn Mun, Vịnh Nha Trang. Qua ý kiến của các chuyên gia, nhà khoa học, báo cáo của BQL Vịnh Nha Trang, và ý kiến của các thành viên tại cuộc họp bước đầu cho thấy, việc suy giảm phần lớn rạn san hô tại khu bảo tồn biển Hòn Mun là một quá trình chịu tác động tích lũy từ nhiều năm, gồm cả nguyên nhân khách quan và chủ quan.

Trong đó nguyên nhân khách quan dẫn đến việc suy giảm rạn san hô là do tác động của biến đổi khí hậu, ảnh hưởng của cơn bão Damrey năm 2017 và cơn bão số 9 năm 2021.

Cầu gai là một trong những nguyên nhân khiến rạn san hô trên Vịnh Nha Trang suy giảm. Ảnh: Nguyen Son.

Rêu bao phủ các rạn san hô. Ảnh: BQL Vịnh Nha Trang.

Nguyên nhân chủ quan là do công tác quản lý nhà nước, sự phối hợp giữa các sở, ngành, địa phương liên quan, hoạt động của BQL Vịnh Nha Trang còn nhiều bất cập, hạn chế, thiếu sót; nhiều hoạt động của con người tác động lên hệ sinh thái biển Vịnh Nha Trang nói chung và rạn san hô tại khu bảo tồn biển Hòn Mun nói riêng vẫn chưa được xử lý kịp thời (khai thác thủy sản trái phép, nạo vét, xây dựng các công trình ven biển không đúng quy định, xả thải từ các hoạt động du lịch,…).

Báo cáo nhấn mạnh, Vịnh Nha Trang là một trong 16 khu bảo tồn biển quốc gia (theo Quyết định 742/QĐ-TTg năm 2010 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch hệ thống khu bảo tồn biển Việt Nam đến năm 2020) và cũng là khu bảo tồn biển đầu tiên của Việt Nam.

Do đó, việc bảo tồn, giữ gìn và phục hồi hệ sinh thái biển đa dạng tại Vịnh Nha Trang, trong đó có rạn san hô tại khu bảo tồn biển Hòn Mun là một trong những nhiệm vụ quan trọng, vừa cấp thiết, vừa lâu dài của tỉnh Khánh Hòa nói chung và thành phố Nha Trang nói riêng, nhất là trong bối cảnh thực hiện Nghị quyết số 09-NQ/TW, ngày 28/1 của Bộ Chính trị về xây dựng, phát triển tỉnh Khánh Hòa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 đã xác định rõ quan điểm: "Xây dựng và phát triển tỉnh Khánh Hòa phải dựa trên cơ sở khai thác, sử dụng hiệu quả và bền vững tài nguyên biển, bảo vệ môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu".

Đáy biển ở nhiều vị trí trong vùng lõi Vịnh Nha Trang trụi lủi. Ảnh: TNT.

Hệ sinh thái suy giảm nghiêm trọng. Ảnh: TNT.

Trước thực tế này, Thường trực Tỉnh ủy Khánh Hòa đã yêu cầu UBND tỉnh thực hiện các giải pháp trước mắt và lâu dài, trong đó chỉ đạo UBND thành phố Nha Trang tạm dừng hoạt động du lịch lặn biển tại các khu vực dễ làm tổn hại rạn san hô trong khu vực vùng Vịnh Nha Trang, đặc biệt là tại khu vực Hòn Mun.

Đồng thời, khoanh vùng bảo vệ các khu vực nhạy cảm, đang có dấu hiệu phục hồi các hệ sinh thái (điển hình là rạn san hô và các bãi giống, bãi đẻ) của Vịnh Nha Trang.

Chỉ đạo các sở, ngành liên quan phối hợp chặt chẽ với BQL Vịnh Nha Trang trong hoạt động giám sát, quản lý Vịnh Nha Trang; tăng cường hiệu quả hoạt động của đội kiểm tra liên ngành trong công tác tuần tra, bảo vệ nghiêm ngặt khu vực bảo tồn Hòn Mun, kịp thời phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm pháp luật, hủy hoại môi trường tại khu vực này.

Hệ sinh thái biển thực sự bị suy giảm báo động. Ảnh: TNT.

Những nhánh san hô hiếm hoi trên nền đáy biển xám xịt. Ảnh: TNT.

Chỉ đạo UBND thành phố Nha Trang và các sở, ngành liên quan khẩn trương rà soát, hỗ trợ về kinh phí, phương tiện hoạt động và đảm bảo các điều kiện cần thiết để BQL Vịnh Nha Trang thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ được giao; rà soát, đánh giá kết quả việc thực hiện quy chế phối hợp trong công tác quản lý các hoạt động trên Vịnh Nha Trang hiện nay; qua đó, khẩn trương sửa đổi, khắc phục các vấn đề còn bất cập, hạn chế, chồng chéo trong công tác quản lý các hoạt động trên Vịnh Nha Trang.

Mặt khác, khẩn trương rà soát, hoàn thiện Đề án "Khảo sát phân vùng chức năng khu bảo tồn biển" theo Nghị quyết số 26/2019/NĐ-CP của Chính phủ về quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Thủy sản để làm cơ sở quản lý khoanh vùng chức năng theo quy định.

Tăng cường công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường, cảnh quan Vịnh Nha Trang cho người dân, du khách, các doanh nghiệp, tổ chức, các đoàn thể quần chúng.

San hô ven bờ bị bão phá hủy và sóng đánh tấp lên bờ. Ảnh: BQL Vịnh Nha Trang.

Vùng vịnh Nha Trang vốn là vùng biển có đa đạng sinh học cao. Ảnh: TNT.

Chỉ đạo các cơ quan chức năng của tỉnh phối hợp với các viện, trung tâm nghiên cứu, các chuyên gia, nhà khoa học thực hiện ngay việc nghiên cứu, điều tra, khảo sát để có báo cáo cụ thể, chính xác, đầy đủ về hiện trạng, nguyên nhân của sự suy giảm hệ sinh thái rạn san hô khu vực Hòn Mun và khu vực Vịnh Nha Trang, từ đó đề xuất giải pháp phù hợp để bảo vệ, phục hồi.

Về lâu dài, Thường trực Tỉnh ủy Khánh Hòa yêu cầu UBND tỉnh chỉ đạo xây dựng Kế hoạch tổng thể phục hồi Vịnh Nha Trang, báo cáo Thường trực Tỉnh ủy, Ban Thường vụ Tỉnh ủy trong tháng 7/2022, trong đó lưu ý nhiều vấn đề, bao gồm:

Việc rà soát cơ chế quản lý, bảo tồn Vịnh Nha Trang, công tác phối hợp liên ngành giữa các sở, ngành, địa phương trong tỉnh, công tác phối hợp giữa UBND tỉnh Khánh Hòa các với bộ, ngành Trung ương (Bộ Nông nghiệp-PTNT, Bộ Tài nguyên và Môi trường) để ban hành hoặc đề xuất cơ quan có thẩm quyền ban hành cơ chế quản lý, bảo tồn Vịnh Nha Trang hiệu quả, bền vững, đúng quy định.

San hô ven mép nước bị phá hủy do bão. Nguồn: BQL Vịnh Nha Trang.

Vấn đề nâng cao năng lực của BQL Vịnh Nha Trang, từ rà soát, củng cố, kiện toàn bộ máy, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của BQL đến nghiên cứu mô hình Ban điều phối Vịnh Nha Trang có đủ thẩm quyền theo quy định, gắn với trách nhiệm của tập thể và người đứng đầu trong công tác quản lý Vịnh Nha Trang; đồng thời, xem xét, hoàn thiện cơ chế quản lý tài chính để Ban quản lý thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ được giao.

Nghiên cứu phương án quản lý, khai thác vùng mặt nước trong Vịnh Nha Trang theo hướng xã hội hóa, xây dựng mô hình quản trị công tư, kết hợp hoạt động kinh doanh du lịch, dịch vụ gắn với nhiệm vụ bảo vệ các khu bảo tồn biển trên Vịnh Nha Trang một cách hiệu quả, bền vững.

Nhiều vị trí, đáy biển không còn sức sống. Ảnh: Kha Mai.

Phục hồi rạn san hô và đa dạng sinh học biển ở Vịnh Nha Trang được xác định là nhiệm vụ quan trọng và cấp thiết đối với tỉnh Khánh Hòa,nơi du lịch là ngành kinh tế chủ lực. Ảnh: TNT.

Nghiên cứu, xây dựng kế hoạch điều tra khảo sát, đánh giá định kỳ việc bảo tồn, các tác nhân của làm suy giảm rạn san hô trên Vịnh Nha Trang (bao gồm khu bảo tồn biển Hòn Mun), đề ra các giải pháp phù hợp để bảo vệ và phục hồi các rạn san hộ một cách bền vững, lâu dài.

Nghiên cứu thiết lập "Khu dự trữ sinh quyển Hòn Bà - Sông cái" và "Khu sinh thái biển quốc tế Vịnh Nha Trang". Qua đó, kêu gọi các tổ chức phi chính phủ, tổ chức quốc tế, người dân, doanh nghiệp cùng chung tay với chính quyền để bảo tồn giá trị đặc hữu, đa dạng của Vịnh Nha Trang.