Tội phạm ma túy diễn biến phức tạp
Thời gian gần đây, tại tỉnh Quảng Ninh, cùng với dịch bệnh COVID-19 ảnh hưởng tiêu cực đến mọi mặt đời sống kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, thì tình hình ma túy cũng diễn biến phức tạp. Số người sử dụng ma túy ngày càng trẻ hóa, hình thức sử dụng ma túy đa dạng với phương thức sử dụng phổ biến: cất giấu ma túy kín đáo trong người, thuê nhà nghỉ, khách sạn, quán karaoke để sử dụng; dùng điện thoại di động, trang mạng xã hội để giao dịch, mua bán; vận chuyển ma túy bằng xe khách; thuê người khác vận chuyển, lợi dụng dịch vụ bưu chính để vận chuyển ma túy… Những thủ đoạn vận chuyển, buôn bán ma túy tuy không mới nhưng tinh vi, gây khó khăn cho lực lượng chức năng trong việc truy bắt tội phạm.
Đặc biệt, tội phạm liên quan đến chứa chấp, tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy tại các cơ sở kinh doanh karaoke, vũ trường tăng mạnh trong thời gian gần đây.
    |
 |
| Phiên tòa xét xử tội phạm liên quan đến ma túy ở Quảng Ninh. |
Trong 6 tháng đầu năm 2021, Cơ quan điều tra tỉnh Quảng Ninh đã phát hiện, khởi tố 23 vụ/117 bị can – tăng 9 vụ (39%)/56 bị can (47,86%) so với cùng kỳ năm 2020 (khởi tố 14 vụ/61 bị can), xử lý hành chính 213 đối tượng. Tổng số vật chứng thu giữ: 486,385 gam heroin; 4.773.442 gam ma túy tổng hợp; 47,357 gam cần sa cùng nhiều dụng cụ sử dụng ma tuý và các tài sản khác.
Một số vụ án điển hình như: vào khoảng 23h30 phút ngày 17/12/2020, Công an tỉnh Quảng Ninh tiến hành kiểm tra Bar New Hạ Long Club thuộc tổ 6B, khu 6, phường Yết Kiêu, thành phố Hạ Long, phát hiện Bar có 78 người có biểu hiện sử dụng và tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy tại 6 bàn. Vật chứng thu giữ là 1 gam Ketamine. Sau khi phân loại, Cơ quan điều tra đã khởi tố 10 bị can về tội “Tổ chức sử dụng trái phép chất ma tuý”; 4 bị can về tội “Tàng trữ trái phép chất ma tuý”; 6 bị can về tội “Mua bán trái phép chất ma tuý”.
Hoặc khoảng 23h30 phút ngày 27/2/2021, Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy, Công an tỉnh Quảng Ninh chủ trì phối hợp Công an TP Cẩm Phả tiến hành kiểm tra cơ sở kinh doanh Karaoke Golden, địa chỉ số 16, khu Cao Sơn 2, phường Cẩm Sơn, TP Cẩm Phả, phát hiện phòng VIP 302 có Trần Văn Minh, Cao Mạnh Cường, Trần Thế Nam có hành vi tổ chức cho 9 đối tượng sử dụng ma túy cần sa. Phòng VIP 302 có Trịnh Văn Ninh, Nguyễn Mạnh Hà, Bùi Văn Hùng, Nguyễn Hồng Nam, Lê Thị Quỳnh Hương có hành vi tổ chức cho Vũ Hồng Nam, Lê Thảo Nhi, Trần Thanh Thủy, Nguyễn Thị Phương sử dụng ma túy loại Methamphetamine, Ketamine, MDMA.
|
 |
| Đồng chí Tạ Thanh Bình – Trưởng Phòng 1, VKSND tỉnh Quảng Ninh chủ trì buổi họp rút kinh nghiệm sau phiên tòa về án ma túy. |
Kiểm tra phòng 401 có Nguyễn Minh Tiến, Hà Thị Hậu có hành vi tàng trữ ma túy Ketamine và Cần sa. Quá trình kiểm tra có Lưu Thị Dung biết Tiến và Hậu bán ma túy nhưng không tố giác. Sau khi phân loại, đã khởi tố 1 bị can về tội “Tổ chức sử dụng trái phép chất ma tuý” và “Chứa chấp sử dụng chất ma tuý”; 9 bị can về tội “Mua bán trái phép chất ma tuý”; 7 bị can về tội “Tổ chức sử dụng trái phép chất ma tuý”; 1 bị can về tội “Không tố giác tội phạm”.
Kiểm sát viên Tạ Thanh Bình, Trưởng Phòng Thực hành quyền công tố, kiểm sát điều tra, kiểm sát xét xử sơ thẩm án an ninh – ma túy (Phòng 1), VKSND tỉnh Quảng Ninh cho biết, qua các vụ án về ma túy xảy ra trên địa bàn và các vụ án nói trên có thể thấy, các vụ án ma túy, tội phạm về ma túy chủ yếu sử dụng điện thoại di động làm phương tiện để liên lạc, trao đổi, móc nối với nhau trong quá trình thực hiện hành vi phạm tội, các đối tượng sử dụng nhiều số điện thoại khác nhau, đứng tên chủ thuê bao không chính danh nhằm mục đích để che giấu tội phạm.
Mặt khác, quá trình mở rộng điều tra “truy xét” các vụ án ma túy qua lời khai, list điện thoại và các thông tin trao đổi trong nền tảng mạng xã hội như zalo, wechat, facebook messenger…. của các đối tượng phạm tội, các chi tiết giao dịch điện thoại của các đối tượng phạm tội và đối tượng liên quan là nguồn chứng cứ quan trọng để đấu tranh làm rõ. Do vậy, Kiểm sát viên luôn chủ động trao đổi với Điều tra viên về kế hoạch điều tra xác minh, khi xét thấy cần thiết thu thập tài liệu liên quan đến vụ án bằng việc thu giữ thư tín, điện tín tạo sự thống nhất trong nhận thức và hành động, để kịp thời tiến hành thu giữ.
Với sự phối hợp chủ động, chặt chẽ của Kiểm sát viên, quá trình xử lý các tội phạm ma tuý không xảy ra tình trạng bỏ lọt tội phạm, hành vi phạm tội, đáp ứng được đòi hỏi của cuộc đấu tranh phòng, chống tội phạm ngày càng tinh vi, phức tạp với quy mô rộng lớn, thông tin đa dạng như hiện nay.
Chứng cứ điện tử ngày càng phổ biến
Theo Trưởng Phòng 1 VKSND tỉnh Quảng Ninh, thời gian qua, công tác đấu tranh với tội phạm nói chung, tội phạm ma túy nói riêng luôn được các cơ quan tiến hành tố tụng tỉnh Quảng Ninh chú trọng. Trong đó, hoạt động thu thập, sử dụng dữ liệu, chứng cứ điện tử là một trong những căn cứ quan trọng để xác định tội phạm. Loại chứng cứ mới này đang ngày càng phổ biến, xuất hiện trong hầu hết các loại tội phạm, thậm chí trong nhiều vụ án chỉ thu được dữ liệu điện tử làm chứng cứ.
Việc bổ sung dữ liệu điện tử là một nguồn chứng cứ đáp ứng yêu cầu cấp bách hiện nay và hoàn toàn phù hợp với pháp luật quốc tế và pháp luật Việt Nam, cũng như có căn cứ về khoa học, công nghệ và bảo đảm cho công tác đấu tranh phòng chống tội phạm có hiệu quả, tạo điều kiện thuận lợi cho Cơ quan điều tra trong việc thu thập tài liệu, chứng cứ quan trọng chứng minh hành vi phạm tội, góp phần làm sáng tỏ nội dung vụ án, đẩy nhanh quá trình điều tra, truy tố, xét xử.
Trong nhiều vụ án, đối tượng phạm tội đã phải thành khẩn khai báo hành vi phạm tội khi Cơ quan điều tra đã thu giữ được dữ liệu điện tử, điện thoại thể hiện chi tiết các giao dịch, cuộc gọi, tin nhắn của chính các đối tượng liên lạc với nhau về thực hiện tội phạm trước khi bị phát hiện.
Để góp phần nâng cao hiệu quả áp dụng pháp luật về thu thập chứng cứ điện tử đối với các vụ án ma tuý trong thời gian tới, lãnh đạo VKSND tỉnh Quảng Ninh luôn quán triệt đội ngũ cán bộ, Kiểm sát viên của Phòng 1 không ngừng trau dồi, nâng cao kiến thức cơ bản về dữ liệu điện tử, về công nghệ thông tin.
Trong quá trình thu thập, đánh giá, sử dụng chứng cứ điện tử trong các vụ án ma tuý, nếu có các biện pháp, cách làm hay thì Kiểm sát viên tập hợp lại vào “Sổ tay kinh nghiệm giải quyết án” và đưa ra để cùng trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm trong “giờ pháp luật” hàng tuần của phòng, góp phần nâng cao năng lực, trình độ của đội ngũ, Kiểm sát viên của phòng nói riêng và của ngành Kiểm sát Quảng Ninh nói chung.
Với việc sử dụng triệt để chứng cứ điện tử vào trong công tác phòng, chống tội phạm, Phòng 1 VKSND tỉnh Quảng Ninh đã đẩy nhanh được quá trình điều tra, truy tố, xét xử, góp phần làm sáng tỏ nhiều vụ án lớn về ma túy.