Cần bảo mật để tránh việc người cung cấp thông tin bị trả thù, trù dập

Quang cảnh Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 8, sáng 30/9. Ảnh: VPQH cung cấp.

Cần tăng cường công khai và trách nhiệm giải trình

Phát biểu góp ý tại Hội nghị, đại biểu Đàng Thị Mỹ Hương (Đoàn Khánh Hòa) khẳng định, công khai, minh bạch là nội dung cốt lõi, bởi nếu không đầy đủ, mọi biện pháp TK, CLP sẽ khó phát huy hiệu quả thực chất. Đại biểu đánh giá rất cao quy định tại Điều 12 về việc bắt buộc công khai chiến lược, kế hoạch tổ chức thực hiện, chương trình TK, CLP, báo cáo kết quả, và đặc biệt là yêu cầu công khai hành vi gây lãng phí và kết quả xử lý kèm theo thông tin về cơ quan, tổ chức, cá nhân vi phạm. Đây là quy định mới, mang tính răn đe, tăng cường trách nhiệm giải trình và là công cụ để nhân dân giám sát.

Đại biểu Đàng Thị Mỹ Hương phát biểu góp ý tại Hội nghị. Ảnh: VPQH cung cấp.

Tuy nhiên, để quy định này đi vào thực tiễn, đại biểu Hương đề nghị cơ quan soạn thảo cần làm rõ và cụ thể hóa một số điểm.

Về thời gian công khai, theo đại biểu, cần quy định rõ thời gian cụ thể (ví dụ: sau bao lâu kể từ khi phát hiện, xử lý) để tránh việc công khai bị chậm trễ, làm giảm tác dụng chính sách.

Về mức độ thông tin, theo đại biểu, cần quy định cụ thể mức độ công khai đối với những vụ lãng phí liên quan đến nhân sự, nhằm vừa bảo đảm tính minh bạch, vừa không vi phạm quyền cá nhân theo pháp luật liên quan.

Về chế tài xử lý, đại biểu cho rằng, cần bổ sung quy định về chế tài xử lý trong trường hợp không công khai, công khai không đầy đủ, hoặc công khai mang tính hình thức (như niêm yết ở nơi ít người qua lại).

Về hình thức công khai, dù đồng ý với việc công khai trên môi trường điện tử và báo chí, đại biểu đề nghị cần bổ sung thêm hình thức niêm yết công khai tại trụ sở cơ quan (như trụ sở Ủy ban nhân dân cấp xã, phường, bản) hoặc thông báo qua hệ thống loa phát thanh. Điều này nhằm đảm bảo mọi người dân đều có cơ hội tiếp cận thông tin.

Về trách nhiệm người đứng đầu, theo đại biểu, cần quy định rõ trách nhiệm cá nhân của người đứng đầu nếu cơ quan không thực hiện công khai hoặc công khai hình thức, nếu không, quy định sẽ khó đi vào thực tế.

Về cơ sở dữ liệu quốc gia, đại biểu tán thành việc Bộ Tài chính quản lý cơ sở dữ liệu quốc gia về TK, CLP, nhưng đề nghị quy định trách nhiệm cập nhật, chuẩn hóa dữ liệu kịp thời, chính xác và thống nhất trên phạm vi toàn quốc để đảm bảo khả năng so sánh, tổng hợp và khai thác hiệu quả.

Nên bảo mật để tránh việc người cung cấp thông tin bị trả thù, trù dập

Phát biểu góp ý tại Hội nghị, đại biểu Nguyễn Minh Tâm (Đoàn Quảng Trị) cơ bản nhất trí với tên gọi mới là "Luật Tiết kiệm, Chống lãng phí". Đại biểu cho rằng, tên gọi này thể hiện rõ hơn tư duy, định hướng, và phù hợp với xu hướng quản trị công.

Đại biểu Nguyễn Minh Tâm phát biểu góp ý tại Hội nghị. Ảnh: VPQH cung cấp.

Đi vào vấn đề cụ thể, đại biểu Tâm tập trung vào các vấn đề liên quan đến định mức, tiêu chuẩn và cơ chế bảo vệ người đấu tranh chống lãng phí.

Về “gốc rễ” của lãng phí, đại biểu phân tích rằng lãng phí quan trọng nhất là quản lý từ gốc nguồn tiền, làm phát sinh chi tiêu lãng phí, đó chính là các định mức, tiêu chuẩn, chế độ.

Về sự bất cập trong tiết kiệm, đại biểu cho rằng, theo định nghĩa, tiết kiệm là sử dụng ở mức thấp hơn định mức nhưng vẫn đạt mục tiêu. Tuy nhiên, đại biểu chỉ ra rằng nếu tổ chức, cá nhân đạt được mục tiêu nhưng trả lại nguồn vốn do định mức được giao cao hơn so với mục tiêu đề ra, thì việc đánh giá đó là "tiết kiệm" là chưa đúng, chưa phù hợp.

Đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu bổ sung quy định để có cơ sở đánh giá chính xác tổ chức, cá nhân có tiết kiệm được hay không, mức độ lãng phí ra sao. Đồng thời, đề nghị bổ sung việc công khai các tiêu chuẩn, định mức, chế độ trong từng lĩnh vực vào Điều 12 để thuận lợi cho việc giám sát.

Về bảo vệ người cung cấp thông tin (Điều 6), đại biểu Tâm cho rằng, đây là nội dung rất quan trọng nhưng việc thiết kế đưa vào chung một điều với việc cung cấp thông tin là chưa phù hợp. Quan trọng hơn, ngoài việc bảo vệ, cần quy định rõ việc bảo mật thông tin của họ để tránh việc người cung cấp thông tin bị trả thù, trù dập.

Ngoài ra, đại biểu cũng bày tỏ băn khoăn về quy định giao Bộ Tài chính ban hành Thông tư hướng dẫn xây dựng chương trình TK, CLP hàng năm (trước ngày 1/10 hàng năm). Đại biểu cho rằng Thông tư cần có tính ổn định tương đối và không nên thay đổi thường xuyên hàng năm, trừ khi có vấn đề bất cập. Do đó, đề nghị xem xét thay việc ban hành Thông tư bằng một loại văn bản pháp luật khác không phải là văn bản quy phạm pháp luật để hướng dẫn hàng năm.

Sẽ tiếp thu tối đa ý kiến góp ý và hoàn thiện dự thảo luật

Phát biểu tiếp thu, giải trình, làm rõ các vấn đề đại biểu Quốc hội nêu, Thứ trưởng Bộ Tài chính Lê Tấn Cận bày tỏ sự cảm ơn chân thành và cam kết nghiêm túc nghiên cứu, báo cáo Chính phủ tiếp thu tối đa và hoàn thiện, chỉnh lý dự thảo luật.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Lê Tấn Cận phát biểu tiếp thu, giải trình, làm rõ các vấn đề đại biểu Quốc hội nêu. Ảnh: VPQH cung cấp.

Về các ý kiến cho rằng quy định tại dự thảo còn chung chung, chưa rõ ràng (như quy định về xử lý thông tin phát hiện lãng phí, thời điểm công khai), Thứ trưởng Lê Tấn Cận cho biết, những nội dung này hiện đang được thực hiện theo Nghị định 84 năm 2014 và Bộ Tài chính đang kế thừa các quy định hiện hành để thống nhất với công tác lập pháp (không đưa quá nhiều vấn đề chi tiết lên luật). Bộ Tài chính xin tiếp thu và cam kết sẽ có những quy định chi tiết, cụ thể, rõ ràng hơn và có tính khả thi tại Nghị định của Chính phủ hướng dẫn chi tiết dự thảo luật này.

Đối với băn khoăn của đại biểu Nguyễn Minh Tâm về việc giao Bộ Tài chính ban hành Thông tư hướng dẫn chương trình TK, CLP hàng năm, Thứ trưởng Lê Tấn Cận cho biết, việc đề xuất văn bản quy phạm pháp luật này xuất phát từ thực tiễn là công tác chống lãng phí từng thời kỳ có những vấn đề là "điểm nóng" cần tập trung chú trọng riêng. Do đó, việc ban hành văn bản dưới hình thức quy phạm pháp luật giúp đảm bảo chương trình TK, CLP của các Bộ ngành, địa phương tránh hình thức và thực hiện hiệu quả.

Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh phát biểu kết luận nội dung thảo luận. Ảnh: VPQH cung cấp.

Phát biểu kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh ghi nhận và đánh giá cao các ý kiến có tính xây dựng, quan điểm rõ ràng, lập luận sâu sắc và toàn diện của các vị đại biểu Quốc hội.

Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh đề nghị các cơ quan chủ trì soạn thảo (Bộ Tài chính) khẩn trương phối hợp chặt chẽ với Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính (cơ quan thẩm tra) và các cơ quan liên quan tiếp tục rà soát, tiếp thu tối đa, giải trình đầy đủ ý kiến theo Thông báo kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và ý kiến của các Đại biểu tại Hội nghị này, đồng thời giải quyết các vấn đề về mặt kỹ thuật để hoàn thiện các dự thảo luật để trình Quốc hội xem xét tại kỳ họp thứ 10.