Theo cơ quan chủ trì xây dựng Luật, sau gần 20 năm triển khai Pháp lệnh Động viên công nghiệp (ĐVCN) và hơn 12 năm thực hiện Pháp lệnh Công nghiệp quốc phòng (CNQP), kết quả tổng kết thực tiễn hơn 10 năm thực hiện xây dựng và phát triển công nghiệp an ninh (CNAN) từ Đại hội Đảng lần thứ XI đến nay cho thấy, nhiều chủ trương, quan điểm mới của Đảng, quy định của Hiến pháp liên quan đến CNQP, CNAN và ĐVCN chưa được thể chế hóa.
Một số nội dung của các pháp lệnh chưa đồng bộ, thống nhất với hệ thống pháp luật liên quan về quốc phòng, an ninh. Nhiều nội dung đang được điều chỉnh ở văn bản quy phạm pháp luật có hiệu lực pháp lý chưa cao, chưa được điều chỉnh hoặc điều chỉnh chưa đầy đủ. Quá trình thực hiện đã bộc lộ nhiều bất cập, vướng mắc, chưa đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ an ninh quốc gia trong tình hình hiện nay.
Cùng với đó, trong thời gian qua, Quốc hội đã thông qua nhiều luật, nghị quyết có tác động đến CNQP, CNAN và ĐVCN như: Hiến pháp năm 2013, Luật Quốc phòng năm 2018, Luật Công an nhân dân năm 2018, Luật Đầu tư công năm 2019, Luật Ngân sách Nhà nước năm 2015, Nghị quyết số 132/2020/QH14 ngày 17/11/2020 của Quốc hội về thí điểm một số chính sách để tháo gỡ vướng mắc, tồn đọng trong quản lý, sử dụng đất quốc phòng, an ninh kết hợp với hoạt động lao động sản xuất, xây dựng kinh tế,… đòi hỏi phải xây dựng Luật để điều chỉnh những quy định về CNQP, CNAN và ĐVCN đảm bảo đồng bộ, thống nhất trong hệ thống pháp luật.
Thêm vào đó, thực tiễn các cuộc chiến tranh, xung đột trên thế giới những năm qua và dự báo trong tương lai cho thấy, ngoài chiến tranh truyền thống còn xuất hiện chiến tranh phi quy ước, chiến tranh ủy nhiệm, chiến tranh thông tin; an ninh phi truyền thống và tội phạm sử dụng công nghệ cao diễn biến ngày càng phức tạp,... Trong đó vũ khí công nghệ cao, tác chiến điện tử, tác chiến không gian mạng, tấn công an ninh mạng được sử dụng là chủ yếu; đồng thời, phương thức, quy mô, phạm vi, không gian, thời gian, môi trường, lực lượng và thủ đoạn tác chiến,... để tiến hành chiến tranh, gây mất ổn định an ninh rất đa dạng.
    |
 |
| Kiểm tra công tác sản xuất vũ khí, đạn. (Ảnh minh hoạ: Báo QĐND) |
Trước tình hình đó đòi hỏi phải xây dựng tiềm lực CNQP, AN đủ mạnh, thực hiện ĐVCN rộng khắp để chủ động ngăn ngừa từ sớm, từ xa, đẩy lùi và sẵn sàng đối phó thắng lợi trong mọi tình huống, đủ nội lực đánh bại mọi hình thức chiến tranh xâm lược, bảo vệ an ninh quốc gia.
Mục đích xây dựng Luật nhằm tăng cường gắn kết và phát huy vai trò chức năng, nhiệm vụ của CNQP, CNAN và ĐVCN trong đảm bảo vũ khí trang bị kỹ thuật, phương tiện kỹ thuật nghiệp vụ cho lực lượng vũ trang nhân dân; tổ chức đổi mới, sắp xếp hệ thống cơ sở CNQP, cơ sở CNAN phù hợp đặc thù CNQP, CNAN, ĐVCN và gắn với phương thức tác chiến của Quân đội, nhiệm vụ của Công an, thích ứng với kinh tế thị trường, hội nhập toàn cầu; bảo đảm tập trung, thống nhất, hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về CNQP, CNAN và ĐVCN.
Đồng thời, hoàn thiện các cơ chế, chính sách đáp ứng nhu cầu xây dựng và phát triển CNQP, an ninh và ĐVCN trước mắt và lâu dài, tập trung vào các nội dung: Nguồn vốn cho đầu tư; nghiên cứu phát triển vũ khí trang bị kỹ thuật, phương tiện kỹ thuật nghiệp vụ công nghệ cao, công nghệ lưỡng dụng; thu hút, gìn giữ nguồn nhân lực chất lượng cao, khuyến khích nhân tài phục vụ xây dựng và phát triển CNQP, an ninh.
Huy động các thành phần kinh tế, doanh nghiệp ngoài lực lượng vũ trang nhân dân có tiềm lực về tài chính, khoa học công nghệ tham gia đầu tư phát triển CNQP, an ninh và thực hiện nhiệm vụ ĐVCN, tham gia sản xuất, sửa chữa vũ khí trang bị kỹ thuật, phương tiện kỹ thuật nghiệp vụ cho lực lượng vũ trang nhân dân; triển khai các dự án đầu tư, nghiên cứu phát triển sản phẩm mũi nhọn; bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của các cơ sở CNQP nòng cốt, cơ sở CNAN, cơ sở ĐVCN; đẩy mạnh hợp tác, hội nhập quốc tế.
Trong đề nghị xây dựng luật, Bộ Quốc phòng đánh giá tác động của 5 chính sách: Phát triển CNQP, an ninh theo hướng lưỡng dụng, huy động sự tham gia của doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân trong hoạt động CNQP, an ninh; hoàn thiện, sắp xếp, đổi mới hệ thống tổ chức CNQP, CNAN; thúc đẩy hoạt động khoa học và công nghệ phục vụ phát triển CNQP, an ninh; huy động nguồn lực cho CNQP, an ninh và động viên công nghiệp; mở rộng đối tượng, hoàn thiện phương thức thực hiện động viên công nghiệp.
Về phạm vi điều chỉnh của Luật, cơ quan chủ trì soạn thảo xác định phạm vi điều chỉnh của Luật sẽ gồm 3 lĩnh vực CNQP, CNAN và ĐVCN. Cụ thể: “Luật CNQP, AN và ĐVCN quy định về vị trí, chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức, hoạt động và chế độ, chính sách đối với CNQP, AN và ĐVCN; chuẩn bị và thực hành ĐVCN; trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan”.