Nằm trong con hẻm nhỏ trên đường Bùi Đình Túy, P.12, Q.Bình Thạnh, TP.HCM là khu nhà trọ của đội ngũ bán báo dạo rặt dân xứ Quảng. Họ gồm khoảng 40 người, đủ mọi lứa tuổi, từ đứa trẻ con đến người già hơn 60 tuổi mà hầu hết là cánh phụ nữ và gần như cùng quê Sơn Tịnh, Quảng Ngãi kẻ trước, người sau rủ nhau vào Sài Gòn chọn con hẻm này làm nơi ngụ cư để hàng ngày đi bán báo dạo.
Tôi đã theo chân chị Tuyết, một người bán báo dạo ở khu nhà trọ hẻm Bùi Đình Túy tới “địa bàn” hoạt động của chị ở khu vực Nhà thờ Đức Bà, Q.1. Chị Tuyết quê ở Sơn Tịnh, Quảng Ngãi cùng với chồng và hai đứa con vào Sài Gòn “lập nghiệp” vì ở quê làm ruộng không đủ ăn. Chồng chị, làm công nhân đào đường, hễ có công trình thì có việc làm, không có công trình thì coi như thất nghiệp. Những ngày có công việc, chồng chị gần như sống trong “lô cốt” của công trình đào đường, ít khi về nhà. Một buổi chị Tuyết đi bán báo dạo, một buổi ở nhà chăm sóc con cái. Là một phụ nữ gần 40 tuổi, do cuộc sống lam lũ ở quê rồi vào Sài Gòn bán báo dạo dầm mưa dãi nắng nên trông chị già trước tuổi nhưng nhan sắc một thời thiếu nữ vẫn còn đọng lại trong nụ cười, ánh mắt dù chị ít khi cười, còn ánh mắt luôn có vẻ u ẩn.
Chị Tuyết ôm một xấp báo dày cộp, hầu hết đều là báo ngày, vì người mua báo dạo ít khi xem báo tuần hoặc ấn phẩm, tạp chí. Chủ yếu là họ xem tin tức nóng hổi trong, ngoài nước hoặc chuyện vụ án, chuyện pháp đình hay phóng sự, điều tra hấp dẫn, ly kỳ. Chị Tuyết là người chịu khó, “lội” khắp công viên trước Thống Nhất và khu vực hồ Con Rùa nhưng một buổi giỏi lắm cũng chỉ bán được 50-70 tờ báo, trung bình mỗi tờ báo lời 1.000 đồng thì cũng được chừng ấy tiền. Nhưng hôm nào bán ế, trên tay còn khoảng 20 tờ thì chỉ được trả cho chủ đại lý 10 tờ, chị “ôm” 10 tờ thì mất đứt vài chục ngàn đồng vốn, xem như ngày ấy không có lãi. Cũng có nghĩa, bữa cơm chiều hôm đó chị và hai đứa con nhỏ cũng ăn theo kiểu “thắt lưng buộc bụng”.
Bà cụ Nhân, trên 60 tuổi nói giọng Quảng Ngãi đặc sệt, do địa bàn hoạt động hẹp, sức khỏe kém nên mỗi ngày chỉ nhận khoảng 30 tờ báo nhưng hôm nào trời nắng, chịu khó “lội” quanh các công viên lúc sáng sớm bán cho mấy người tập thể dục mày ra hết “hàng”. Còn những hôm trời mưa thì thường cụ Nhân bị ế, “ôm” độ 20 tờ báo ế trong tay thì chân cụ bước không nổi ra trạm xe buýt để về nhà trọ. Có hôm cụ còn đi lạc đường, loanh quanh mãi phải kêu một cuốc xe ôm là coi như đứt cả vốn lẫn lãi. Thế nhưng cụ vẫn không chịu bỏ nghề bán báo dạo vì theo cụ bỏ bán báo về quê thì càng khổ vì ở tuổi của cụ chẳng làm gì nổi ở quê làng, mà chỉ làm khổ thêm con cháu thôi.
Cùng quê Sơn Tịnh, Quảng Ngãi với chị Tuyết và cụ Nhân còn có cô Thúy. Thúy là một cô gái trẻ, khoảng 19-20 tuổi, cao ráo, xinh đẹp, da trắng, mái tóc dài phủ lưng, ôm một chồng báo dày cộp “lội” suốt những dãy phố có quán cà phê cóc, bàn ghế bày ra vỉa hè để bán cho những người nhàn rỗi ngồi nhâm nhi cà phê và ngắm… xe cộ ngược xuôi. Có lợi thế người đẹp “chân dài”, nên Thúy ghé vào mời là mấy anh mua ngay một, hai tờ bào là chuyện bình thường. Nhưng chuyện không bình thường là mấy anh hay “thả dê” cô bán báo dạo xinh đẹp, mời uống cà phê “tâm sự” hay “tán” chuyện trên trời dưới dất níu chân cô bán báo dạo đòi cô bỏ nghề về nhà nghỉ khỏe “có anh lo”. Muốn giữ mối quen Thúy phải khéo léo để giữ “tình cảm”, nhưng nhiều ông hiểu lầm “tình thương mến thương” của cô bán báo dạo là “tình thiệt” thì vô cùng rắc rối.
Thúy tâm sự cô vào đây với mẹ, cô đi bán báo dạo còn mẹ thì bán nem, chả, bánh phồng, đậu phộng, trứng cút ở mấy quán nhậu dọc bờ kè kênh Nhiêu Lộc. Thu nhập của hai mẹ con cộng lại, sau khi trừ tiền nhà trọ, tiền ăn, tiền mua sắm lặt vặt còn bao nhiêu gửi về quê nuôi ông bố bị bệnh liệt nửa người. Do đó đối với Thúy, ngày mưa tháng nắng gì cũng phải “dạo phố” bất đắc dĩ với chồng báo trong tay và khi bị mấy ông “dê xối xã” nói những lời xúc phạm cũng phải cắn răng mà nuốt nước mắt.
Trường hợp của Thúy không phải là hiếm đối với những cô gái trẻ, xinh xắn mà phải đi bán báo dạo làm kế sinh nhai ở đất Sài Gòn.
Theo Đời sống & Tiêu dùng