10 sự kiện và kết quả hoạt động nổi bật của ngành Kiểm sát nhân dân năm 2021

Năm 2021 là một năm đầy khó khăn, thách thức đối với mọi cấp, mọi ngành của nước ta do bị ảnh hưởng nặng nề của đại dịch COVID-19. Trong bối cảnh chung đó, ngành KSND đã nỗ lực triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, nhằm đạt mục tiêu “kép”: phòng chống dịch an toàn, hiệu quả, đồng thời thực hiện tốt chức năng thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp.

Với sự lãnh đạo, chỉ đạo bài bản, quyết liệt của Viện trưởng VKSND tối cao; sự đoàn kết, thống nhất, tinh thần trách nhiệm và quyết tâm cao của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong Ngành, năm 2021 ngành KSND đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, đạt và vượt hầu hết các chỉ tiêu Quốc hội giao, năm sau cao hơn năm trước, qua đó góp phần nâng cao uy tín, vị thế của ngành KSND và củng cố niềm tin của nhân dân vào các cơ quan bảo vệ pháp luật.

Báo Bảo vệ pháp luật điểm lại 10 sự kiện và kết quả nổi bật của ngành KSND trong năm 2021.

1. Viện trưởng Lê Minh Trí tái đắc cử chức vụ Viện trưởng VKSNDTC nhiệm kỳ 2021 - 2026

Viện trưởng Lê Minh Trí tái đắc cử chức vụ Viện trưởng VKSNDTC nhiệm kỳ 2021 - 2026.

Trong cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV, Viện trưởng VKSND tối cao Lê Minh Trí cùng 6 cán bộ lãnh đạo thuộc Viện kiểm sát quân sự Trung ương và VKSND cấp tỉnh đã trúng cử Đại biểu Quốc hội khóa XV. Tại kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa XV diễn ra vào chiều 26/7/2021, với 480/480 số phiếu tán thành (chiếm 96,19% tổng số đại biểu Quốc hội), Quốc hội đã bầu đồng chí Lê Minh Trí, Ủy viên Trung ương Đảng khóa XIII tiếp tục giữ chức vụ Viện trưởng VKSND tối cao.

Kết quả này thể hiện sự tín nhiệm cao của Đảng, Nhà nước và nhân dân đối với những đóng góp của đồng chí Lê Minh Trí trong suốt chặng đường 40 năm cống hiến cho sự nghiệp cách mạng của Đảng và đặc biệt là trong nhiệm kỳ 5 năm (2016 - 2021) lãnh đạo ngành KSND vượt qua khó khăn, thử thách, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị được giao.

2. Đổi mới tư duy, phương pháp lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị, gắn công tác xây dựng Đảng với xây dựng Ngành

Năm 2021, ngành KSND đã tổ chức nhiều hội nghị quán triệt, triển khai thực hiện nghiêm Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, Nghị quyết Đại hội đảng bộ các cấp, gắn với công tác cải cách tư pháp của ngành KSND. Xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện hiệu quả những nhiệm vụ trọng tâm của Ngành theo yêu cầu của Quốc hội Khóa XV; tiếp tục thực hiện nghiêm các chỉ tiêu, nhiệm vụ được giao trong Nghị quyết số 96 của Quốc hội và của Ngành. Tiếp tục thực hiện nghiêm Nghị quyết Trung ương 4 (Khóa XI, Khóa XII) về xây dựng, chỉnh đốn Đảng, cùng với việc thực hiện Chỉ thị số 05 của Bộ Chính trị (Khóa XII); gắn công tác xây dựng Đảng với xây dựng Ngành; tăng cường thanh tra, kiểm tra, nhất là trong nội bộ đơn vị; kịp thời nắm, xử lý thông tin về cán bộ vi phạm đạo đức công vụ, vi phạm pháp luật và xử lý nghiêm các vi phạm theo quy định của pháp luật, của Ngành đảm bảo giữ vững kỷ luật, kỷ cương trong toàn Ngành.

Đồng chí Nguyễn Huy Tiến, Bí thư Đảng ủy, Phó Viện trưởng Thường trực VKSND tối cao trao Bằng khen cho các tập thể có thành tích trong thực hiện Chỉ thị số 05.

Viện trưởng VKSND tối cao chỉ đạo tiếp tục thực hiện khâu đột phá là công tác cán bộ, trong đó tập trung nâng cao chất lượng công tác đào tạo, bồi dưỡng. Thủ trưởng các đơn vị thuộc VKSND tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát các cấp tiếp tục phát huy vai trò đầu tàu gương mẫu, nâng cao trách nhiệm trong quản lý, chỉ đạo, điều hành công tác. Đổi mới tư duy, phương pháp lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ; cải tiến lề lối làm việc, chấn chỉnh kỷ cương, kỷ luật trong thi hành công vụ. Xác định cụ thể và gắn trách nhiệm của cá nhân, tập thể lãnh đạo trong thực hiện kế hoạch, chương trình công tác; thực hiện đạt và vượt các chỉ tiêu, nhiệm vụ.

3. Triển khai nhiều giải pháp chống oan sai, chống bỏ lọt tội phạm

Ngành Kiểm sát luôn xác định chống oan, sai, chống bỏ lọt tội phạm là nhiệm vụ trọng tâm, quan trọng nhất của Ngành. Cùng với Chỉ thị công tác năm 2021, Viện trưởng VKSND tối cao đã ban hành 7 Chỉ thị chuyên đề, 25 quy chế, quy định, quy trình về nghiệp vụ và nhiều văn bản chỉ đạo, hướng dẫn về chuyên môn nhằm thống nhất về nhận thức và hoạt động nghiệp vụ.

Kiểm sát bắt tạm giam một bị can. Ảnh Anh Tuấn.

Trong đó, nhấn mạnh yêu cầu Kiểm sát viên phải thực hiện nghiêm các quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự ngay từ giai đoạn giải quyết nguồn tin về tội phạm; tích cực đề ra yêu cầu điều tra cả gỡ và buộc tội, tiến hành các hoạt động điều tra thu thập chứng cứ; chấp hành nghiêm quy định về thẩm quyền điều tra; quản lý chặt chẽ các vụ án tạm đình chỉ, đình chỉ điều tra; đề ra các giải pháp thiết thực để hạn chế các vụ án phải trả hồ sơ để điều tra bổ sung có lỗi của Kiểm sát viên; nâng cao chất lượng tranh tụng của Kiểm sát viên tại phiên tòa hình sự.

Kết quả trong năm 2021, số vụ án Viện kiểm sát truy tố đúng thời hạn đạt tỉ lệ 99,9%, vượt 4,9%; số bị can Viện kiểm sát truy tố đúng tội danh đạt tỉ lệ 99,99% vượt 4,99% chỉ tiêu của Quốc hội. Đặc biệt, không có trường hợp truy tố oan.

4. Công tác đấu tranh phòng chống tham nhũng đạt kết quả cao

Tiếp tục thực hiện tốt vai trò, trách nhiệm của Viện kiểm sát các cấp trong đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí. Trong năm 2021, số vụ án  tham nhũng, chức vụ được khởi tố mới tăng 23%, chủ yếu xảy ra trong lĩnh vực đầu tư công, quản lý đất đai.

Kiểm sát viên VKSND tối cao thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp tại phiên toà "đại án". Ảnh Phạm Kiên.

VKSND tối cao đã tăng cường phối hợp với Bộ Công an, TAND tối cao đẩy nhanh tiến độ điều tra, truy tố và đưa ra xét xử nghiêm minh nhiều vụ án tham nhũng, kinh tế lớn, đặc biệt là các vụ án thuộc diện Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực theo dõi, chỉ đạo được dư luận xã hội đồng tình, đánh giá cao. Trong đó, một số vụ án đã chứng minh được yếu tố vụ lợi, tham nhũng, như vụ Tổng Công ty Nông nghiệp Sài Gòn, vụ Nguyễn Duy Linh nhận hối lộ. Đồng thời, tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các cơ quan tố tụng tăng cường các biện pháp nhằm thu hồi tài sản bị chiếm đoạt trong các vụ án tham nhũng, kinh tế.

VKSND tối cao đã chỉ đạo Vụ Kiểm sát thi hành án dân sự thành lập Tổ chuyên gia kiểm sát hồ sơ thi hành án thu hồi tài sản trong các vụ án lớn, thuộc diện Ban Chỉ đạo Trung ương vể phòng, chống tham nhũng, tiêu cực theo dõi, chỉ đạo; tham mưu ban hành Hướng dẫn thu hồi tài sản trong các vụ án hình sự về tham nhũng, kinh tế. Kết quả, chỉ trong 2 tháng 10 và 11/2021, các cơ quan chức năng đã thi hành được hơn 5.077 tỉ đồng, nhiều hơn tổng số tiền thi hành được trong 1 năm trước đó, nâng tổng số tiền thu hồi trong các vụ án tham nhũng kinh tế trong năm 2021 lên hơn 15.000 tỉ đồng.

Trong năm, VKSND tối cao cũng đã đề nghị Singapore thực hiện các yêu cầu tương trợ tư pháp về hình sự, thu hồi tài sản trong vụ án Phan Sào Nam, kết quả, đã thu hồi hơn 2,7 triệu USD.

5. Công tác điều tra tội phạm xâm phạm hoạt động tư pháp vượt chỉ tiêu quốc hội giao

Ảnh minh hoạ.

Củng cố, kiện toàn Cơ quan điều tra VKSND tối cao để thực hiện tốt nhiệm vụ chống làm oan, sai, bỏ lọt tội phạm và chống tham nhũng, tiêu cực trong hệ thống các cơ quan tư pháp. Công tác điều tra tội phạm của Cơ quan điều tra VKSND tối cao có nhiều tiến bộ, các chỉ tiêu đều vượt yêu cầu Quốc hội giao. Trong đó, tỉ lệ giải quyết nguồn tin về tội phạm đạt 90,7%; tỉ lệ điều tra khám phá các loại tội phạm thuộc thẩm quyền đạt 87,8%, vượt 17,8%; tỉ lệ điều tra khám phá các loại tội phạm rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng đạt 100%, vượt 10%; tỉ lệ thu hồi  tài sản bị chiếm đoạt trong các vụ án tham nhũng xảy ra trong hoạt động tư pháp đạt 64,7%, tăng 13,7%, vượt 4,7% so với chỉ tiêu của Quốc hội. Đã khởi tố, điều tra để đưa ra truy tố, xét xử nhiều vụ án xâm phạm hoạt động tư pháp được dư luận xã hội quan tâm.

Thông qua hoạt động điều tra, Cơ quan điều tra VKSND tối cao đã ban hành 36 kiến nghị yêu cầu cơ quan tư pháp xử lý cán bộ vi phạm và áp dụng biện pháp phòng ngừa tội phạm; trong đó, có 3 kiến nghị tổng hợp khắc phục, phòng ngừa vi phạm, tội phạm gửi TAND tối cao, Bộ Công an, Bộ Tư pháp.

6. Chủ trì xây dựng Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật TTHS, được Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ 2

Quang cảnh kỳ họp thứ hai Quốc hội khoá XV. Ảnh TTXVN

Năm 2021, VKSND tối cao đã chủ động tham gia và thực hiện những nội dung chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của Quốc hội, tập trung vào những nội dung liên quan đến thực hiện chức năng, nhiệm vụ của VKSND.

Đặc biệt, đã khẩn trương xây dựng, hoàn thiện Hồ sơ đề nghị xây dựng Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự đã trình và được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 2 Quốc hội khóa XV với tỉ lệ 93,39%. Ngay sau khi được Quốc hội thông qua, VKSND tối cao đã ban hành và thực hiện Kế hoạch triển khai thi hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự. Đồng thời, đã chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành xây dựng 13 thông tư liên tịch, 39 nghị quyết, thông tư hướng dẫn thi hành Bộ luật Hình sự, Bộ luật Tố tụng hình sự và Bộ luật Tố tụng dân sự.

7. Hoàn thành tốt công tác kiểm sát đặc xá năm 2021

Đồng chí Nguyễn Huy Tiến - Phó viện trưởng Thường trực VKSND tối cao trao quyết định đặc xá cho phạm nhân. Ảnh Trần Tùng.

Thực hiện Quyết định đặc xá của Chủ tịch nước nhân dịp Quốc khánh 2/9/2021, VKSND tối cao đã kịp thời ban hành 3 văn bản hướng dẫn và phân công VKSND cấp tỉnh thực hiện nhiệm vụ kiểm sát việc lập hồ sơ đặc xá.

Mặc dù phải thực hiện khối lượng lớn công việc trong khoảng thời gian rất ngắn (gần 2 tháng) trong điều kiện dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, song toàn Ngành  đã hoàn thành việc thẩm tra tổng số: 3122 hồ sơ đề nghị đặc xá, qua thẩm tra đã yêu cầu bổ sung, đính chính tài liệu đối với 221 trường hợp do thiếu thông tin. Trên cơ sở đó, ngành KSND đã đề nghị đặc xá cho 3.093 trường hợp đủ điều kiện, góp phần quan trọng bảo đảm cho công tác đặc xá được thực hiện một cách dân chủ, công khai, minh bạch, củng cố niềm tin của nhân dân vào chính sách khoan hồng, nhân đạo của Đảng, Nhà nước và truyền thống nhân đạo của dân tộc.

8. Đẩy mạnh hoạt động hợp tác quốc tế trong bối cảnh đại dịch COVID-19

Ngành Kiểm sát tiếp tục mở rộng hợp tác quốc tế, nâng cao hiệu quả trong công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm xuyên quốc gia; tiếp tục mở rộng hợp tác song phương, đa phương với Viện kiểm sát, Viện Công tố và các cơ quan tư pháp, các tổ chức quốc tế, như: Trung Quốc, Cuba, Lào, Hàn Quốc, Đức, Hoa kỳ, Hungary, Nhật Bản…; thúc đẩy đàm phán các hiệp định tương trợ tư pháp về hình sự. Kết quả năm 2021, đã ký Hiệp định Tương trợ tư pháp về hình sự giữa Việt Nam và Nhật Bản. Trong bối cảnh dịch bệnh COVID-19 đang diễn ra trên toàn cầu, ngành Kiểm sát tiếp tục tăng cường hoạt động đối ngoại bằng các hình thức phù hợp, tập trung vào công tác cải cách tư pháp và đào tạo bồi dưỡng kỹ năng nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ, kiểm sát viên trong Ngành.

9. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong chỉ đạo điều hành và hoạt động nghiệp vụ

Lấy lời khai trực tuyến. Ảnh Hoàng Kim Oanh.

Ngành Kiểm sát nhận thức rõ việc tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, thúc đẩy chuyển đổi số là “đòn bẩy” để khắc phục những hạn chế trong công tác quản lý, chỉ đạo điều hành và công tác thống kê, lưu trữ, bảo đảm khai thác, sử dụng dữ liệu hiệu quả phục vụ công tác chuyên môn. Theo đó, xác định ứng dụng công nghệ thông tin là khâu công tác đột phá, trọng tâm của năm 2021 và những năm tiếp theo. Viện trưởng VKSND tối cao đã ban hành “Chỉ thị số 03/CT-VKSTC về tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, thúc đẩy chuyển đổi số trong Ngành”. Tổ chức buổi làm việc giữa tập thể lãnh đạo VKSND tối cao với tập thể lãnh đạo Bộ Thông tin và Truyền thông về định hướng phát triển công nghệ thông tin trong ngành Kiểm sát thời gian tới; xây dựng Quy hoạch tổng thể phát triển công nghệ thông tin giai đoạn 2021-2030 và Kế hoạch chuyển đổi số của ngành Kiểm sát; chỉ đạo tháo gỡ những vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ thực hiện các đề án về ứng dụng công nghệ thông tin giai đoạn 2020-2025.

10. Chủ động ứng phó kịp thời, hiệu quả dịch bệnh COVID-19; tăng cường công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp trong xử lý tội phạm liên quan đến phòng chống dịch bệnh

Thăm hỏi, tặng quà lực lượng tuyến đầu chống dịch. Ảnh Tuấn Anh

Trước tình hình dịch COVID-19 bùng phát trở lại và diễn biến rất phức tạp, tác động, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động của Ngành, Viện trưởng VKSND tối cao đã chỉ đạo, quán triệt toàn Ngành thực hiện nghiêm các yêu cầu của Đảng, Chính phủ về phòng, chống dịch. Theo đó, đã ban hành Chỉ thị và nhiều văn bản để chỉ đạo về công tác phòng, chống dịch COVID-19; đồng thời, chỉ đạo triển khai quyết liệt, đồng bộ nhiều biện pháp phòng, chống và hạn chế lây lan dịch bệnh tại VKSND tối cao và trong toàn Ngành.

Trong công tác chuyên môn nghiệp vụ, toàn ngành KSND tiếp tục triển khai thực hiện nghiêm Chỉ thị của Viện trưởng VKSND tối cao về tăng cường công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp trong xử lý tội phạm liên quan đến phòng chống dịch bệnh COVID-19. Kết quả trong năm 2021, VKSND các cấp đã phối hợp chặt chẽ với các cơ quan tiến hành tố tụng cùng cấp, áp dụng thủ tục rút gọn trong việc giải quyết hàng trăm vụ án liên quan đến công tác phòng chống dịch COVID-19 bảo đảm nhanh chóng, kịp thời, đúng quy định của pháp luật, góp phần hiệu quả vào công tác phòng chống đại dịch.