Ankara và Washington khẩu chiến

Ngày 19/5, cộng đồng người Do Thái Thổ Nhĩ Kỳ đã “bật” lại những lời lẽ rằng, Tổng thống Recep Tayyip Erdogan là người “bài Do Thái”, đáp lại tuyên bố trước đó của người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Ned Price.

Tuyên bố của cộng đồng người Do Thái Thổ Nhĩ Kỳ bác bỏ nhận định của người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ, lưu ý, những thảm kịch đang diễn ra trong khu vực mà người dân phải hứng chịu; cho rằng, Tổng thống Erdogan luôn có cách tiếp cận mang tính xây dựng, ủng hộ và khuyến khích đối với cộng đồng Do Thái trong nước.

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan hôm 17/5 đã có những lời lẽ "nặng lời" về người đồng cấp Mỹ, nói ông Biden đã có “bàn tay đẫm máu” vì ủng hộ Israel trong cuộc xung đột đang hoành hành ở Dải Gaza; chỉ trích mạnh mẽ Israel về hành vi bạo lực chống lại người Palestine, coi đó là “hành động khủng bố”.

Ông Erdogan và giáo sĩ trưởng cộng đồng Do Thái ở Thổ Nhĩ Kỳ ngày 31/1/2020. Ảnh: AA.

“Chúng là những kẻ giết người, đến mức chúng giết những đứa trẻ mới năm, sáu tuổi.”, ông Erdogan nói, đề cập đến thực tế tại Gaza.

Ông Erdogan cũng chỉ trích Mỹ hỗ trợ vô điều kiện cho chính phủ Israel trong chiến dịch bạo lực nhắm vào dân thường Palestine và cơ sở hạ tầng dân sự; chặn Hội đồng Bảo an LHQ ra tuyên bố chung kêu gọi ngừng bạo lực lần thứ ba trong một tuần.

Ông Erdogan cũng đả kích Tổng thống Mỹ Joe Biden vì ủng hộ ngoại giao cho Israel, nói rằng nhà lãnh đạo này có "bàn tay đẫm máu".

Đáp lại chỉ trích của Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ, hôm 18/5, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Price cho rằng, những nhận xét của Erdogan là “bài Do Thái”, và những tuyên bố như vậy “không có chỗ đứng trên trường thế giới”.

“Chúng tôi kêu gọi Thổ Nhĩ Kỳ kiềm chế lời lẽ có thể kích động thêm bạo lực. Mỹ đang tập trung vào việc chấm dứt xung đột.”, ông Price nói.

Gaza tiếp tục là mục tiêu không kích của Israel vào sáng 20/5. Ảnh: Mohammed Abed  AFP.

Người phát ngôn của Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Ibrahim Kalın cho biết, Mỹ, thay vì yêu cầu Israel “ngừng phạm tội ác chiến tranh” và vi phạm nhân quyền, đang bận rộn đưa ra những cáo buộc không công bằng về Tổng thống Recep Tayyip Erdogan, người bảo vệ những người bị áp bức, cho đó là “một cách tiếp cận bi kịch của Mỹ” khi liên kết sự ủng hộ của ông Erdogan đối với người dân Palestine bị áp bức.

“Mặc dù Mỹ không nhìn thấy điều đó, nhưng mọi người có lương tâm đều nhận thức được sự tàn bạo ở Palestine. Các vụ thảm sát của Israel không thể bị che đậy bằng cái mác bài Do Thái ”, ông Kalın tuyên bố, nhấn mạnh, Thổ Nhĩ Kỳ bác bỏ và lên án tuyên bố của Mỹ.

Ông giải thích rằng người dân Thổ Nhĩ Kỳ trong suốt lịch sử đã coi việc đứng chung với những người bị áp bức là một trách nhiệm đạo đức. "Không thể tưởng tượng được rằng Tổng thống của chúng ta lại im lặng trước hành động tàn bạo này trong khi Israel buộc người dân Palestine rời khỏi nhà của họ và giết hại dân thường bao gồm cả trẻ sơ sinh."

Một số quan chức Thổ Nhĩ Kỳ cũng bác bỏ nhận xét của người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ, nói Mỹ cố gắng chuyển hướng sự chú ý khỏi tội ác của Israel đối với dân thường Palestine.

Nhà của người dân Palestine bị thiệt hại sau các đợt không kích. Ảnh: Mohammed Salem/Reuters.

Giám đốc Truyền thông của Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ, Fahrettin Altun gọi những tuyên bố của ông Price là “hoàn toàn không thể chấp nhận được”.

“Đó là một tuyên bố hèn nhát khi chuyển hướng sự chú ý của quốc tế khỏi tội ác ‘chống lại loài người’ của Israel,” Altun nói, mở ngoặc, ông Erdogan chỉ đơn giản ám chỉ sự đồng lõa của Mỹ trong việc mở rộng sự chiếm đóng của Israel và "chế độ phân biệt chủng tộc".

“Sự im lặng, đồng lõa và thậm chí khuyến khích các hành động của Israel dưới chiêu bài 'tự vệ' của chính quyền Mỹ hiện tại là không thể chối cãi…”, ông Altun nói, cho biết, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ tiếp tục thúc giục cộng đồng quốc tế phản đối việc Israel chiếm đóng và tấn công dân thường Palestine; cho rằng “Những người không có can đảm kêu gọi Israel (chấm dứt giết hại trẻ em) chính là những kẻ kích động bạo lực thực sự.

Trong khi đó, người phát ngôn Đảng AK cầm quyền của Thổ Nhĩ Kỳ Omer Celik tuyên bố, cáo buộc Erdogan theo chủ nghĩa bài Do Thái là phi logic và dối trá.

Nhiều khu dân cư tại Gaza tan hoang. Ảnh: AFP.

“Chúng tôi kêu gọi Bộ Ngoại giao Mỹ cẩn trọng lắng nghe quan điểm của Tổng thống của chúng tôi. Nếu những người đưa ra những tuyên bố như vậy lắng nghe Erdogan, họ sẽ đạt được một bước tiến tới công lý và hòa bình.”, ông Celik nói.

Thông tin liên quan từ Nhà Trắng, sáng 19/5, Tổng thống Mỹ Joe Biden gọi điện lần thứ 4 cho Thủ tướng Israel Netanyahu, hy vọng sẽ chứng kiến một sự “giảm leo thang đáng kể trong ngày hôm nay trong cuộc xung đột ở Gaza”.

Tuy nhiên, ngày 20/5, các cuộc không kích của Israel vào Gaza vẫn tiếp tục, giết chết ít nhất 1 người Palestine và làm nhiều người khác bị thương, theo Aljazeera. Ít nhất 227 người Palestine đã thiệt mạng, trong đó có 64 trẻ em trong 11 ngày bạo lực kể từ đêm 10/5. Trong khi có 12 người Israel chết, gồm 2 trẻ em.