Lầu Năm Góc có ý định "cai sữa" quân đội Afghanistan

Tuy vậy, các chỉ huy mặt đất của Afghanistan đang yêu cầu sự trợ giúp nhiều hơn từ các máy bay chiến đấu của Mỹ. Điều này đã phơi bày một thực tế rõ ràng rằng: Ngay cả trong những cuối cùng trong khi Mỹ vẫn đang trên chiến trường, việc Afghanistan phụ thuộc vào các phi công và máy bay chiến đấu của Mỹ để hỗ trợ trận chiến là không còn gì phải bàn cãi.

Lầu Năm Góc hiện đang cân nhắc xem liệu họ sẽ “cai sữa” cho các lực lượng an ninh Afghanistan như thế nào khi Hoa Kỳ chính thức rời khỏi đất nước này. Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd J. Austin III đã nói ý rằng việc này sẽ tùy thuộc vào Tướng Austin S. Miller quyết định khi nào nên “đóng vòi nước.”

Chính quyền ông Biden đã cố gắng trang bị chiến lược cho các lực lượng an ninh Afghanistan để tự xử lý cuộc chiến, nhưng chiến lược đó có vẻ khác hẳn so với thực tế trên mặt trận. Kể từ 1/5, khi Hoa Kỳ chính thức bắt đầu rút quân thì Taliban đã chiếm lãnh thổ ở mọi ngóc ngách của đất nước.

Sáu căn cứ quân sự đã bị sụp đổ ở phía Bắc tỉnh Baghlan hôm thứ Năm. Phía Tây tỉnh Farah, một căn cứ quân sự đã bị đánh sập vào thứ Hai. Ở phía nam, Taliban đã chiếm một con đập quan trọng ở nước láng giềng Kandahar và bao vây thủ phủ tỉnh Helmand.

Đã có ít nhất 139 lực lượng ủng hộ chính phủ và 44 dân thường đã thiệt mạng ở Afghanistan trong tuần qua. Theo dữ liệu do The New York Times thu thập, con số thiệt mạng đã lên cao nhất trong chỉ một tuần kể từ tháng 10. Các cuộc giao tranh đã khiến hàng nghìn gia đình phải di dời. Ngoài ra, một bệnh viện ở miền nam của đất nước đã có rất nhiều người bị thương và chết.

Nhưng theo các quan chức hàng đầu của tổng thống Mỹ, chính phủ Afghanistan vẫn đang nắm giữ quyền lực.

Ông Austin nói: “Chúng tôi hy vọng lực lượng an ninh quốc gia Afghanistan sẽ đóng một vai trò quan trọng trong việc ngăn chặn Taliban.” Bên cạnh đó, khi nói về các lực lượng quân đội Afghanistan, ông cho rằng họ vẫn đang hoạt động khá tốt ở Lashkar Gar. Được biết, Lashkar Gar là nơi tập trung phần lớn các cuộc giao tranh trong những ngày gần đây.

Lực lượng đặc biệt Afghanistan trong một cuộc đột kích vào lãnh thổ do Taliban kiểm soát ở tỉnh Helmand. Ảnh The New York Times

Tướng Mark A. Milley là Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Hoa Kỳ nói rằng lực lượng không quân Afghanistan đang nỗ lực khoảng 90%, mặc dù không rõ chính xác cách thức ông đo lường số liệu thống kê này. Tại Afghanistan, các chỉ huy nói rằng họ phụ thuộc rất nhiều vào máy bay ném bom, máy bay chiến đấu, máy bay không người lái và các máy bay chiến đấu khác của Mỹ, đặc biệt là để tấn công lực lượng Taliban ở gần với quân đội Afghanistan.

Tướng Milley nhấn mạnh rằng: “việc Taliban tự động giành chiến thắng không phải là một khả năng có thể nói trước được.”

Ông Austin cho biết Hoa Kỳ sẽ tiếp tục hỗ trợ quân đội và chính phủ Afghanistan bằng viện trợ tài chính và những gì Lầu Năm Góc gọi là hỗ trợ "over the horizon" - một thuật ngữ quân sự để chỉ các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái và các nỗ lực khác được thực hiện từ tàu sân bay hoặc máy bay chiến đấu từ xa các căn cứ mặt đất.

Tướng Milley nói rằng Hoa Kỳ có thể tiếp tục đào tạo lực lượng an ninh Afghanistan nhưng là ở các nước khác và sau khi Mỹ rút quân. Ngoài ra, ông nói rằng các quan chức vẫn đang lên kế hoạch làm thế nào để tiếp tục hỗ trợ các lực lượng an ninh Afghanistan.

Lầu Năm Góc đang xem xét liệu một số hợp đồng bảo trì do các nhà thầu Mỹ cung cấp có thể được chuyển cho Afghanistan kiểm soát hay không. Được biết Lực lượng không quân Afghanistan phụ thuộc vào các nhà thầu Mỹ để bảo trì và sửa chữa phi đội máy bay chiến đấu của họ.

Các máy bay phản lực F/A-18, máy bay chiến đấu AC-130, máy bay không người lái, F-16 và các máy bay ném bom thời Chiến tranh Lạnh B-52 đóng tại Qatar đều đã được đưa ra để bảo vệ trong khi lực lượng quân đội Mỹ đóng cửa hàng chục căn cứ còn lại trong cả nước.

Các chỉ huy Mỹ sẽ phải quyết định nơi phân bổ viện trợ, một khi lượng quân đội Afghanistan quyết định kêu gọi hỗ trợ trên không khi phát hiện ra dấu hiệu nguy hiểm đầu tiên của việc Taliban gia tăng các cuộc tấn công.

Tướng Miller,chỉ huy do Hoa Kỳ dẫn đầu tại Afghanistan, vẫn giữ liên lạc thường xuyên với các chỉ huy quân đoàn Afghanistan qua WhatsApp khi họ yêu cầu hỗ trợ hoặc theo sát tình hình.

Được biết, các quy tắc tham gia của lực lượng không quân Mỹ là cực kỳ hạn chế. Có nghĩa là trong một số trường hợp, việc chấp thuận tấn công có thể mất nhiều thời gian hơn việc một số máy bay phản lực có thể bay trên không. Nhiều mục tiêu cần được lên kế hoạch trước và theo dõi hàng giờ bằng máy bay không người lái và các máy bay giám sát khác. Điều này đã chỉ ra rằng việc hỗ trợ ngay lập tức cho các lực lượng Afghanistan đang bị bao vây là rất khó khăn.

Các quan chức Mỹ đã ghi nhận những thành tựu mà lực lượng không quân Afghanistan đạt được trong những năm gần đây. Ví dụ như đội máy bay trực thăng nhỏ và máy bay cánh quạt có vũ trang của họ ngày càng trở nên có năng lực, mặc dù thương vong dân sự do các cuộc tấn công của họ đã tăng lên đột biến.

Nhưng với khoảng 17.000 nhà thầu quân sự cũng rời đi cùng với quân đội Mỹ và NATO, chính phủ Afghanistan đang lo lắng về cách tiếp tục duy trì máy bay của họ. Gần như toàn bộ lực lượng không quân trừ một số máy bay trực thăng cũ từ thời Liên Xô thì gần như hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của nhà thầu để bảo trì. Các nhà thầu thậm chí còn kiểm soát việc cung cấp nhiên liệu vì nó đã bị quân đội Afghanistan bòn rút và bán tháo trong quá khứ.