Nếu bạn đang tìm cách trút rác từ không gian, bạn có thể làm điều đó ở đâu? Mặc dù bạn có thể nghĩ rằng một bãi rác bình thường sẽ là một nơi kinh tế hoặc chỉ đơn giản là một cánh đồng mở, nhưng hóa ra, việc thực sự đưa rác không gian đến những địa điểm chôn cất sẽ khá khó khăn.

Thực tế nơi có nhiều rác thải không gian trên thế giới là một câu chuyện thú vị hơn nhiều. Nó ở nơi xa nhất trên Trái đất, một điểm được gọi là Point Nemo.

Vị trí xa nhất trên Trái đất!

Point Nemo là tiếng Latin có nghĩa là 'không ai', và nó nằm ở giữa Thái Bình Dương. Vị trí chính xác là 40 độ 52,6 phút vĩ độ Nam và 123 độ 23,6 phút kinh độ Tây, một địa điểm nằm xa bất kỳ khu dân cư hoặc vùng đất nào trên Trái đất. Nó cách lục địa gần nhất khoảng 1.400 dặm (2.253 km).

Nếu bạn đang tìm cách loại bỏ thứ gì đó mà bạn không bao giờ muốn ai tìm thấy, thì đây là nơi thích hợp. Chính bởi vậy, đó là một trong những lý do mà NASA và các cơ quan không gian khác đã quyết định, đây là nơi hoàn hảo để loại bỏ các vệ tinh và tàu vũ trụ cũ.

Nó không chỉ hoàn hảo cho các thiết bị điện tử bí mật công nghệ cao, mà còn là nơi hoàn hảo để hạ cánh một vật thể từ không gian. Ở giữa đại dương bao la, điều tồi tệ nhất có thể xảy ra khi hạ cánh một vệ tinh ở đây chỉ có thể là một vài con hải cẩu.

leftcenterrightdel

Vị trí chính xác của Point Nemo trên quả cầu 2D, điểm xa nhất trên Trái đất, nơi cách lục địa gần nhất 2.253km. Ảnh: GM.

Rác vũ trụ bắt đầu bị đổ ở đây vào khoảng năm 1971 và kể từ đó, đây là vị trí đắc địa cho sự “đổ bộ” của rác không gian.

Tất cả những gì các cơ quan không gian phải làm để sử dụng nghĩa trang không gian về cơ bản là có kế hoạch “thả” một vật thể nào đó ngay tại chỗ. Hầu hết các vệ tinh và rác không gian khác sẽ bốc cháy trong bầu khí quyển do ma sát khi rơi trở lại Trái đất.

Những gì được chôn cất ở bãi rác không gian?

Một trong những vật thể lớn nhất từng được xử lý tại nghĩa trang không gian tại Point Nemo là trạm vũ trụ Mir của Nga, bị rơi vào ngày 23/3/2001.

Một vật thể đáng chú ý khác được xử lý tại Point Nemo là Tiangong-1. Đây là trạm vũ trụ đầu tiên của Trung Quốc. Sau khi phóng thành công vào năm 2011 nặng 8,5 tấn, Trung Quốc đã mất quyền kiểm soát nhà ga khoảng 4 năm sau đó vào năm 2016. Sau khi thử mọi cách có thể để giành lại quyền kiểm soát trạm vũ trụ, nó đã "an nghỉ" tại nghĩa trang không gian vào tháng 4/2018.

Một điều thú vị cần lưu ý về Point Nemo là các phi hành gia trên Trạm vũ trụ Quốc tế, mặc dù ở trong không gian nhưng họ chính là những người ở gần Point Nemo hơn bất kỳ ai khác. Vì ISS quay quanh quỹ đạo ở độ cao khoảng 360 km, trong khi như đã nói, điểm xa nhất trên hành tinh này cách lục địa gần nhất tới 1.400 dặm (2.253 km).

Trong nhiều thập kỷ mà nghĩa trang không gian đã được sử dụng, một loạt rác không gian đã bị rơi xuống đây. Trên thực tế, từ năm 1971 đến hôm nay, ít nhất 260 tàu vũ trụ đã được chôn ở đây, trong đó hơn phân nửa được thải trong thời gian vài năm qua.

Những phi thuyền sống sót quay trở lại nghĩa trang không gian và “yên nghỉ” khoảng 2 dặm dưới bề mặt của Thái Bình Dương. Có khoảng 140 phương tiện tiếp tế của Nga nằm dưới đó, trong đó có trạm vũ trụ MIR và gần đây là tên lửa SpaceX.

leftcenterrightdel
Vô số mảnh vụn không gian xung quanh Trái đất. Nguồn: NASA/Wikimedia. 

Mặc dù vậy, cần lưu ý rằng nghĩa trang không gian không phải là một “nấm mồ” đơn lẻ, nơi tập trung xác của tàu vũ trụ cũ. Không gian bãi rác trải trong phạm vi nhiều dặm từ thực tế không cố định vị trí hạ cánh xuống đại dương của tàu vũ trụ. Mỗi tàu vũ trụ thường tự tách ra thành nhiều khối nhỏ khi rơi xuống. Một lần “nhập kho” của một tàu vũ trụ lớn, các mảnh vỡ có thể rơi trong một khu vực kéo dài đến 995 dặm.

Chính bởi vậy, một nơi như Point Nemo đảm bảo một không gian đủ lớn để tiếp nhận rác vũ trụ.

Cần hiểu rằng, với số lượng đông đúc vệ tinh và vật thể không còn hoạt động tồn tại dưới dạng rác vũ trụ trong không gian bên ngoài Trái đất (khoảng hơn 4.500 vệ tinh đang hoạt động trên quỹ đạo Trái đất cùng với khoảng 12.000 vật thể nhân tạo không hoạt động như tên lửa đẩy), tính chất nguy hiểm lớn hơn nhiều so với việc chỉ một số rác vũ trụ nằm rải rác dưới đại dương.

Khi không gian quỹ đạo trở nên đông đúc hơn, nhiều khả năng sẽ có va chạm. Rủi ro liên quan đến rác vũ trụ trong không gian vượt xa mọi rủi ro so với rác khi rơi xuống đất ở nơi xa xôi, vắng vẻ nhất trên Trái đất. Đây là lý do tại sao điều cần thiết là nghĩa trang không gian vẫn hoạt động và được sử dụng bởi các cơ quan không gian trên khắp thế giới.

Huy Anh