Sau hợp nhất không gian hành chính với Hải Dương, quy mô đô thị gần 4,7 triệu dân, diện tích khoảng 3.200 km², Hải Phòng càng khẳng định vị thế “siêu đô thị cảng biển”, sở hữu hạ tầng giao thông - cảng biển - logistics đồng bộ, hiện đại, bứt phá mạnh mẽ trên bản đồ hàng hải quốc tế.
Cảng biển Hải Phòng - biểu tượng của sức bật kinh tế vùng Bắc Bộ
Theo Quy hoạch chi tiết phát triển vùng đất, vùng nước cảng biển Hải Phòng thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, mục tiêu đến năm 2030 hệ thống cảng biển Hải Phòng đáp ứng hàng hóa thông qua 175,4 - 215,5 triệu tấn/năm, hành khách 20,4 - 22,8 nghìn lượt, với nhu cầu vốn đầu tư khoảng 78.000 tỉ đồng. Cùng với đó, Đảng bộ thành phố đặt mục tiêu xây dựng Hải Phòng trở thành thành phố cảng biển công nghiệp hiện đại, văn minh, sinh thái và đáng sống tầm cỡ khu vực Đông Nam Á vào năm 2030.
Lịch sử hơn 140 năm hình thành và phát triển của hệ thống cảng biển Hải Phòng gắn liền với tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Cảng Hải Phòng là một trong hai cảng tổng hợp lâu đời và lớn nhất cả nước, luôn giữ vai trò cửa ngõ giao thương quốc tế của miền Bắc.
Hiện nay, khu vực cảng biển Hải Phòng được quy hoạch gồm các khu bến: Lạch Huyện, Đình Vũ, sông Cấm - Phà Rừng, Nam Đồ Sơn, Văn Úc, khu bến đảo Bạch Long Vĩ, cùng các bến phao, khu chuyển tải, neo đậu tránh, trú bão. Toàn khu vực đã phát triển thành cụm cảng quy mô lớn với 104 cầu bến tại 50 cảng, tập trung chủ yếu ở Lạch Huyện, Đình Vũ, sông Cấm và Phà Rừng.
    |
 |
| Lạch Huyện - Cảng nước sâu lớn nhất miền Bắc. |
Nhờ hạ tầng cảng liên tục được đầu tư, năng lực thông qua hàng hóa của hệ thống cảng biển Hải Phòng tăng nhanh qua từng năm. Chỉ trong 10 tháng đầu năm 2025, tổng sản lượng hàng hóa qua khu vực cảng biển Hải Phòng đã đạt khoảng 162,7 triệu tấn, tăng hơn 11,6% so với cùng kỳ năm 2024; doanh thu dịch vụ cảng đạt gần 6.850 tỉ đồng. Khối lượng container qua cảng khoảng 7,1 triệu TEUs, đưa cảng Hải Phòng vào nhóm 50 cảng container nhộn nhịp nhất thế giới theo đánh giá của các tổ chức xếp hạng quốc tế.
Điểm nhấn nổi bật là khu bến cảng cửa ngõ quốc tế Lạch Huyện - cảng nước sâu hiện đại bậc nhất phía Bắc, có thể tiếp nhận tàu container tới 18.000 TEUs, tải trọng khoảng 160.000 - 200.000 DWT, cho phép hàng hóa từ miền Bắc đi thẳng châu Âu, châu Mỹ, không cần trung chuyển qua nước thứ ba. Từ Lạch Huyện, hiện đã hình thành 14 tuyến vận tải biển quốc tế, trong đó có 6 tuyến xuyên Thái Bình Dương đi Mỹ, 1 tuyến đi Australia, 2 tuyến đi Ấn Độ, khẳng định vai trò cửa ngõ kết nối vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ với thế giới.
Cùng với đó, các cảng Nam Đình Vũ, Tân Vũ, Chùa Vẽ, Hoàng Diệu, Greenport, Hải An, Nam Hải Đình Vũ… được đầu tư, nâng cấp theo hướng chuyên dụng hóa, hiện đại hóa. Hệ thống kho bãi, ICD, trung tâm logistics, đường bộ và đường sắt kết nối cảng được hoàn thiện đồng bộ với cao tốc Hà Nội - Hải Phòng, đường ven biển, cầu Tân Vũ - Lạch Huyện và Cảng hàng không quốc tế Cát Bi, tạo nên mạng lưới vận tải đa phương thức hiếm có, giúp doanh nghiệp rút ngắn thời gian, giảm chi phí logistics, tăng sức cạnh tranh cho hàng hóa xuất nhập khẩu.
Nhờ sức bật từ kinh tế cảng biển và logistics, quy mô kinh tế Hải Phòng liên tục tăng trưởng hai con số nhiều năm liền, trở thành trung tâm kinh tế biển, logistics quốc tế của vùng Đồng bằng Bắc Bộ và cả nước.
Đầu tư mạnh cho logistics, công nghiệp sau cảng và kinh tế biển xanh
Không dừng lại ở vai trò trung chuyển hàng hóa, Hải Phòng đang bước vào giai đoạn tái cấu trúc không gian kinh tế biển, định hình mô hình “thành phố cảng biển - trung tâm logistics quốc tế” với tầm nhìn dài hạn. Quy hoạch chi tiết phát triển vùng đất, vùng nước cảng biển Hải Phòng đến năm 2030 nêu rõ, thành phố sẽ phát triển 61 - 73 bến cảng tại 5 khu bến chính, gắn kết chặt chẽ với khu kinh tế ven biển và các khu công nghiệp, khu thương mại tự do.
Trong không gian đó, Khu kinh tế Đình Vũ - Cát Hải với diện tích gần 22.500 ha tiếp tục là “trái tim” của tổ hợp cảng biển - công nghiệp - dịch vụ logistics. Nhiều khu công nghiệp, khu phi thuế quan như Deep C, VSIP, Nam Cầu Kiền, Nam Đình Vũ, Tràng Duệ… đã trở thành điểm đến của các tập đoàn đa quốc gia, đóng góp tỉ trọng lớn vào giá trị xuất nhập khẩu và thu ngân sách của thành phố.
Đặc biệt, đề xuất Dự án Khu bến cảng và trung tâm logistics Nam Đồ Sơn do Tập đoàn Vingroup thực hiện đang mở ra không gian phát triển hoàn toàn mới cho kinh tế cảng biển Hải Phòng. Dự án có quy mô nghiên cứu quy hoạch khoảng 4.319 ha tại xã Kiến Hải và phường Nam Đồ Sơn, trong đó khu bến cảng rộng khoảng 1.134 ha với 21 bến, 42 cầu cảng tổng chiều dài gần 18,9 km, có thể tiếp nhận tàu đến 200.000 DWT; khu logistics - kho bãi - hậu cần sau cảng khoảng 2.878 ha, còn lại là quỹ đất dành cho tuyến đường trục kết nối.
|
 |
| Tổng doanh thu cảng biển ở Hải Phòng trong 10 tháng năm 2025 đạt hơn 6.849 tỉ đồng, tăng 9,9% so với cùng kỳ năm 2024. |
Tổng mức đầu tư dự kiến lên tới khoảng 373.840 tỉ đồng (tương đương gần 14,2 tỉ USD), được triển khai từ năm 2027 và phân kỳ trong nhiều giai đoạn. Giai đoạn 2027 - 2030, chủ đầu tư dự kiến rót hơn 29.000 tỉ đồng để xây dựng 2 cầu cảng đầu tiên dài 900 m, hoàn thiện hạ tầng 536 ha trung tâm logistics và gần 3,9 km đường trục chính; đưa dự án vào khai thác từ năm 2030.
Theo phương án công suất, đến năm 2030, khu bến cảng Nam Đồ Sơn có thể xử lý khoảng 2 triệu TEUs/năm, tăng lên 24 triệu TEUs vào năm 2035 và 42 triệu TEUs vào năm 2040, trở thành một trong những trung tâm trung chuyển hàng hóa chiến lược hàng đầu khu vực Đông Nam Á. Đây được xem là “siêu tổ hợp” cảng - logistics lớn nhất cả nước, có khả năng làm thay đổi bản đồ cảng biển và logistics Việt Nam trong thập kỷ tới.
Song song với Nam Đồ Sơn, khu bến Lạch Huyện tiếp tục được đầu tư mở rộng. Ngày 8/7/2025, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 1497/QĐ-TTg chấp thuận chủ trương đầu tư xây dựng các bến số 9, 10, 11, 12 tại khu bến Lạch Huyện với tổng vốn gần 24.846 tỉ đồng, chia làm hai giai đoạn 202 - 2030 và 2031 - 2035. Khi hoàn thành, khu bến này sẽ hình thành thêm 4 bến container hiện đại, tiếp nhận tàu 12.000 - 18.000 TEUs, gắn kết chặt chẽ với khu phi thuế quan và các trung tâm logistics sau cảng, tạo động lực mới cho Khu kinh tế Đình Vũ - Cát Hải.
Cùng với đầu tư hạ tầng cứng, Hải Phòng đang đẩy mạnh “hạ tầng mềm” cho ngành logistics: phát triển dịch vụ logistics giá trị gia tăng cao, ứng dụng mạnh mẽ chuyển đổi số, tự động hóa, xây dựng mô hình cảng thông minh, trung tâm điều hành logistics thông minh trên nền tảng dữ liệu lớn. Định hướng phát triển cảng biển - logistics xanh, sử dụng nhiên liệu sạch, giảm phát thải, kết nối đa phương thức đang được thúc đẩy thông qua các chương trình hợp tác với đối tác châu Âu, đặc biệt là Hà Lan - quốc gia sở hữu mô hình cảng Rotterdam và sân bay Schiphol nổi tiếng về logistics xanh, thông minh.
Từ cửa ngõ ra biển lớn đến trung tâm hàng hải tầm khu vực
Những bước đi chiến lược về quy hoạch, đầu tư hạ tầng và thu hút dòng vốn chất lượng cao đã và đang đưa Hải Phòng vượt ra khỏi vai trò “cửa ngõ ra biển của miền Bắc”, trở thành ứng viên sáng giá cho vị trí trung tâm hàng hải - logistics hàng đầu Đông Nam Á.
Cùng với các dự án cảng biển quy mô lớn, thành phố đặc biệt coi trọng phát triển công nghiệp sau cảng, khu thương mại tự do và không gian logistics ven biển phía Nam. Việc Quốc hội ban hành các cơ chế, chính sách đặc thù để xây dựng Khu thương mại tự do tại Hải Phòng, hướng tới hình thành trung tâm sản xuất, logistics, thương mại - dịch vụ, công nghệ cao và tài chính quốc tế, đang mở ra dư địa phát triển mới cho kinh tế biển Hải Phòng.
|
 |
| Hải Phòng đầu tư mạnh mẽ vào cảng biển với mục tiêu nâng cao năng lực thông quan, thu hút vốn đầu tư và trở thành trung tâm trung chuyển hàng hóa quan trọng của miền Bắc. |
Trên nền tảng đó, nhiều nhà đầu tư chiến lược đã bày tỏ mong muốn đồng hành cùng thành phố. UBND TP Hải Phòng vừa làm việc với Tổng công ty Phát triển đô thị Kinh Bắc (KBC) và Công ty CTP Invest Ltd - nhà phát triển bất động sản công nghiệp đến từ châu Âu - về đề xuất hợp tác phát triển tổ hợp cảng biển, sân bay, logistics và công nghiệp tích hợp. Trước mắt, năm 2026, CTP Invest dự kiến triển khai dự án hạ tầng và nhà xưởng rộng 30 ha tại Khu công nghiệp Tràng Duệ 3 thuộc Khu kinh tế Đình Vũ - Cát Hải, đồng thời nghiên cứu sâu hơn các cơ hội tại Khu kinh tế ven biển phía Nam và Khu thương mại tự do.
Hải Phòng cũng chủ động tăng cường hợp tác quốc tế trong lĩnh vực cảng biển, logistics. Tháng 11/2025, Chủ tịch UBND TP Hải Phòng Lê Ngọc Châu tiếp Bộ trưởng Ngoại thương và Hợp tác phát triển Hà Lan Aukje de Vries cùng đoàn doanh nghiệp gồm 27 tập đoàn, công ty logistics, hạ tầng hàng hải hàng đầu của Hà Lan đến khảo sát, tìm kiếm cơ hội hợp tác phát triển cảng biển, logistics xanh tại Hải Phòng. Sự hiện diện của các đối tác châu Âu có kinh nghiệm hàng đầu thế giới về cảng biển thông minh, vận tải đa phương thức, giảm phát thải sẽ giúp Hải Phòng rút ngắn khoảng cách, nhanh chóng tiệm cận các chuẩn mực quốc tế về quản trị chuỗi cung ứng.
Ở tầm nhìn rộng hơn, các dự án lớn như tuyến đường sắt tốc độ cao Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, tuyến cao tốc Ninh Bình - Hải Phòng, sân bay quốc tế tại Tiên Lãng, cùng hành lang kinh tế Côn Minh - Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng đang được nghiên cứu, triển khai, sẽ tạo nên mạng lưới kết nối đường biển - đường bộ - đường sắt - hàng không liên hoàn, đưa Hải Phòng trở thành “nút giao” chiến lược của khu vực Đông Bắc Á với ASEAN.
Sự phát triển mạnh mẽ của kinh tế cảng biển - logistics cũng lan tỏa tích cực tới các lĩnh vực công nghiệp công nghệ cao, dịch vụ, du lịch, giáo dục, văn hóa và an sinh xã hội; tạo hàng trăm nghìn việc làm, nâng cao chất lượng sống của người dân, góp phần hiện thực hóa mục tiêu xây dựng “thành phố cảng đáng sống” bên bờ biển Đông.
Với tầm nhìn đến năm 2030 - 2045, việc đồng thời triển khai các chiến lược: phát triển cảng biển nước sâu, hoàn thiện không gian logistics Nam Đồ Sơn - Đình Vũ - Cát Hải, xây dựng Khu thương mại tự do, đẩy mạnh chuyển đổi số và kinh tế xanh… đang tạo “cú hích kép” cho Hải Phòng bứt phá. Kinh tế cảng biển - logistics đã, đang và sẽ tiếp tục là “trái tim” của thành phố, nguồn năng lượng nuôi dưỡng khát vọng vươn ra biển lớn, đưa Hải Phòng trở thành trung tâm kinh tế biển, logistics hiện đại, văn minh và tầm vóc khu vực trong những thập niên tới.