Đổi mới mạnh mẽ và toàn diện, thực hiện đồng bộ các nhiệm vụ trọng tâm của Ngành năm 2019

Viện trưởng VKSND tối cao Lê Minh Trí và Bộ trưởng Bộ Tư pháp, các vấn đề hiến pháp và tôn giáo Cộng hòa Mô-dăm-bích ký Hiệp định tương trợ tư pháp về hình sự (12/2018).   Ảnh: Kiều Phương Liên

“Đoàn kết, đổi mới - Trách nhiệm, kỷ cương - Thực chất, hiệu quả”

Chỉ thị công tác của ngành KSND năm 2019 xác định: Năm 2019, ngành Kiểm sát tiếp tục thực hiện mục tiêu: Xây dựng bộ máy tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; nâng chất đội ngũ cán bộ, nhất là người đứng đầu các cấp có bản lĩnh chính trị vững vàng, đủ năng lực thực thi pháp luật.

Nâng cao hơn nữa chất lượng thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp; tăng cường năng lực Cơ quan điều tra VKSND tối cao. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin; tăng cường các nguồn lực bảo đảm thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ; triển khai các hoạt động hướng tới kỷ niệm 60 năm thành lập ngành KSND (26/7/1960-26/7/2020). 

Để hoàn thành mục tiêu trên, Viện trưởng VKSND tối cao chỉ thị toàn Ngành tập trung thực hiện những yêu cầu, nhiệm vụ, đó là: Thủ trưởng các đơn vị thuộc VKSND tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát quân sự Trung ương, Viện trưởng Viện kiểm sát các cấp phải tập trung lãnh đạo, chỉ đạo đơn vị phấn đấu đạt và vượt các chỉ tiêu Quốc hội giao, coi đây là yêu cầu, nhiệm vụ chính trị quan trọng nhất của cơ quan, đơn vị mình. 

Tiếp tục đổi mới công tác cán bộ, tăng cường trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, đơn vị trên tất cả các khâu, lĩnh vực công tác; toàn ngành Kiểm sát thực hiện phương châm “Đoàn kết, đổi mới - Trách nhiệm, kỷ cương - Thực chất, hiệu quả”. Người đứng đầu cơ quan, đơn vị Viện kiểm sát các cấp có trách nhiệm lãnh đạo giữ gìn sự đoàn kết, trước hết là trong tập thể lãnh đạo, từ đó lan tỏa ra toàn cơ quan, đơn vị mình. Lãnh đạo Viện kiểm sát các cấp phải thực sự “công bằng, trách nhiệm, gương mẫu”; cấp dưới phải “trung thực, tận tụy, trách nhiệm” trong công việc.

Tiếp tục làm tốt công tác quy hoạch cán bộ lãnh đạo các cấp, bảo đảm nguồn cán bộ kế cận chất lượng, chú trọng đào tạo đội ngũ lãnh đạo trẻ; đổi mới công tác thi tuyển dụng công chức và thi tuyển chọn các chức danh tư pháp. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, bảo đảm kỷ luật, kỷ cương của Ngành và yêu cầu Thủ trưởng các đơn vị, Viện trưởng Viện kiểm sát các cấp tự thanh tra, kiểm tra nhằm kịp thời khắc phục sai phạm, thiếu sót trong đơn vị. Tiếp tục thực hiện nghiêm nghị quyết Trung ương 4 (Khóa XI, Khóa XII) về xây dựng, chỉnh đốn Đảng và Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”, gắn công tác xây dựng Đảng với xây dựng Ngành, xây dựng cơ quan, đơn vị nhằm xây dựng đội ngũ cán bộ, Kiểm sát viên vững về chính trị, giỏi về nghiệp vụ, tinh thông về pháp luật, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ chính trị và chuyên môn trong tình hình mới. 

Lãnh đạo Viện kiểm sát các cấp tiếp tục chỉ đạo các khâu công tác, lĩnh vực công tác nghiệp vụ; xác định nhiệm vụ chống oan, sai, chống bỏ lọt tội phạm là nhiệm vụ xuyên suốt, quan trọng hàng đầu của Ngành, là nhiệm vụ trọng tâm nhất của đơn vị nghiệp vụ; thực hiện nghiêm các biện pháp phòng, chống oan, sai, chống bỏ lọt tội phạm trong các chỉ thị chuyên đề và chỉ thị công tác năm của Viện trưởng VKSND tối cao. Các Kiểm sát viên phải có bản lĩnh vượt khó, dám bảo vệ cái đúng, đấu tranh với cái sai, với các hành vi vi phạm pháp luật để bảo vệ quyền con người, bảo vệ công lý. 

Tiếp tục thực hiện nghiêm các yêu cầu của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng trong quá trình giải quyết các vụ án; chủ động yêu cầu áp dụng các biện pháp thu hồi tài sản trong các vụ án về tham nhũng, kinh tế ngay từ giai đoạn điều tra, bảo đảm thu hồi tài sản tối đa cho Nhà nước. Viện kiểm sát các cấp phối hợp chặt chẽ với Cơ quan điều tra, Tòa án để kịp thời khởi tố, điều tra, truy tố và xét xử nghiêm minh những vụ án dư luận xã hội quan tâm, nhất là tội phạm về môi trường, tội phạm công nghệ cao, tội phạm hoạt động theo kiểu băng, nhóm, tội phạm hoạt động tín dụng đen và tội phạm xâm hại trẻ em.

Viện trưởng Viện kiểm sát các cấp phải quản lý chặt chẽ, đánh giá từng vụ án, bị can đình chỉ điều tra do không phạm tội, đình chỉ miễn trách nhiệm hình sự; yêu cầu Cơ quan điều tra xác minh, bảo đảm các vụ án tạm đình chỉ điều tra phải được xử lý ngay khi có đủ căn cứ, không để xảy ra việc bỏ lọt tội phạm, người phạm tội. Thực hiện đồng bộ các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng các hoạt động xét hỏi, tranh tụng của Kiểm sát viên tại phiên tòa hình sự; lãnh đạo các đơn vị, Viện kiểm sát các cấp phải chỉ đạo, kiểm tra Kiểm sát viên xây dựng kế hoạch xét hỏi, tranh tụng, nhất là những vụ án bị cáo kêu oan, vụ án có nhiều bị cáo, phạm nhiều tội, có nhiều người bào chữa. Kiểm sát viên phải chuẩn bị kỹ hồ sơ, tài liệu bảo đảm nội dung tranh tụng có chất lượng và thuyết phục.

Viện trưởng Viện kiểm sát các cấp phải chủ động xác định, lựa chọn mặt hạn chế, yếu kém của Kiểm sát viên để tổ chức tập huấn, bồi dưỡng, phù hợp với đặc điểm, tình hình của đơn vị. Triển khai thực hiện việc “số hóa hồ sơ vụ án” và công bố tài liệu, chứng cứ bằng hình ảnh tại phiên tòa để bảo đảm sự thuyết phục trong quá trình xét hỏi và tranh tụng. Viện trưởng Viện kiểm sát các cấp phải chủ động kiểm tra, trực tiếp chỉ đạo giải quyết những vụ án có dấu hiệu oan, sai.

Tích cực giải quyết việc bồi thường thiệt hại cho người bị oan; giải quyết dứt điểm các trường hợp yêu cầu bồi thường kéo dài nhiều năm; trường hợp vướng mắc phải báo cáo thỉnh thị kịp thời. Định kỳ, hàng tháng báo cáo VKSND tối cao tiến độ, kết quả giải quyết những vụ án đã xác định là oan, sai. 

Viện trưởng Viện kiểm sát các cấp phải tập trung chỉ đạo công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ việc dân sự, vụ án hành chính, kinh doanh thương mại, lao động và những việc khác theo quy định của pháp luật. Đây là khâu công tác còn nhiều hạn chế, yếu kém, do đó cần coi trọng việc lựa chọn, phân công cán bộ thực hiện công tác này; Kiểm sát viên phải nắm chắc, thực hiện đầy đủ nhiệm vụ, quyền hạn theo đúng quy định của Bộ luật tố tụng dân sự, Luật tố tụng hành chính hiện hành; tăng cường tổ chức tập huấn bồi dưỡng kiến thức pháp luật về quản lý nhà nước trong lĩnh vực đất đai, đầu tư dự án, giải phóng mặt bằng;…

Thủ trưởng các đơn vị thuộc VKSND tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát các cấp tập trung chỉ đạo, hướng dẫn nhằm nâng cao chất lượng phát biểu của Kiểm sát viên tại các phiên tòa, nhất là phiên tòa xét xử các vụ án tranh chấp về đất đai, khiếu kiện đền bù, giải phóng mặt bằng, tái định cư; yêu cầu kiểm sát chặt chẽ các thủ tục tố tụng dân sự, hành chính bảo đảm thời hạn theo luật định; kiên quyết thực hiện quyền kiến nghị, kháng nghị đối với những vi phạm pháp luật; nâng cao số lượng, chất lượng kháng nghị phúc thẩm ngang cấp. Kịp thời báo cáo cấp thẩm quyền xin ý kiến về định hướng xử lý các vấn đề mới phát sinh khi chưa có cơ sở pháp lý để giải quyết.

Đẩy mạnh công tác xử lý đơn đề nghị kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm; tăng cường phối hợp giữa các đơn vị có trách nhiệm thực hiện nhiệm vụ này; có quy trình xử lý bảo đảm hiệu quả, đúng luật định…

Viện trưởng Viện kiểm sát các cấp cần tập trung chỉ đạo công tác kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự đúng với thẩm quyền và trách nhiệm theo luật định nhằm góp phần bảo vệ quyền con người, quyền công dân; tăng cường kiểm sát đột xuất tại cơ sở giam giữ; kiểm sát chặt chẽ việc đấu giá thu hồi tài sản trong các vụ án về tham nhũng, kinh tế; chủ động yêu cầu thi hành các bản án hành chính, kiên quyết kiến nghị khắc phục vi phạm trong lĩnh vực này. Thông tin kịp thời cho Cơ quan điều tra VKSND tối cao những vụ việc có dấu hiệu tội phạm xâm phạm hoạt động tư pháp.

Tập trung xây dựng Cơ quan điều tra VKSND tối cao vững mạnh, hoạt động chuyên nghiệp, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới. Tăng cường công tác hướng dẫn thi hành pháp luật và hợp tác quốc tế. Đẩy mạnh việc ứng dụng công nghệ thông tin, nâng cao hiệu quả quản lý, điều hành. Đổi mới công tác thi đua, khen thưởng nhằm tạo động lực phát triển Ngành; xây dựng cơ chế bảo đảm sự gắn kết chặt chẽ giữa các phong trào thi đua với việc thực hiện nhiệm vụ chuyên môn và công tác đánh giá cán bộ; yêu cầu công tác khen thưởng phải thực chất, công bằng, hiệu quả và thực sự tạo động lực phấn đấu cho công chức và Kiểm sát viên trong Ngành…

Đồng thời, VKSND tối cao tập trung nghiên cứu, xây dựng các đề án về các cơ chế, chính sách liên quan đến kinh phí hoạt động và con người, bảo đảm phù hợp với tính chất hoạt động đặc thù của ngành KSND để kiến nghị với Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội trong thời gian tới. 

7 nhóm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm

Tại hội nghị triển khai công tác năm 2019 của ngành KSND, trong phát biểu chỉ đạo, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nêu rõ: Trong những năm tới, dự báo tình hình tội phạm và vi phạm pháp luật sẽ có chiều hướng gia tăng và phức tạp hơn, tội phạm manh động và liều lĩnh hơn, nhất là các tội xâm phạm an ninh trật tự; nhiều loại tội phạm mới tiếp tục diễn biến phức tạp, đặc biệt là tội phạm xuyên quốc gia về ma túy, buôn lậu, mua bán người, tội phạm sử dụng công nghệ cao; các tranh chấp dân sự mang yếu tố quốc tế phát sinh ngày càng nhiều...

Công cuộc phòng, chống tham nhũng tiếp tục được đẩy mạnh, Đảng, Nhà nước và Nhân dân ta đặt ra nhiều yêu cầu cao hơn đối với hiệu quả hoạt động của ngành Kiểm sát. Các bộ luật tố tụng mới cùng với việc mở rộng và bảo đảm hơn quyền của người bị buộc tội, người khởi kiện cũng đặt ra yêu cầu ngày càng khắt khe hơn đối với cơ quan tiến hành tố tụng và người tiến hành tố tụng.

Phiên tòa xét xử vụ án đánh bạc nghìn tỷ. Ảnh: P.V

Trước bối cảnh đó, để thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ trong năm 2019, Chủ tịch Quốc hội yêu cầu toàn ngành KSND tập trung thực hiện tốt 7 nhiệm vụ trọng tâm sau:

Thứ nhất, tiếp tục quán triệt, thực hiện hiệu quả các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và các nghị quyết của Quốc hội về lĩnh vực tư pháp. 

Thứ hai, cần tiếp tục nâng cao chất lượng thực hành quyền công tố, bảo đảm truy tố đúng người, đúng tội danh, hạn chế đến mức thấp nhất trường hợp Viện kiểm sát truy tố nhưng Tòa án tuyên không phạm tội, hoặc thay đổi tội danh; các trường hợp đình chỉ điều tra do không có sự việc phạm tội hoặc hết thời hạn điều tra mà không chứng minh được tội phạm và hành vi phạm tội; bên cạnh yêu cầu chống làm oan người vô tội thì cần phải chống việc bỏ lọt tội phạm. Đồng thời, có giải pháp hiệu quả để tiếp tục nâng cao chất lượng tranh tụng của Kiểm sát viên tại phiên tòa; bảo đảm nguyên tắc suy đoán vô tội và tranh tụng trong xét xử.

Thứ ba, cần chủ động đề ra giải pháp nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác kiểm sát hoạt động tư pháp, bảo đảm mọi tội phạm đều phải được phát hiện, xử lý kịp thời, nghiêm minh. Tăng cường vai trò, trách nhiệm của Viện kiểm sát các cấp trong quá trình xét xử các vụ án, vụ việc dân sự, hành chính, kinh doanh thương mại; kịp thời phát hiện, chấn chỉnh và yêu cầu xử lý nghiêm minh các vi phạm trong hoạt động điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án nhằm bảo đảm các hoạt động tư pháp tuân thủ đúng quy định của pháp luật. 

Thứ tư, tiếp tục chủ động, phối hợp đẩy nhanh tiến độ điều tra, truy tố, xét xử kịp thời, nghiêm minh các vụ án tham nhũng, những vụ án kinh tế đặc biệt nghiêm trọng, phức tạp mà dư luận xã hội quan tâm; tích cực đề xuất và triển khai các biện pháp nhằm thu hồi tài sản trong các vụ án tham nhũng. Thông qua công tác kiểm sát, chủ động nghiên cứu, đề xuất với Đảng, Nhà nước các chủ trương, giải pháp đấu tranh phòng, chống tội phạm tham nhũng, kinh tế và các tội phạm gây bức xúc trong xã hội. 

Thứ năm, phải tăng cường năng lực, bảo đảm cho Cơ quan điều tra của VKSND tối cao thực sự là công cụ hữu hiệu để ngăn chặn, phòng ngừa các hành vi xâm phạm hoạt động tư pháp và tham nhũng, chức vụ xảy ra trong hoạt động tư pháp theo thẩm quyền, góp phần xây dựng các cơ quan tư pháp trong sạch, vững mạnh, hiệu quả, hiệu lực để củng cố niềm tin của người dân vào công lý.

Thứ sáu, chủ động phối hợp với TAND tối cao, Bộ Công an, Bộ Tư pháp và các cơ quan hữu quan để phát hiện những khó khăn, vướng mắc và theo thẩm quyền kịp thời hướng dẫn áp dụng thống nhất các đạo luật về tư pháp, nhất là Bộ luật hình sự, Bộ luật tố tụng hình sự, Luật tổ chức Cơ quan điều tra hình sự...; tăng cường hợp tác quốc tế trong lĩnh vực tư pháp; đấu tranh hiệu quả với các loại tội phạm xuyên quốc gia, nhất là tội phạm về ma túy, buôn lậu, mua bán người, tội phạm sử dụng công nghệ cao. Chủ động đàm phán, tham mưu với cơ quan có thẩm quyền ký kết các hiệp định tương trợ tư pháp về hình sự, tạo hành lang pháp lý tốt để tăng cường hiệu quả công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm trong bối cảnh nước ta hội nhập sâu rộng vào đời sống quốc tế. Tích cực đẩy mạnh hợp tác trong công tác đào tạo cán bộ, trao đổi kinh nghiệm và sự hỗ trợ quốc tế nhằm tăng cường năng lực hoạt động của ngành Kiểm sát.

Kiểm sát viên VKSND huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình tham gia khám nghiệm hiện trường vụ phá rừng tại vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng. Ảnh: VKS Quảng Bình.

Thứ bảy, tập trung xây dựng tổ chức ngành Kiểm sát thực sự trong sạch, vững mạnh đáp ứng yêu cầu bảo vệ pháp luật trong tình hình mới. Tiếp tục nghiên cứu, sắp xếp cơ cấu tổ chức, bộ máy bên trong ngành Kiểm sát theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả. Tập trung xây dựng, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ Kiểm sát viên có bản lĩnh chính trị vững vàng, tinh thông nghiệp vụ; chống mọi biểu hiện suy thoái đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Đề cao tinh thần nêu gương trong cán bộ, đảng viên của ngành Kiểm sát, tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong tổ chức, hoạt động của toàn Ngành.