    |
 |
| Quang cảnh phiên làm việc của Quốc hội chiều 4/12. Ảnh: VPQH cung cấp. |
Chiều 4/12, tiếp tục chương trình làm việc của Kỳ họp thứ 10, Quốc hội nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra dự án Luật Tòa án chuyên biệt tại Trung tâm tài chính quốc tế.
Đội ngũ Thẩm phán chuyên nghiệp, uy tín ngang tầm quốc tế
Trình bày Tờ trình, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Văn Quảng cho biết, việc xây dựng dự án Luật nhằm xây dựng Tòa án chuyên biệt tại Trung tâm tài chính quốc tế theo mô hình đặc thù thuộc hệ thống Tòa án nhân dân tương thích với chuẩn mực và thông lệ quốc tế, có chức năng giải quyết tranh chấp, yêu cầu về đầu tư, kinh doanh tại Trung tâm tài chính quốc tế.
|
 |
| Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Văn Quảng trình bày Tờ trình. Ảnh: VPQH cung cấp. |
Tòa án chuyên biệt tại Trung tâm tài chính quốc tế có tổ chức bộ máy phù hợp; thủ tục tố tụng linh hoạt, hiệu quả, minh bạch, tin cậy; đội ngũ Thẩm phán chuyên nghiệp, uy tín ngang tầm quốc tế đáp ứng yêu cầu giải quyết các vụ việc phát sinh.
Bên cạnh đó, tạo cơ chế giải quyết tranh chấp vượt trội, công bằng, hiệu lực, hiệu quả theo thông lệ quốc tế nhằm bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư, lợi ích của quốc gia, thu hút tranh chấp được giải quyết tại Tòa án chuyên biệt…
Dự thảo Luật gồm 5 Chương, 43 điều, quy định về nhiệm vụ, quyền hạn; tổ chức bộ máy; thẩm quyền, trình tự, thủ tục tố tụng; thi hành bản án, quyết định; Thẩm phán, Thư ký Tòa án, người đại diện của các bên; bảo đảm hoạt động của Tòa án chuyên biệt tại Trung tâm tài chính quốc tế.
Dự thảo Luật áp dụng đối với Tòa án chuyên biệt, thành viên Trung tâm tài chính quốc tế, nhà đầu tư, cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến việc giải quyết vụ việc thuộc thẩm quyền của Tòa án chuyên biệt.
|
 |
| Các đại biểu tham dự Phiên họp. Ảnh: VPQH cung cấp. |
Về thẩm quyền, Tòa án chuyên biệt có thẩm quyền giải quyết các vụ việc phát sinh giữa các thành viên Trung tâm tài chính quốc tế với nhau hoặc giữa thành viên Trung tâm tài chính quốc tế với cơ quan, tổ chức, cá nhân khác không phải là thành viên Trung tâm tài chính quốc tế, trừ vụ việc có liên quan đến lợi ích công cộng, lợi ích của nhà nước: vụ việc về đầu tư, kinh doanh; yêu cầu công nhận và cho thi hành tại Việt Nam bản án, quyết định của Tòa án nước ngoài, phán quyết của Trọng tài nước ngoài; yêu cầu liên quan đến Trọng tài theo quy định của pháp luật về trọng tài thương mại…
Đối với tranh chấp có liên quan đến lợi ích công cộng, lợi ích Nhà nước, nếu nhà đầu tư khởi kiện thì sẽ được giải quyết tại Tòa án nhân dân có thẩm quyền theo quy định của pháp luật tố tụng Việt Nam hiện hành.
Đề nghị không quy định việc các bên lựa chọn áp dụng điều ước quốc tế mà Việt Nam chưa là thành viên
Báo cáo thẩm tra do Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng trình bày nêu rõ, Ủy ban tán thành sự cần thiết ban hành dự thảo Luật; nhất trí trình Quốc hội xem xét, thông qua dự án Luật tại Kỳ họp thứ 10 theo trình tự, thủ tục rút gọn.
|
 |
| Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng trình bày Báo cáo Thẩm tra. Ảnh: VPQH cung cấp. |
Dự án Luật có một số nội dung liên quan đến các nguyên tắc hiến định về thực hiện quyền tư pháp cần được hiểu và áp dụng linh hoạt phù hợp với yêu cầu đặc thù của Tòa án chuyên biệt - là một Tòa án thuộc hệ thống tòa án nhân dân nhưng mô hình tổ chức và hoạt động có nhiều đặc thù riêng để phù hợp với thông lệ quốc tế. Do đó, Ủy ban tán thành với các nội dung có liên quan của dự thảo Luật.
Về áp dụng pháp luật nội dung (khoản 2 Điều 5), Ủy ban nhận thấy, điểm cốt lõi của thông luật và pháp luật thương mại quốc tế là nguyên tắc Tự do thỏa thuận lựa chọn luật. Theo đó, sự lựa chọn của các bên về nguyên tắc phải được ưu tiên tuyệt đối, đứng đầu trong mọi thứ tự áp dụng.
Tuy nhiên, việc dự thảo Luật tách lựa chọn pháp luật Việt Nam khỏi nguyên tắc chung về thỏa thuận lựa chọn luật tại điểm a khoản 2, Điều 5 đã làm phân mảnh nguyên tắc cốt lõi này, dẫn đến sự thiếu logic trong việc thiết lập quy tắc xung đột pháp luật và khó hiểu đối với các bên tranh chấp quốc tế.
Do đó, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đề nghị Cơ quan trình nghiên cứu, thiết kế lại điều khoản nêu trên. Đồng thời, chỉnh lý điểm b khoản 2 Điều 5 theo hướng trường hợp các bên không có thỏa thuận lựa chọn pháp luật áp dụng hoặc pháp luật được lựa chọn không thể áp dụng, thì áp dụng pháp luật của nước có mối liên hệ gắn bó nhất với quan hệ tranh chấp đó.
Nếu không xác định được mối liên hệ gắn bó nhất thì áp dụng pháp luật điều chỉnh hoạt động đầu tư, kinh doanh tại trung tâm tài chính quốc tế. Quy định này tạo sự minh bạch, rõ ràng và tương đồng với quy tắc xung đột pháp luật được chấp nhận rộng rãi, phù hợp với thông lệ quốc tế.
Ngoài ra, Ủy ban đề nghị không quy định việc các bên lựa chọn áp dụng điều ước quốc tế mà Việt Nam chưa là thành viên vì điều ước quốc tế làm phát sinh, thay đổi hoặc chấm dứt quyền, nghĩa vụ của quốc gia nên việc Việt Nam chấp thuận các cam kết theo điều ước quốc tế cần thông qua thủ tục ký kết, phê chuẩn chặt chẽ...