Theo đó, người dân đặc biệt quan tâm đến các vấn đề như cộng nối thời gian tham gia BHXH bắt buộc và BHXH tự nguyện, và khả năng giám định sức khỏe để nghỉ hưu sớm. Báo Bảo vệ pháp luật sẽ cung cấp thông tin chi tiết về những điểm khác biệt giữa hai loại hình bảo hiểm này và giải đáp những câu hỏi phổ biến.
Sự khác biệt giữa BHXH bắt buộc và BHXH tự nguyện
Khác nhau về căn cứ đóng:
BHXH tự nguyện: Tỷ lệ đóng BHXH tự nguyện là 22% trên mức thu nhập tháng mà người lao động lựa chọn. Mức thu nhập này được xác định từ mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn đến 20 lần mức lương cơ sở. Người tham gia BHXH tự nguyện sẽ được Nhà nước hỗ trợ tiền đóng theo tỷ lệ phần trăm trên mức đóng BHXH hàng tháng, cụ thể:
30% đối với người thuộc hộ nghèo.
25% đối với người thuộc hộ cận nghèo.
10% đối với các đối tượng khác.
BHXH bắt buộc: Tỷ lệ đóng BHXH bắt buộc là 32% trên tiền lương tháng của người lao động. Mức đóng cao nhất cũng bằng 20 lần mức lương cơ sở. Trong tỷ lệ 32%, bao gồm:
Quỹ hưu trí và tử tuất: 22%.
Quỹ bảo hiểm y tế: 4.5%.
Quỹ bảo hiểm thất nghiệp: 2%.
Quỹ bảo hiểm tai nạn lao động: 0.5%.
Quỹ ốm đau, thai sản: 3%.
Khác nhau về chế độ hưởng:
BHXH tự nguyện: Người tham gia BHXH tự nguyện được hưởng các chế độ hưu trí và tử tuất. Không bao gồm các chế độ ốm đau, thai sản, bệnh nghề nghiệp, và tai nạn lao động như ở BHXH bắt buộc. Khi nhận lương hưu, người lao động sẽ được cấp thẻ BHYT do quỹ BHXH đóng, và mức hưởng lương hưu sẽ được điều chỉnh hàng năm theo chỉ số giá tiêu dùng. Nếu qua đời sau ít nhất 5 năm tham gia BHXH tự nguyện, thân nhân sẽ nhận được tiền mai táng phí và tiền tuất một lần.
BHXH bắt buộc: Người tham gia BHXH bắt buộc được hưởng đầy đủ các chế độ: ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hưu trí và tử tuất.
    |
 |
| Nắm rõ các quy định mới nhất và các quyền lợi mà mình được hưởng, người lao động sẽ đảm bảo được quyền lợi của mình khi tham gia BHXH. Ảnh minh họa |
Vấn đề cộng nối thời gian đóng BHXH
Theo quy định của Luật BHXH, thời gian đóng BHXH của người lao động được tính từ khi bắt đầu đóng BHXH cho đến khi dừng đóng. Nếu người lao động có thời gian đóng BHXH không liên tục, tổng thời gian đóng BHXH sẽ được cộng dồn, bao gồm cả thời gian tham gia BHXH bắt buộc và BHXH tự nguyện.
Khi tham gia BHXH tự nguyện, thời gian đóng BHXH bắt buộc trước đó (nếu chưa tính hưởng BHXH một lần) sẽ được cộng với thời gian đóng BHXH tự nguyện để giải quyết các chế độ BHXH. Điều này có nghĩa là người lao động có thể tích lũy thời gian tham gia BHXH từ cả hai loại hình để tính hưởng chế độ hưu trí và tử tuất.
Tuy nhiên, thời gian đóng BHXH đã được tính hưởng BHXH một lần sẽ không được tính vào thời gian làm cơ sở tính hưởng các chế độ BHXH trong trường hợp tiếp tục tham gia BHXH.
Giám định sức khỏe để nghỉ hưu sớm
Theo quy định hiện hành, BHXH Việt Nam không quy định cụ thể về việc giám định sức khỏe để nghỉ hưu sớm đối với người tham gia BHXH tự nguyện. Tuy nhiên, đối với người lao động tham gia BHXH bắt buộc, có thể có các quy định khác về điều kiện nghỉ hưu sớm dựa trên tình trạng sức khỏe hoặc các yếu tố khác.
Đối với BHXH bắt buộc: Người lao động có thể nghỉ hưu trước tuổi nếu đáp ứng đủ các điều kiện về sức khỏe và có thời gian đóng BHXH đủ quy định. Trong một số trường hợp, người lao động sẽ cần phải trải qua các kỳ giám định sức khỏe để chứng minh khả năng lao động suy giảm hoặc mắc các bệnh lý nghiêm trọng để đủ điều kiện hưởng chế độ hưu trí sớm.
Đối với BHXH tự nguyện: Hiện tại, không có quy định rõ ràng về việc giám định sức khỏe để nghỉ hưu sớm. Người tham gia BHXH tự nguyện sẽ phải tuân theo các quy định hiện hành về tuổi nghỉ hưu và thời gian đóng BHXH để hưởng lương hưu theo quy định.
Để người lao động có thể lựa chọn hình thức BHXH phù hợp với nhu cầu và hoàn cảnh của mình, việc hiểu rõ sự khác biệt giữa BHXH bắt buộc và BHXH tự nguyện là rất quan trọng. Các quy định về cộng nối thời gian đóng và khả năng nghỉ hưu sớm cần được người lao động nghiên cứu kỹ lưỡng để đảm bảo quyền lợi tối ưu khi tham gia BHXH.
Người lao động nên theo dõi các hướng dẫn và cập nhật từ cơ quan BHXH để nắm rõ các quy định mới nhất và các quyền lợi mà mình được hưởng. Đồng thời, việc tư vấn với các chuyên gia BHXH hoặc các cơ quan chức năng cũng là cách tốt để giải đáp các thắc mắc và đảm bảo quyền lợi BHXH của mình.