Chính quyền của Tổng thống Mỹ Joe Biden đang lên kế hoạch đệ trình Quốc hội phê duyệt thương vụ bán máy bay chiến đấu F-16, trị giá 20 tỉ USD, cho Thổ Nhĩ Kỳ, truyền thông Thổ Nhĩ Kỳ dẫn thông tin từ tờ Wall Street Journal hôm 13/1.
Ngoài các máy bay chiến đấu và thiết bị nâng cấp, thỏa thuận dự kiến còn bao gồm 900 tên lửa không đối không và 800 quả bom.
Vào tháng 10/2021, Thổ Nhĩ Kỳ đã yêu cầu Mỹ cung cấp 40 máy bay chiến đấu F-16 cùng 79 bộ thiết bị hiện đại hóa cho phi đội F-16 đời cũ mà Ankara đang sở hữu, với chi phí dự tính ban đầu là 6 tỉ USD.
    |
 |
| Chiến đấu cơ F-16 Fighting Falcon của Không quân Mỹ. Nguồn: USAF/Matthew Lotz |
Theo Wall Street Journal, chính quyền của Tổng thống Biden kỳ vọng việc thông qua thương vụ sẽ thúc đẩy Thổ Nhĩ Kỳ đồng ý để Thụy Điển và Phần Lan gia nhập khối quân sự Bắc Đại Tây Dương NATO, một thủ tục kết nạp thành viên mới vốn yêu cầu sự chấp thuận của toàn bộ các thành viên trong khối.
Ankara đã phản đối 2 quốc gia Bắc Âu gia nhập NATO, chủ yếu từ các mối quan hệ của họ với các nhóm ly khai người Kurd.
Nhà Trắng cho biết, sự chấp thuận của Quốc hội về thương vụ phụ thuộc vào việc Thổ Nhĩ Kỳ có “gật đầu” cho việc Thụy Điển và Phần Lan gia nhập NATO hay không.
|
 |
| Thổ Nhĩ Kỳ nhận lô S-400 đầu tiên từ Nga vào ngày 12/7/2019 tại sân bay Murted, Ankara. Nguồn: BQP Thổ Nhĩ Kỳ. |
Trong nhiều thập kỷ, Thụy Điển và Phần Lan duy trì chính sách trung lập, tuy nhiên quan điểm này đã thay đổi do những nguy cơ về an ninh quốc gia, sau khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự ở Ukraine.
Nhà Trắng đồng thời cũng sẽ yêu cầu Quốc hội phê duyệt việc bán lô 30 máy bay chiến đấu thế hệ thứ năm F-35 tiếp theo cho Hy Lạp, nước đã đưa ra đề nghị vào tháng 6 năm ngoái, dường như để tăng cường sức mạnh không quân nhằm đối phó với Thổ Nhĩ Kỳ, quốc gia có tranh chấp lãnh thổ với Athens ở Biển Địa Trung Hải.
Ankara đang băn khoăn không rõ liệu Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ Bob Menendez có phản đối thương vụ hay không, như ông từng cảnh báo.
|
 |
| Thổ Nhĩ Kỳ đang có nhu cầu hiện đại hóa phi đội máy bay F-16 đời cũ. Ảnh: Hurriyet. |
Nỗ lực của Thổ Nhĩ Kỳ về thương vụ F-16 sau khi việc mua F-35 thất bại.
Việc bán vũ khí của Mỹ cho đồng minh NATO là Thổ Nhĩ Kỳ gây tranh cãi sau khi Ankara mua hệ thống tên lửa S-400 của Nga, giao dịch đã kích hoạt các lệnh trừng phạt của Mỹ cũng như việc nước này bị loại khỏi chương trình phát triển máy bay chiến đấu F-35 với tư cách nhà cung cấp linh kiện.
Washington cũng từ chối hợp đồng chuyển giao 100 máy bay F-35 cho Thổ Nhĩ Kỳ.
Mối quan hệ giữa Ankara và Washington trở nên căng thẳng trong những năm gần đây do sự hợp tác của Mỹ với các lực lượng dân quân người Kurd ở Syria (vốn bị Thổ Nhĩ Kỳ coi là lực lượng khủng bố) để chống lại tổ chức Hồi giáo cực đoan IS.