    |
 |
| Quang cảnh phiên làm việc của Quốc hội sáng 30/10. |
Tiếp tục chương trình của Kỳ họp thứ 10, phát biểu tại phiên thảo luận ở Hội trường sáng 30/10, đại biểu Châu Quỳnh Dao (Đoàn ĐBQH tỉnh An Giang) bày tỏ sự lo lắng sâu sắc trước những tác động tiêu cực của mạng xã hội đối với lứa tuổi thanh, thiếu niên, mặc dù thừa nhận những tác động tích cực mà nền tảng này mang lại. Đại biểu nhấn mạnh, nếu thiếu kiến thức và kỹ năng sử dụng mạng xã hội một cách hiệu quả, các em rất dễ bị tổn thương.
Dẫn chứng từ khảo sát của UNICEF tại Việt Nam năm 2022, đại biểu đưa ra con số rất đáng suy nghĩ: 82% trẻ 12-13 tuổi và 93% trẻ 14-15 tuổi sử dụng Internet mỗi ngày. Cùng thời điểm này, thời gian truy cập của các em chiếm từ 5 đến 7 tiếng mỗi ngày…
Hậu quả nặng nề về thể chất và tâm thần
Theo đại biểu Châu Quỳnh Dao, việc dành quá nhiều thời gian cho mạng xã hội sẽ dẫn đến hậu quả nặng nề về sức khỏe thể chất và sức khỏe tâm thần.
|
 |
| Đại biểu Châu Quỳnh Dao phát biểu thảo luận. |
Về thể chất, các em có thể bị suy giảm hệ miễn dịch do tình trạng mất ngủ triền miên và thiếu vận động, đồng thời mắc các bệnh lý như hội chứng ống cổ tay, các bệnh về mắt, và về cột sống. Não bộ cũng bị ảnh hưởng, kém tư duy và sáng tạo.
Về sức khỏe tâm thần, các vấn đề trở nên rõ ràng như lo âu, căng thẳng, dễ bị kích động, dễ bị trầm cảm, tự hủy hoại bản thân, thậm chí dẫn đến hành vi tự tử. Đại biểu nhận định đây là điều hết sức đáng lo lắng.
Mặc dù có sự quan tâm từ các cấp, số liệu khảo sát từ báo cáo về tiếng nói của trẻ em cho thấy, mức độ tự tin, có đủ kiến thức và kỹ năng để ứng phó với rủi ro từ mạng xã hội đem lại chỉ chiếm chưa tới 21%. Dù số liệu này đã có sự cải thiện, nhưng vẫn chưa cao…
Tại sao không quy định giới hạn độ tuổi truy cập như một số nước?
Đại biểu Châu Quỳnh Dao chỉ rõ nguyên nhân hiện tại nằm ở hệ thống chính sách pháp luật, mặc dù đã quan tâm nhiều đến việc bảo vệ trẻ em an toàn trên môi trường mạng, nhưng vẫn chưa đầy đủ. Luật Trẻ em và Luật An ninh mạng hiện tại đang bảo vệ các em.
|
 |
| Các đại biểu tham dự phiên họp. |
Tuy nhiên, đại biểu đặc biệt lưu ý đến Nghị định 147 (có hiệu lực cuối tháng 12/2024), khi chỉ quy định đối với trẻ em dưới 16 tuổi, nếu sử dụng tài khoản mạng xã hội phải do cha mẹ hoặc người giám hộ đăng ký. Đại biểu đặt vấn đề, tại sao chúng ta không quy định giới hạn độ tuổi và giới hạn thời gian truy cập, giống như pháp luật một số nước trên thế giới?
Minh chứng cho điều này, đại biểu dẫn ví dụ: Úc cấm hẳn trẻ em dưới 16 tuổi sử dụng mạng xã hội; còn Hà Lan quy định dưới 15 tuổi và thời gian truy cập rõ ràng chỉ có 3 tiếng.
Bên cạnh đó, theo đại biểu, thuật ngữ về “nghiện mạng xã hội” cũng chưa được đưa vào tài liệu chuyên môn của ngành y tế để hướng dẫn cách chẩn đoán và điều trị một số bệnh rối loạn tâm thần. Vấn đề này còn phức tạp và đang được thảo luận trên thế giới. Các công trình nghiên cứu chuyên sâu, toàn diện về những tác động tiêu cực của mạng xã hội ở Việt Nam cũng chưa nhiều so với mức độ cảnh báo của Tổ chức Y tế thế giới.
Cùng với đó, đại biểu cũng phân tích trách nhiệm từ phía gia đình và nhà trường: Sự quan tâm của gia đình còn hạn chế, thậm chí nhiều gia đình xem mạng xã hội hay thiết bị điện tử giống như “bảo mẫu giữ trẻ” để có thời gian chăm sóc việc nhà hay mưu sinh. Các nhà trường cũng chú trọng nhiều đến giáo dục văn hóa do áp lực thành tích mà chưa tổ chức chất lượng các hoạt động ngoại khóa để tạo sân chơi bổ ích cho các em. Bản thân các em cũng thiếu bản lĩnh, thiếu ý chí và thiếu lý tưởng sống, dẫn đến việc đắm chìm trong thế giới ảo, và khi va chạm với thực tế thì cái kết “rất nghiệt ngã”…
“Đừng để smartphone thao túng chúng ta”
Trước thực trạng này, đại biểu Châu Quỳnh Dao kiến nghị 5 nội dung đến Quốc hội và Chính phủ quan tâm thực hiện:
|
 |
| Các đại biểu tham dự phiên họp. |
Thứ nhất, rà soát lại hệ thống chính sách pháp luật và cần thiết quy định rõ tối thiểu độ tuổi nào của trẻ em được sử dụng mạng xã hội và giới hạn thời gian là bao lâu?
Thứ hai, nghiên cứu kinh nghiệm của các nước trên thế giới, áp dụng phù hợp với thực tiễn Việt Nam, và có cơ chế chính sách khuyến khích các tổ chức, cá nhân tổ chức nghiên cứu những tác động tiêu cực của mạng xã hội đối với thế hệ trẻ.
Thứ ba, các nhà trường cần quan tâm tổ chức thực hiện tốt chỉ thị dạy học hai buổi trên ngày, đa dạng hóa các hoạt động ngoại khóa, lồng ghép tuyên truyền (giống như bình dân học vụ) để giúp các em “cai nghiện” và tăng cường “hệ miễn dịch”. Ví dụ, đại biểu dẫn chứng mô hình “Đừng để smartphone thao túng chúng ta” đã được trường THPT Ngô Sĩ Liên của tỉnh An Giang thực hiện.
Thứ tư, gia đình phải tạo môi trường giáo dưỡng phù hợp, nghiêm khắc với các em. Cần quy định thời gian sử dụng thiết bị điện tử, ví dụ: nói không với thiết bị điện tử trong bữa cơm gia đình, hoặc trước giờ ngủ.
Cuối cùng, theo đại biểu, bản thân các em phải có đầy đủ ý chí quyết tâm thực hiện để vượt qua những cám dỗ do thế giới ảo đem lại…