Từ gian khó biên viễn đến khởi sắc hôm nay
Từng là cộng đồng đối mặt nhiều khó khăn giữa núi rừng Tây Bắc, người Cống ở Điện Biên nhiều năm sống dựa vào nương rẫy, thu nhập bấp bênh, điều kiện tiếp cận dịch vụ y tế, giáo dục còn hạn chế. Thế nhưng, sự quan tâm của Đảng, Nhà nước cùng nguồn lực từ Chương trình MTQG đã tạo bước ngoặt lớn, thổi luồng sinh khí mới vào những bản làng vùng biên.
    |
 |
| Bản Púng Bon, xã Thanh Yên, Điện Biên, nơi đồng bào dân tộc Cống sinh sống được tái định cư khang trang. |
Ở bản Púng Bon, xã Thanh Yên, Điện Biên, gia đình ông Lò Văn Liên là minh chứng tiêu biểu cho sự đổi thay từ cách nghĩ đến cách làm. Trước đây, kinh tế quanh quẩn với nương đồi; nay, nhờ được hỗ trợ cây giống, vật tư, tập huấn kỹ thuật sản xuất, ông mạnh dạn chuyển sang chăn nuôi gia súc, gia cầm, áp dụng mô hình sản xuất mới.
Ông chia sẻ chân tình: “Cán bộ xuống tận bản tập huấn cho bà con. Nếu không có hướng dẫn, mình cũng không biết áp dụng khoa học kỹ thuật để làm giàu. Giờ đã biết phải nuôi con gì có giá trị: trâu, bò, lợn, gà… để phát triển kinh tế.”
Những câu nói mộc mạc ấy cho thấy tư duy kinh tế mới đang lan tỏa trong cộng đồng người Cống, nền tảng quan trọng để họ chủ động nắm bắt cơ hội, vươn lên thoát nghèo bền vững.
Hạ tầng đổi thay, nền tảng nâng chất cuộc sống
Những năm qua, hàng loạt công trình thiết yếu được đầu tư đồng bộ từ Chương trình MTQG: 94% hộ dân tộc thiểu số đã được sử dụng nước hợp vệ sinh; 85% thôn có đường ô tô đến trung tâm được cứng hóa; 100% hộ dân sống trong vùng có nguy cơ sạt lở đã được bố trí ổn định.
Đó là những con số ấn tượng, vượt xa mục tiêu giai đoạn 2021 - 2025 và mang lại lợi ích thiết thực cho cộng đồng người Cống ở Púng Bon, Huổi Moi (Thanh Yên), Lả Chà (Mường Chà), Nậm Kè (Mường Nhé).
|
 |
| Trẻ em vui chơi bên những ngôi nhà kiên cố và con đường bê tông hóa. |
Tại bản Lả Chà, ông Lù Văn Chanh xúc động khi nói về sự đổi mới: “Điều kiện phát triển rất tốt. Con cháu được học hành, được chăm sóc sức khỏe đầy đủ, không còn lo lắng như trước.”
Tỷ lệ trẻ em Cống đến trường đạt trên 95%, góp phần củng cố nền tảng nhân lực cho tương lai. Đây là bước tiến quan trọng đối với một dân tộc rất ít người.
Sinh kế bền vững từ thay đổi phương thức sản xuất
Bên cạnh đầu tư hạ tầng, các dự án hỗ trợ sản xuất đã giúp đồng bào Cống chuyển đổi mạnh mẽ phương thức làm ăn. Nhiều hộ chuyển từ canh tác nương rẫy tự cung tự cấp sang chăn nuôi trâu, bò, dê; áp dụng mô hình VAC; tham gia khoanh nuôi, bảo vệ rừng, mang lại thu nhập ổn định hơn.
|
 |
| Giữ gìn nghề thêu, dệt thổ cẩm tinh xảo của người Cống. |
Tỷ lệ hộ nghèo trong đồng bào Cống từ gần 80% giảm xuống còn khoảng 50% - mức giảm sâu nhất trong nhóm dân tộc rất ít người.
Những tín hiệu tích cực ấy cho thấy Chương trình MTQG không chỉ trao cho người dân hỗ trợ vật chất mà còn tạo ra sự chuyển biến trong tư duy sản xuất, khơi dậy tinh thần tự lực, tự cường của từng gia đình.
Bảo tồn văn hóa, giữ hồn bản sắc nơi phên dậu
Trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội, cấp ủy và chính quyền địa phương luôn chú trọng gìn giữ bản sắc văn hóa của dân tộc Cống. Ông Lò Văn Thân, Phó Chủ tịch UBND xã Mường Chà nhấn mạnh: “Chúng tôi luôn quan tâm giúp nhân dân giữ gìn bản sắc dân tộc, chỉ đạo các bản duy trì nề nếp sinh hoạt, để văn hóa truyền thống góp phần vào mục tiêu phát triển chung.”
|
 |
| Lớp tập huấn hướng tới tạo thành sản phẩm văn hóa hấp dẫn, thu hút khách du lịch đến với địa phương. |
Người Cống sở hữu kho tàng văn học, nghệ thuật dân gian phong phú: Các làn điệu dân ca, dân vũ mạnh mẽ, dứt khoát; Những lễ hội đặc sắc như Mìn Loóng Phạt, Hằng Sì Phạt; Nghề thêu, dệt thổ cẩm tinh xảo; Các nghi lễ, tập quán tín ngưỡng độc đáo.
Tuy nhiên, tác động của đời sống hiện đại khiến nhiều giá trị có nguy cơ mai một, nhất là với thế hệ trẻ.
Vì vậy, ngày 17 - 19/11 vừa qua, Cục Văn hóa các dân tộc phối hợp Sở VHTTDL Điện Biên tổ chức lớp tập huấn bảo tồn văn hóa phi vật thể dân ca, dân vũ dân tộc Cống cho 70 nghệ nhân, học viên tại bản Púng Bon. Các học viên được truyền dạy, luyện tập nghiêm túc các làn điệu, động tác múa hát truyền thống và tự tin biểu diễn báo cáo tổng kết.
Hoạt động này góp phần tạo nguồn nhân lực văn hóa mới, những “người giữ lửa” tiếp nối bản sắc của dân tộc Cống trong bối cảnh hội nhập.
Tầm nhìn dài hạn: không để ai bị bỏ lại phía sau
Tỉnh Điện Biên đã huy động hơn 4.700 tỉ đồng vốn đầu tư giai đoạn 2021 - 2025 và dự kiến hơn 15.200 tỉ đồng cho giai đoạn 2026 - 2030, trong đó có 6,3 tỉ đồng dành cho các dân tộc rất ít người như Cống, Si La.
Ông Nguyễn Thanh Sơn, Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Điện Biên, khẳng định: “Tỉnh sẽ tiếp tục ưu tiên nguồn lực cho xóa nhà tạm, hỗ trợ sinh kế, tạo việc làm, đào tạo nghề, xuất khẩu lao động… Mục tiêu cuối cùng là không để bất kỳ hộ dân, bất kỳ dân tộc nào bị bỏ lại phía sau.”
|
 |
| Giữa vùng biên viễn Điện Biên, những bản làng người Cống đang khoác lên mình diện mạo mới: đường làng sạch đẹp, nhà ở kiên cố, sinh kế ổn định, tinh thần đoàn kết được củng cố. |
Đó là cam kết thể hiện rõ quan điểm phát triển toàn diện, bền vững và nhân văn của Điện Biên đối với đồng bào dân tộc thiểu số, đặc biệt là các dân tộc rất ít người như Cống.
Giữa vùng biên viễn Điện Biên, những bản làng người Cống đang khoác lên mình diện mạo mới: đường làng sạch đẹp, nhà ở kiên cố, sinh kế ổn định, tinh thần đoàn kết được củng cố. Hơn hết, niềm tin vào tương lai đang bừng sáng trong mỗi gia đình.
Những đổi thay ấy không chỉ là thành quả từ chính sách đúng đắn của Đảng, Nhà nước mà còn đến từ tinh thần vươn lên bền bỉ của người Cống, một cộng đồng nhỏ bé nhưng giàu nghị lực nơi đại ngàn Tây Bắc.
Chương trình Mục tiêu quốc gia đã và đang chắp cánh để người Cống Điện Biên tiếp tục khẳng định sức sống văn hóa, tự tin hòa nhịp vào dòng chảy phát triển của quê hương, đất nước.