Hôm 2/1, phát biểu trên truyền hình, Thủ tướng Sudan Abdalla Hamdok tuyên bố từ chức bởi không thể cứu vãn tiến trình chuyển đổi đất nước sang dân chủ như đã kỳ vọng, hơn 6 tuần sau khi được phục chức với một thỏa thuận với lãnh đạo đảo chính - Tư lệnh quân đội Sudan Abdel Fattah al-Burhan.

Quyết định của ông Hamdok được đưa ra sau khi lực lượng an ninh do quân đội kiểm soát sử dụng các biện pháp bạo lực để giải tán những người biểu tình ủng hộ dân chủ, khiến nhiều người thiệt mạng.

Thủ tướng Hamdok bị quân đội phế truất và quản thúc tại gia trong cuộc đảo chính vào ngày 25/10/2021. Sau những cuộc biểu tình phản đối đảo chính và phản đối giới quân sự tiếp quản quyền lực bùng phát khắp cả nước và áp lực dư luận quốc tế, ông Hamdok được phục chức vào ngày 20/11/2021, tuy nhiên kèm theo một thỏa thuận.

Theo thỏa thuận ký với tướng al-Burhan, ông Hamdok sẽ trở lại lãnh đạo một chính phủ dân sự mới gồm các nhà kỹ trị trong giai đoạn chuyển tiếp cho đến khi đất nước tiến hành cuộc tổng tuyển cử vào tháng 7/2023.

leftcenterrightdel
Thủ tướng Sudan Abdalla Hamdok tuyên bố từ chức. Ảnh: Mohamed Nureldin Abdallah / Reuters.

Thỏa thuận đã vấp phải sự phản đối bởi nó loại bỏ các nhóm ủng hộ dân chủ. Các cuộc biểu tình tiếp tục diễn ra trên khắp cả nước, yêu cầu giới quân sự từ bỏ chính trường, nhường chỗ cho một chính quyền dân sự hoàn toàn.

Trong bài phát biểu hôm 2/1, Thủ tướng Hamdok bày tỏ, cần phải có một cuộc thảo luận bàn tròn để đưa ra một thỏa thuận mới cho quá trình chuyển đổi chính trị của Sudan.

"Tôi quyết định từ chức Thủ tướng, trao cơ hội cho một chính trị gia khác để giúp đất nước vượt qua những gì còn lại của tiến trình chuyển tiếp sang dân chủ.", ông Hamdok nói.

Diễn biến mới đẩy tương lai chính trị của Sudan lún sâu vào bất ổn, gần ba năm sau cuộc nổi dậy dẫn đến việc lật đổ nhà lãnh đạo lâu năm Omar al-Bashir.

leftcenterrightdel
Các cuộc biểu tình ủng hộ dân chủ phản đối giới quân sự nắm quyền vẫn diễn ra trên khắp Sudan. Ảnh: Marwan Ali / AP. 

Là một nhà kinh tế học và cựu quan chức Liên Hợp Quốc được cộng đồng quốc tế nể kính, ông Hamdok trở thành Thủ tướng Sudan theo thỏa thuận chia sẻ quyền lực giữa quân đội và dân sự sau khi nhà lãnh đạo lâu năm Bashir bị lật đổ vào tháng 4/2019. 

Trong tuyên bố từ chức, ông Hamdok cho biết, những nỗ lực nhằm tạo sự đồng thuận giữa các phe phái vốn chia rẽ sâu sắc, đem lại an ninh, hòa bình, công lý, từ đó có thể hoàn thành tiến trình hòa bình và chuẩn bị bầu cử vào năm 2023, đã vô ích. Bất ổn và đổ máu vẫn xảy ra.

Trong các cuộc biểu tình mới nhất vào ngày 2/1, vài giờ trước bài phát biểu của ông Hamdok, lực lượng an ninh đã bắn hơi cay vào những người biểu tình ở thủ đô Khartoum khi đoàn người tiến về dinh Tổng thống.

Ít nhất 3 người đã thiệt mạng, nâng số người chết trong các cuộc biểu tình kể từ cuộc đảo chính lên con số 57. Trước đó, 6 người chết và hàng trăm người bị thương trong các cuộc biểu tình trên toàn quốc hôm 30/12.

Quân đội cho biết họ cho phép các cuộc biểu tình ôn hòa nhưng sẽ trừng trị những người quá khích gây ra bạo lực.

Văn Phong/Reuters, Alja