Thông qua công tác kiểm sát việc thụ lý, giải quyết vụ án hôn nhân gia đình về tranh chấp ly hôn thời gian qua, VKSND thị xã Duy Tiên (Hà Nam) nhận thấy, số lượng các vụ án tranh chấp ly hôn ngày càng gia tăng. Tuy nhiên, xuất hiện thực trạng quản lý hành chính trong công tác tư pháp hộ tịch ở một số chính quyền địa phương còn nhiều bất cập, dẫn đến khó khăn cho các cơ quan tố tụng đánh giá tài liệu, chứng cứ, không những vậy, còn ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của các đương sự.
    |
 |
| Công tác quản lý sổ sách Tư pháp – Hộ tịch của bộ phận tư pháp cấp xã, phường và các ngành chức năng liên quan còn lỏng lẻo, bất cập.(Ảnh minh họa). |
Quản lý sổ sách Tư pháp – Hộ tịch còn lỏng lẻo
Điển hình là hai vụ việc sau: Tranh chấp ly hôn giữa chị Hoàng Thị Liên và anh Vũ Đức Thọ, cùng địa chỉ: TDP Hoàng Lý 1, phường Hoàng Đông, thị xã Duy Tiên; tranh chấp ly hôn, con chung giữa chị Vũ Thị Thắm và anh Hoàng Văn Biên, cùng địa chỉ: TDP Đông Hải, phường Duy Hải, thị xã Duy Tiên. Các đương sự khai, đã đăng kí kết hôn tại UBND địa phương và được chính quyền cấp Giấy chứng nhận đăng kí kết hôn nhưng do thời gian đã lâu, việc bảo quản không tốt nên để thất lạc giấy đăng kí kết hôn, không có tài liệu nộp cho Tòa án.
Do đó, để có căn cứ giải quyết vụ án, Tòa án nhân dân thị xã Duy Tiên đã xác minh tại chính quyền UBND cấp xã và nhận được trả lời: đối với UBND phường Hoàng Đông không lưu trữ sổ đăng ký kết hôn năm 1992 chỉ xác nhận thực tế chị Liên và anh Thọ có tổ chức đám cưới theo phong tục địa phương và chung sống với nhau từ khoảng năm 1992 đến nay; đối với UBND phường Duy Hải chỉ lưu trữ sổ đăng ký kết hôn từ tháng 4 năm 1999 đến nay, còn thời gian trở về trước sổ hộ tịch đã thất lạc, mục nát nên không còn để cung cấp cho Tòa án về việc chị Thắm và anh Biên có đăng ký kết hôn hay không. Tuy nhiên, UBND phường Duy Hải cũng xác nhận trên thực tế chị Thắm, anh Biên có tổ chức đám cưới theo phong tục địa phương, chung sống với nhau từ năm 1996 đến nay.
Từ hai vụ việc trên cho thấy, công tác quản lý sổ sách Tư pháp – Hộ tịch của bộ phận tư pháp cấp xã, phường và các ngành chức năng liên quan còn lỏng lẻo, bất cập dẫn đến việc để thất lạc, mục nát sổ sách nên khi Tòa án xác minh, thu thập tài liệu, chứng cứ thiếu khách quan, khó khăn cho việc đánh giá tài liệu, chứng cứ và ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự. Việc làm trên của chính quyền UBND phường Hoàng Đông, phường Duy Hải đã vi phạm Điều 37 của Thông tư số 04/2020/TT - BTP ngày 28/5/2020 quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Hộ tịch và Nghị định số 123/2015/NĐ - CP ngày 15/11/2015 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật hộ tịch.
VKSND kiến nghị phòng ngừa
Ngày 29/9/2022, Viện trưởng VKSND thị xã Duy Tiên ban hành kiến nghị phòng ngừa số 02/KN-VKS đề nghị đồng chí Chủ tịch Ủy ban nhân dân thị xã Duy Tiên trong nhiệm vụ và quyền hạn của mình, tăng cường tổ chức chỉ đạo thực hiện tốt một số nội dung:
Tăng cường chỉ đạo đối với công tác đăng ký hộ tịch nói chung và công tác quản lý, lưu giữ Sổ hộ tịch, hồ sơ đăng ký hộ tịch nói riêng. Tiếp tục chỉ đạo các cơ quan đăng ký hộ tịch thực hiện nghiêm túc Luật Hộ tịch năm 2014, Thông tư số 04/2020/TT - BTP ngày 28/5/2020 và các văn bản hướng dẫn thi hành. Bảo đảm sự nhận thức của cơ quan, tổ chức, xã hội về ý nghĩa, vai trò của đăng ký, quản lý hộ tịch và đặc biệt là nhận thức của cán bộ Tư pháp hộ tịch. Tăng cường lãnh đạo, kiểm tra, đôn đốc, uốn nắn kịp thời việc thực hiện công tác đăng ký hộ tịch theo đúng quy định của pháp luật, thực hiện nghiêm túc công tác lưu trữ sổ, hồ sơ hộ tịch không để mất, hư hỏng hoặc sai lệch thông tin trong sổ hộ tịch do buông lỏng quản lý.
Đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức trong cán bộ, nhân dân về vai trò và tầm quan trọng của Cơ sở dữ liệu hộ tịch.
Duy trì ổn định và nâng cao năng lực đội ngũ công chức Tư pháp - Hộ tịch, đảm bảo đội ngũ làm công tác hộ tịch chuyên nghiệp, ổn định lâu dài, hạn chế việc luân chuyển, điều động đối với công chức Tư pháp - Hộ tịch.
Kiên quyết xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm, sai phạm trong công tác đăng ký hộ tịch, nhất là các vi phạm liên quan đến việc làm thất lạc, mất Sổ hộ tịch. Đồng thời, tăng cường kiểm tra để góp phần nâng cao chất lượng công tác đăng ký hộ tịch.
Chỉ đạo UBND các cấp quan tâm bố trí kinh phí đầu tư trang thiết bị, cơ sở vật chất chất như kho lưu trữ, kệ, tủ hồ sơ đảm bảo cho công tác lưu trữ hồ sơ tài liệu, bảo quản sổ hộ tịch, thực hiện các biện pháp phòng chống bão lụt, cháy, ẩm ướt, mối mọt để bảo đảm an toàn Cơ sở dữ liệu hộ tịch phục vụ cho công tác quản lý, đăng ký hộ tịch.