Giữ vững “mạch sống” nông nghiệp giữa biến động thời tiết
Trong bối cảnh thời tiết có nhiều diễn biến phức tạp, sản xuất nông, lâm nghiệp và thủy sản của Sơn La vẫn duy trì được sự ổn định và đạt nhiều kết quả tích cực. Đó là minh chứng cho tinh thần chủ động, sáng tạo của chính quyền các cấp, ngành nông nghiệp và người dân trong toàn tỉnh, những con người luôn biết thích ứng linh hoạt để biến khó khăn thành cơ hội.
    |
 |
| Sản xuất nông, lâm nghiệp, thủy sản duy trì ổn định, phát triển bền vững. Nguồn tin, ảnh Cổng TTĐT tỉnh Sơn La |
Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Sơn La, trong 9 tháng đầu năm 2025, toàn tỉnh đã gieo cấy hơn 32.700 ha lúa vụ mùa, 75.000 ha ngô (tăng 1,08% so với cùng kỳ), cùng gần 12.000 ha rau màu, tăng 3,68%. Một số loại cây trồng khác như đậu tương (466 ha, tăng 7,87%) và đậu các loại (498 ha, tăng 7,33%) cũng cho thấy xu hướng tích cực.
Mặc dù một số cây trồng như khoai lang, lạc có giảm nhẹ diện tích, song cơ cấu mùa vụ đã được bố trí hợp lý hơn, phù hợp điều kiện khí hậu từng vùng. Công tác phòng trừ sâu bệnh được triển khai đồng bộ, xử lý kịp thời trên gần 5.000 lượt ha, giúp ngăn chặn dịch hại và đảm bảo sản xuất ổn định. Đây là kết quả của việc các địa phương chủ động áp dụng tiến bộ khoa học, chuyển giao kỹ thuật, cũng như sự vào cuộc tích cực của lực lượng khuyến nông cơ sở.
Đổi mới mô hình - nâng cao giá trị sản phẩm nông nghiệp
Không chỉ dừng lại ở mục tiêu đảm bảo an ninh lương thực, Sơn La đang từng bước chuyển hướng sang nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ và nông nghiệp tuần hoàn, những hướng đi phù hợp với xu thế phát triển hiện đại và tiêu chuẩn quốc tế.
Đến nay, 9 vùng sản xuất ứng dụng công nghệ cao đã được công nhận trên địa bàn tỉnh, trong đó tập trung chủ yếu tại Mộc Châu, Mai Sơn, Yên Châu và Thuận Châu. Bên cạnh đó, Sơn La đã duy trì 218 mã số vùng trồng, trong đó 202 mã số phục vụ xuất khẩu với tổng diện tích trên 2.800 ha và 08 cơ sở đóng gói nông sản đạt chuẩn. Đây là những nền tảng quan trọng giúp nông sản Sơn La vươn xa hơn trên bản đồ xuất khẩu, nhất là các thị trường khó tính như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và châu Âu.
|
 |
| Hiện nay, tỉnh Sơn La có trên 21.000 ha cà phê, tập trung chủ yếu tại Mai Sơn, Thuận Châu và TP Sơn La, sản lượng ước đạt 35.000 - 45.000 tấn cà phê nhân/năm, trị giá 4.500 - 5.000 tỉ đồng. |
Đặc biệt, 29 sản phẩm nông sản mang địa danh Sơn La đã được Cục Sở hữu trí tuệ cấp văn bằng bảo hộ, góp phần nâng cao giá trị thương hiệu. Những sản phẩm như xoài Yên Châu, nhãn Sông Mã, bơ Mộc Châu, cà phê Chiềng Ban hay chè Tà Xùa... không chỉ là nông sản đặc trưng mà còn là “đại sứ thương hiệu” cho vùng đất Tây Bắc trù phú.
Theo định hướng của tỉnh, việc phát triển thương hiệu gắn với truy xuất nguồn gốc, chuyển đổi số trong quản lý vùng trồng sẽ được tiếp tục đẩy mạnh, đảm bảo sản phẩm Sơn La ngày càng có vị thế cao trong chuỗi giá trị toàn cầu.
Chăn nuôi ổn định, hướng tới an toàn sinh học và quy mô hàng hóa
Cùng với trồng trọt, chăn nuôi tiếp tục là điểm sáng trong cơ cấu nông nghiệp của tỉnh. Toàn tỉnh hiện có 641 nghìn con lợn, tăng 10,5%; 8,49 triệu con gia cầm, tăng 1,31%; đàn trâu bò cơ bản ổn định. Dù quy mô có điều chỉnh theo hướng tái cơ cấu, song chất lượng đàn vật nuôi và hiệu quả kinh tế ngày càng được nâng lên.
Trong 9 tháng, trên địa bàn có xuất hiện một số dịch bệnh như Dại, Dịch tả lợn châu Phi, Viêm da nổi cục trâu bò, Lở mồm long móng. Tuy nhiên, nhờ chủ động phòng, chống dịch từ sớm, các ổ dịch đều được khoanh vùng, xử lý triệt để. Lực lượng thú y triển khai đồng loạt công tác vệ sinh, khử trùng, tiêm phòng vắc xin, đảm bảo không để dịch bệnh lây lan diện rộng.
Một số mô hình chăn nuôi an toàn sinh học, liên kết theo chuỗi giá trị và chăn nuôi hữu cơ đang được nhân rộng tại Thuận Châu, Mường La, Sông Mã. Những mô hình này không chỉ giảm thiểu rủi ro dịch bệnh mà còn hướng tới mục tiêu phát triển chăn nuôi bền vững, thân thiện với môi trường.
Giữ rừng - giữ sinh kế, bảo vệ môi trường sống bền vững
Với diện tích rừng tự nhiên lớn, Sơn La luôn xác định lâm nghiệp là lĩnh vực quan trọng gắn liền với sinh kế của người dân miền núi và đồng bào dân tộc thiểu số. Trong 9 tháng đầu năm 2025, toàn tỉnh đã trồng mới 280,26 ha rừng, trong đó 209,26 ha rừng thay thế và 70,7 ha từ nguồn vốn xã hội hóa. Công tác khoanh nuôi tái sinh rừng tự nhiên tiếp tục được duy trì hiệu quả, giúp nâng cao tỷ lệ che phủ rừng và bảo vệ đa dạng sinh học.
|
 |
| Với khả năng thích nghi cao, chi phí đầu tư thấp và hiệu quả ổn định, cây dứa đang dần thay thế các loại cây kém giá trị như sắn, ngô. Hàng nghìn hộ dân đã mạnh dạn chuyển đổi diện tích sản xuất sang trồng dứa theo chuỗi liên kết. |
Lực lượng kiểm lâm đã tăng cường tuần tra, xử lý 197 vụ vi phạm lâm luật, tịch thu hơn 16 m³ gỗ các loại, thu nộp ngân sách trên 2,4 tỉ đồng. Công tác phòng cháy, chữa cháy rừng được chú trọng, triển khai kịp thời với phương châm “4 tại chỗ”, hạn chế tối đa thiệt hại. Mặc dù đã xảy ra 13 vụ cháy nhưng không gây ảnh hưởng lớn đến diện tích rừng.
Những kết quả này cho thấy nhận thức của người dân về vai trò của rừng đã được nâng cao. Ở nhiều bản làng, người dân đã chuyển từ “phá rừng làm nương” sang “giữ rừng làm du lịch sinh thái”, “giữ rừng để hưởng dịch vụ môi trường rừng”, một chuyển biến sâu sắc trong tư duy sản xuất gắn với bảo tồn thiên nhiên.
Phát triển thủy sản, hướng ra thị trường và nâng cao thu nhập
Không chỉ có đất liền, Sơn La còn có lợi thế lớn từ hệ thống sông suối, hồ chứa thủy điện, đặc biệt là lòng hồ thủy điện Sơn La và Hòa Bình. Đây là tiềm năng to lớn để phát triển nuôi trồng thủy sản theo hướng hàng hóa.
Hiện nay, diện tích nuôi trồng thủy sản của tỉnh đạt gần 3.000 ha, sản lượng 9 tháng đạt trên 5.300 tấn, tăng 1,43% so với cùng kỳ năm trước. Các hộ nuôi đã chú trọng áp dụng quy trình kỹ thuật, đảm bảo an toàn sinh học và chất lượng sản phẩm.
Nhiều mô hình nuôi cá lồng trên lòng hồ, nuôi thủy sản theo chuỗi liên kết đã được nhân rộng, tiêu biểu tại Quỳnh Nhai, Mường La, Bắc Yên. Các sản phẩm như cá lăng, cá chiên, cá rô phi, tôm càng xanh đang dần trở thành hàng hóa có giá trị cao, được tiêu thụ rộng rãi trong và ngoài tỉnh. Một số doanh nghiệp, hợp tác xã đã bắt đầu xây dựng thương hiệu thủy sản Sơn La, gắn với truy xuất nguồn gốc, đáp ứng yêu cầu của thị trường trong nước và xuất khẩu.
Kết quả từ sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị
Những kết quả nêu trên là thành quả của Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi (MTQG 1719) giai đoạn 2021- 2030. Thông qua chương trình, tỉnh Sơn La đã ưu tiên đầu tư hạ tầng thiết yếu, hỗ trợ sinh kế, chuyển giao khoa học kỹ thuật và phát triển các mô hình sản xuất phù hợp với điều kiện đặc thù từng vùng dân tộc.
Sự chỉ đạo quyết liệt của Tỉnh ủy, UBND tỉnh, cùng với sự đồng hành của các sở, ngành, chính quyền địa phương, đã giúp Chương trình 1719 thực sự đi vào đời sống người dân. Hàng trăm công trình hạ tầng nông thôn, đường giao thông nội đồng, hệ thống thủy lợi, điện, nước sinh hoạt được hoàn thành và đưa vào sử dụng, tạo động lực thúc đẩy sản xuất nông nghiệp hàng hóa, nâng cao thu nhập cho người dân miền núi.
|
 |
| Sơn La đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến thương mại: tham gia hội chợ nông sản, kết nối cung cầu, quảng bá trên sàn thương mại điện tử… giúp sản phẩm dứa ngày càng khẳng định vị thế trên thị trường trong nước và tiệm cận các tiêu chuẩn quốc tế. |
Đặc biệt, Sơn La đã tập trung đào tạo, tập huấn kỹ thuật, hỗ trợ giống cây trồng, vật nuôi, tăng cường khuyến nông cơ sở, giúp bà con tiếp cận tiến bộ khoa học kỹ thuật. Nhiều hộ nghèo, hộ cận nghèo đã mạnh dạn chuyển đổi mô hình sản xuất, áp dụng công nghệ mới và vươn lên làm giàu chính đáng ngay trên mảnh đất quê hương.
Trong thời gian tới, ngành nông nghiệp Sơn La đặt mục tiêu tái cơ cấu mạnh mẽ, hướng đến nâng cao giá trị gia tăng, phát triển nông nghiệp xanh, sạch, bền vững. Tỉnh sẽ tiếp tục mở rộng vùng sản xuất ứng dụng công nghệ cao, gắn với chuyển đổi số trong quản lý sản xuất, truy xuất nguồn gốc sản phẩm, đảm bảo an toàn thực phẩm và chuẩn hóa quy trình theo tiêu chuẩn quốc tế.
Song song với đó, Sơn La sẽ tập trung xây dựng thương hiệu địa phương, mở rộng thị trường xuất khẩu, tăng cường xúc tiến thương mại và hợp tác quốc tế, qua đó đưa nông sản Sơn La trở thành điểm sáng trong chuỗi giá trị toàn cầu.
Những bước đi đó không chỉ giúp Sơn La phát huy tiềm năng, thế mạnh sẵn có mà còn góp phần hiện thực hóa mục tiêu của Chương trình MTQG 1719 - xây dựng vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi phát triển toàn diện, giàu bản sắc, bền vững, và ngày càng hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế quốc gia.
|
 |
| Vùng trồng xoài của huyện Mai Sơn được công nhận vùng nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao. |
Sơn La hôm nay không chỉ giữ vững vai trò “thủ phủ nông sản Tây Bắc”, mà còn đang dần khẳng định vị thế là trung tâm nông nghiệp công nghệ cao của khu vực. Thành quả đạt được sau 9 tháng đầu năm 2025 là kết tinh của tầm nhìn chiến lược, của ý chí vươn lên không ngừng của người nông dân, của chính quyền các cấp, những người đang ngày ngày bền bỉ gieo trồng tương lai cho quê hương.
Với định hướng rõ ràng, sự đồng thuận xã hội và những chính sách đúng đắn từ Chương trình MTQG 1719, tin rằng Sơn La sẽ tiếp tục gặt hái nhiều mùa vàng thắng lợi không chỉ trên những cánh đồng, khu rừng hay lòng hồ, mà còn trong chính đời sống ấm no, hạnh phúc của đồng bào các dân tộc nơi đây.