Ngành Bảo hiểm xã hội (BHXH) Việt Nam đang chứng kiến một cuộc cách mạng trong công tác thanh tra và kiểm tra nhờ vào sự ứng dụng mạnh mẽ của công nghệ thông tin (CNTT). Việc triển khai các giải pháp công nghệ không chỉ giúp nâng cao hiệu quả công tác thanh tra, kiểm tra mà còn tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người dân trong việc tiếp cận các dịch vụ bảo hiểm.
Ứng dụng CNTT trong thanh tra, kiểm tra: Xu hướng toàn diện
Ngành BHXH Việt Nam hiện đang quản lý một hệ thống dữ liệu tập trung và thống nhất, với việc ứng dụng các phần mềm nghiệp vụ vào nhiều hoạt động của Ngành. Một số phần mềm quan trọng như:
Phần mềm Quản lý thu, cấp sổ BHXH, thẻ BHYT (TST): Đảm nhiệm vai trò quản lý việc thu đóng bảo hiểm và cấp sổ, thẻ BHYT.
    |
 |
| Việc ứng dụng CNTT đã được ngành BHXH triển khai từ những năm gần đây, với mục tiêu cải thiện quy trình và nâng cao hiệu quả công tác thanh tra, kiểm tra. |
Phần mềm Quản lý chi trả các đối tượng hưởng chế độ BHXH hàng tháng (TCS): Theo dõi việc chi trả các chế độ bảo hiểm xã hội cho các đối tượng hưởng lương hưu và trợ cấp.
Hệ thống Thông tin giám định BHYT: Đảm bảo việc giám sát và đánh giá chi phí khám chữa bệnh bảo hiểm y tế.
Các phần mềm này cung cấp nền tảng dữ liệu vững chắc cho công tác thanh tra và kiểm tra. Việc ứng dụng CNTT đã được ngành BHXH triển khai từ những năm gần đây, với mục tiêu cải thiện quy trình và nâng cao hiệu quả công tác thanh tra, kiểm tra.
Sự phát triển ứng dụng CNTT trong thanh tra, kiểm tra
Từ năm 2016, Vụ Thanh tra - Kiểm tra (nay là Thanh tra BHXH Việt Nam) đã bắt đầu ứng dụng CNTT trong việc xử lý dữ liệu từ các phần mềm nghiệp vụ. Đến năm 2017, khi phần mềm TST và hệ thống thông tin giám định BHXH đã được hoàn thiện, việc ứng dụng CNTT trong công tác thanh tra, kiểm tra đã được đẩy mạnh. Ngành BHXH đã triển khai các giải pháp công nghệ tiên tiến để xử lý thông tin và dữ liệu, cụ thể như sau:
Lựa chọn đơn vị thanh tra: Sử dụng dữ liệu từ các phần mềm để xác định các đơn vị có dấu hiệu nghi vấn, có sự biến động lớn về lao động hoặc thanh toán chế độ BHXH, BHYT. Dữ liệu này giúp lập kế hoạch thanh tra và kiểm tra một cách hiệu quả hơn.
Sàng lọc đơn vị SDLĐ: Phân tích mức đóng BHXH, BH thất nghiệp, BHYT của các đơn vị để phát hiện các dấu hiệu bất thường như mức đóng thấp hoặc cao bất thường so với mức bình quân trên địa bàn. Điều này giúp phát hiện các đơn vị có nguy cơ vi phạm hoặc chậm đóng.
Kiểm tra chế độ BHXH: Phát hiện các đơn vị có số lượng giải quyết chế độ ốm đau, thai sản, dưỡng sức phục hồi sức khỏe cao bất thường so với tổng số lao động tham gia BHXH, BH thất nghiệp, BHYT. Điều này giúp nhận diện các dấu hiệu lạm dụng chế độ BHXH.
Theo dõi cơ sở KCB: Phân tích tỷ lệ chỉ định xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh, và chi phí khám chữa bệnh BHYT tại các cơ sở khám chữa bệnh (KCB). Các dữ liệu này giúp phát hiện các cơ sở KCB có dấu hiệu vượt quỹ, chỉ định không cần thiết, hoặc thanh toán không đúng quy định.
|
 |
| Kiểm tra chế độ BHXH, giúp nhận diện các dấu hiệu lạm dụng chế độ BHXH. |
Hiệu quả từ việc ứng dụng CNTT
Sự ứng dụng CNTT đã đem lại nhiều lợi ích thiết thực trong công tác thanh tra và kiểm tra của ngành BHXH. Theo thống kê từ BHXH Việt Nam, việc áp dụng CNTT đã giúp giảm thời gian làm việc trung bình so với phương pháp truyền thống. Cụ thể:
Giảm thời gian làm việc: Việc sử dụng CNTT giúp giảm 22,8% thời gian làm việc của đoàn thanh tra, kiểm tra đối với đơn vị SDLĐ và giảm 49,6% thời gian làm việc của đối tượng được thanh tra. Điều này giúp nâng cao hiệu quả công việc và giảm bớt gánh nặng cho các đối tượng thanh tra.
Tăng cường độ chính xác: CNTT hỗ trợ việc so sánh và đối chiếu số liệu bằng các công cụ phần mềm, giúp phát hiện sớm các sai sót và vi phạm. Điều này không chỉ nâng cao độ chính xác trong công tác thanh tra mà còn giúp xử lý các trường hợp vi phạm một cách kịp thời.
Nâng cao hiệu quả làm việc: Việc ứng dụng CNTT giúp rút ngắn thời gian làm việc trực tiếp với các đối tượng thanh tra, đặc biệt là đối với các đơn vị có số liệu lớn. Điều này tạo điều kiện thuận lợi hơn cho việc kiểm tra và giám sát.
Đổi mới và phát triển
Trong giai đoạn 2016-2023, ngành BHXH Việt Nam đã tổ chức 115.791 cuộc thanh tra, kiểm tra tại 179.415 đơn vị, trong đó có 69.282 đơn vị thanh tra chuyên ngành. Các đoàn thanh tra và kiểm tra đã phát hiện và kiến nghị truy thu 566.926 lao động chưa đóng hoặc đóng thiếu. Đồng thời, ngành đã ban hành 5.171 Quyết định xử phạt vi phạm hành chính với tổng số tiền xử phạt gần 229 tỉ đồng.
|
 |
| Ứng dụng CNTT trong công tác thanh tra, kiểm tra không chỉ giúp nâng cao hiệu quả công việc mà còn đảm bảo quyền lợi của người dân. |
Ông Bùi Quang Huy, Chánh Thanh tra BHXH Việt Nam, khẳng định ngành sẽ tiếp tục đổi mới hoạt động thanh tra và kiểm tra để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của công tác quản lý. Ông nhấn mạnh rằng việc ứng dụng CNTT trong công tác thanh tra, kiểm tra không chỉ giúp nâng cao hiệu quả công việc mà còn đảm bảo quyền lợi của người dân. Ngành BHXH sẽ tiếp tục thực hiện đồng thời các nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành và kiểm tra việc thực hiện chính sách, giải quyết các chế độ BHXH, BHYT, BH thất nghiệp đối với các đơn vị trong và ngoài Ngành.
Việc ứng dụng CNTT trong công tác thanh tra và kiểm tra của ngành BHXH Việt Nam đã và đang mang lại những hiệu quả tích cực. Các giải pháp công nghệ không chỉ giúp nâng cao hiệu quả công tác thanh tra mà còn góp phần bảo vệ quyền lợi của người dân và cải thiện chất lượng dịch vụ bảo hiểm xã hội. Với sự tiếp tục đổi mới và phát triển, ngành BHXH Việt Nam kỳ vọng sẽ tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác thanh tra, kiểm tra, đóng góp vào sự phát triển bền vững của hệ thống an sinh xã hội tại Việt Nam.