Qua hoạt động nghiệp vụ, VKSND Thị xã Hoàng Mai nhận thấy thời gian từ cuối năm 2020 và 2021, trên địa bàn thị xã Hoàng Mai xuất hiện nhiều hành vi vi phạm, tội phạm liên quan đến hoạt động cho vay với lãi suất cao (tín dụng đen). Đây là loại vi phạm, tội phạm gây nên tâm lý bức xúc trong quần chúng nhân dân, kéo theo nhiều bất cập, mâu thuẫn trong xã hội, ảnh hưởng xấu đến tình hình an ninh trật tự trên địa bàn. Các cơ quan chức năng đã tiếp nhận nhiều đơn tố cáo của công dân về những hành vi này.

Bên cạnh đó, tội phạm cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự đã và đang có diễn biến hết sức phức tạp, cách thức, thủ đoạn ngày càng tinh vi, đang gây nhiều khó khăn trong quá trình đấu tranh, xử lý đối với loại tội phạm này.

leftcenterrightdel
 Một buổi giao ban nghiệp vụ tại VKSND Thị xã Hoàng Mai.

VKSND Thị xã Hoàng Mai nhận thấy thực trạng này xuất phát từ nhiều nguyên nhân, trong đó nguyên nhân chủ yếu nhất là các đối tượng đã nắm bắt được nhu cầu của hầu hết người dân là muốn vay tiền nhanh, trong thời gian ngắn, không muốn thực hiện các thủ tục rườm rà và phải thế chấp tài sản tại các tổ chức tín dụng. Từ đó các đối tượng hứa hẹn với người dân về thủ tục cho vay nhanh chóng, không cần thế chấp, chỉ cần chứng minh thư, sổ hộ khẩu sẽ có tiền ngay… để hoạt động biến tướng cho vay lãi nặng, hoạt động tín dụng đen.

Các đối tượng thường hướng tới những người lao động, tiểu thương, hộ kinh doanh nhỏ lẻ… bằng các hình thức in dán tờ rơi tại các địa điểm công cộng, nơi có nhiều người qua lại hoặc phát tán các tin nhắn thu hút người dân vay tiền với nội dung cho vay chỉ cần chứng minh thư, bằng lái xe, thậm chí chỉ cần biết nơi ở mà không cần bất kỳ giấy tờ gì. Do thủ tục cho vay đơn giản, không cần tài sản thế chấp nên dù lãi suất cao gấp nhiều lần so với lãi suất cao nhất của pháp luật quy định, nhưng vẫn có nhiều người dân tìm đến dịch vụ này khi cần tiền.

Ngoài những trường hợp đủ dấu hiệu cấu thành tội phạm theo Điều 201 Bộ luật Hình sự, trên địa bàn còn một số người dân do nhận thức pháp luật kém, thấy việc cho vay lãi nặng thu lợi dễ dàng nên phát sinh ý định gom tiền của người thân sau đó tổ chức cho những người khác vay lãi nặng, luân chuyển nguồn tiền, dẫn đến việc ngày càng có nhiều người dân tham gia vào hành vi phạm pháp này.

Việc đấu tranh phát hiện và xử lý vi phạm, tội phạm trong lĩnh vực này còn gặp nhiều khó khăn do các đối tượng cho vay thường có thủ đoạn hết sức tinh vi như lập hợp đồng cho vay tiền chỉ ghi số tiền cho vay, không ghi lãi suất vay, không ghi tên đối tượng cho vay, khi bị phát hiện có hành vi tiêu hủy chứng cứ…dẫn đến việc thu thập tài liệu, chứng cứ hết sức khó khăn.

Đặc biệt tội phạm cho vay lãi nặng thường có tổ chức, nhiều đối tượng tham gia, được phân chia địa bàn quản lý, có những đối tượng là người ở địa phương khác đến thực hiện, mang tính xã hội đen. Khi người vay không có tiền trả, chúng đe dọa, bắt viết giấy vay số tiền cao hơn khiến cho những người dân rơi vào tình trạng không có khả năng trả lãi và sống trong lo lắng, hoảng sợ.

Để đảm bảo việc chấp hành pháp luật nghiêm chỉnh, thống nhất, khắc phục nguyên nhân, điều kiện dẫn đến vi phạm và tội phạm trên, VKSND Thị xã Hoàng Mai đã ban hành kiến nghị đến Chủ tịch UBND Thị xã Hoàng Mai đề nghị có những biện pháp kịp thời như sau: Tăng cường chỉ đạo các phòng ban chuyên môn, UBND phường, xã, các ban ngành, đoàn thể đẩy mạnh công tác tuyên truyền phổ biến pháp luật liên quan đến vấn đề này cho người dân để từ đó nâng cao nhận thức cũng như ý thức tôn trọng và tự giác chấp hành pháp luật trong quần chúng nhân dân. Đồng thời đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động các tầng lớp nhân dân tham gia phòng ngừa, phát hiện, tố giác tội phạm và các hành vi vi phạm liên quan đến hoạt động cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự.

Bên cạnh đó, đề nghị Chủ tịch UBND Thị xã Hoàng Mai chỉ đạo Công an chủ động nắm chắc tình hình địa bàn, kịp thời phát hiện và tập trung đấu tranh triệt phá các đối tượng có hoạt động cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự. Thứ ba, thông qua hoạt động của các tổ chức chính trị - xã hội như Đoàn thanh niên, Hội nông dân, Hội phụ nữ, ... thông tin rộng rãi, kịp thời về các hoạt động cho vay vốn ưu đãi, các quỹ hỗ trợ của Nhà nước để nhân dân biết và tạo điều kiện thuận lợi tiếp cận nguồn vốn vay, quan tâm đến đời sống kinh tế của đoàn viên, hội viên để kịp thời phát hiện và hỗ trợ những người có hoàn cảnh khó khăn, có nhu cầu vay vốn chính đáng hoặc hướng dẫn họ vay vốn của các ngân hàng, tổ chức tín dụng, tổ chức tài chính hợp pháp.

P.V