leftcenterrightdel
 Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn chủ trì; Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định điều hành nội dung làm việc. Ảnh: VPQH.

Kết quả biểu quyết cho thấy: có 426/427 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành (chiếm 99,7% tổng số đại biểu Quốc hội có mặt). Như vậy, Quốc hội đã thông qua Luật Tương trợ tư pháp về hình sự với tỉ lệ tán thành rất cao.

leftcenterrightdel
 Kết quả biểu quyết. Ảnh: VPQH cung cấp.

Trước khi tiến hành biểu quyết, Quốc hội đã nghe Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội, Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) Hoàng Thanh Tùng trình bày Báo cáo tóm tắt một số vấn đề lớn trong giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Tương trợ tư pháp về hình sự.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho biết, sau khi tiếp thu, chỉnh lý, dự thảo Luật Tương trợ tư pháp về hình sự có 4 chương, 42 điều. Luật có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2026.

Về nguyên tắc tương trợ tư pháp về hình sự (Điều 5), Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng, có ý kiến đề nghị bổ sung nguyên tắc bảo vệ quyền con người vào Điều 5 của dự thảo Luật. 

leftcenterrightdel
 Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng trình bày báo cáo. Ảnh: VPQH cung cấp.

UBTVQH cho rằng, tương trợ tư pháp về hình sự là việc các quốc gia hỗ trợ nhau trong việc giải quyết vụ án hình sự, do đó, cùng với việc tuân thủ các nguyên tắc quy định tại Luật Tương trợ tư pháp về hình sự, còn phải tuân thủ các nguyên tắc quy định tại Bộ Luật tố tụng hình sự (BLTTHS).

BLTTHS hiện hành đã dành riêng một chương (Chương II) quy định về những nguyên tắc cơ bản của tố tụng hình sự với 27 nguyên tắc, trong đó “tôn trọng và bảo vệ quyền con người, quyền công dân và lợi ích hợp  pháp của cá nhân” chỉ là 1 trong 27 nguyên tắc của tố tụng hình sự. Do đó, nếu chỉ bổ sung nguyên tắc nêu trên vào Điều 5 sẽ dẫn đến thiếu nhiều nguyên tắc quan trọng khác đã được quy định trong BLTTHS (như: nguyên tắc bảo đảm quyền bào chữa, nguyên tắc bảo đảm quyền bình đẳng trước pháp luật, nguyên tắc suy đoán vô tội ...).

Vì vậy, cách quy định như Điều 5 của dự thảo Luật, trong đó có nội dung hoạt động tương trợ tư pháp về hình sự phải phù hợp với Hiến pháp, pháp luật Việt Nam... đã bảo đảm bao quát đầy đủ các nguyên tắc tương trợ tư pháp về hình sự, trong đó có nguyên tắc bảo đảm quyền con người, quyền công dân như ý kiến ĐBQH nêu. 

leftcenterrightdel
 Các đại biểu tham dự Phiên họp. Ảnh: VPQH cung cấp.

Về bảo đảm an toàn (Điều 11), Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho biết, có ý kiến đề nghị quy định điểm a khoản 1 theo hướng “người đó sẽ không bị truy cứu trách nhiệm hình sự, bị bắt giữ, bị tạm giam, tạm giữ hay áp dụng bất kỳ biện pháp cưỡng chế nào khác trái với nội dung cam kết trước khi rời khỏi nước được yêu cầu” để bảo đảm chặt chẽ, đầy đủ. 

Về nội dung này, UBTVQH tiếp thu ý kiến của ĐBQH và đã chỉnh lý phù hợp tại các điều 11, 35 và 37 của dự thảo Luật. 

Về giao nhận tài liệu, vật chứng, tài sản liên quan đến tương trợ tư pháp về hình sự (Điều 13), có ý kiến đề nghị bổ sung nguyên tắc có đi có lại trong việc giao nhận tài liệu, vật chứng, tài sản tại khoản 2 Điều này. 

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho biết, dự thảo Luật đã dành riêng một điều (Điều 7) để quy định về áp dụng nguyên tắc có đi có lại trong tương trợ tư pháp về hình sự; do đó, không quy định lại nguyên tắc này trong từng điều luật cụ thể. 

Về trách nhiệm của các cơ quan nhà nước trong tương trợ tư pháp về hình sự (Điều 18), Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho biết, có ý kiến đề nghị quy định hằng năm Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao xây dựng báo cáo tình hình thực hiện tương trợ tư pháp về hình sự gửi Viện kiểm sát nhân dân tối cao tổng hợp, xây dựng báo cáo trình Quốc hội. 

Về nội dung này, UBTVQH tiếp thu ý kiến của ĐBQH và đã chỉnh lý phù hợp tại khoản 1 Điều 18 của dự thảo Luật. 

Ngoài các vấn đề nêu trên, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho biết, UBTVQH đã chỉ đạo nghiên cứu đầy đủ ý kiến của các vị ĐBQH, các cơ quan có liên quan để tiếp thu, chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo Luật cả về nội dung và kỹ thuật văn bản. 

Vũ Cảnh