Với việc triển khai đồng bộ các giải pháp, thì việc khai thác phát huy hiệu quả Dự án 7, Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2025, trọng tâm là việc hỗ trợ tổ chức các hoạt động truyền thông nhằm thay đổi tư duy; đồng thời lồng ghép cung cấp các dịch vụ khám sức khỏe, sàng lọc một số bệnh trong Nhân dân; đẩy mạnh phát triển kinh tế hộ gia đình..., đang được kỳ vọng sẽ góp phần nâng cao chất lượng dân số vùng miền núi Nghệ An.
Nâng cao nhận thức về chăm sóc sức khỏe sinh sản
Theo ngành Y tế Nghệ An, công tác truyền thông, tuyên truyền được xác định là khâu đầu tiên để thay đổi nhận thức, suy nghĩ và hành động của mỗi người dân trong việc góp phần nâng cao chất lượng dân số. Thực tế thì, những năm qua, đội ngũ cộng tác viên dân số ở các địa bàn miền núi đã không quản khó khăn “đi từng ngõ, gõ từng nhà, rà từng đối tượng”, gặp ở đâu tuyên truyền ở đó để người dân tiếp cận được các dịch vụ chăm sóc sức khỏe...
    |
 |
| Một buổi truyền thông hướng dẫn chăm sóc dinh dưỡng cho bà mẹ mang thai và trẻ nhỏ. |
Bên cạnh đó, những năm gần đây, thực hiện theo Dự án 7 "Nâng cao chất lượng dân số vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi" thuộc Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS&MN giai đoạn I: từ năm 2021-2025 (Chương trình MTQG 1719), công tác tuyên truyền, vận động, tập huấn… càng được chú trọng.
Theo đó, nội dung tuyên truyền được tập trung ở các nội dung về chăm sóc sức khoẻ sinh sản (CSSKSS), phòng tránh mang thai ngoài ý muốn, phòng chống xâm hại tình dục và bạo lực học đường; kiến thức và kỹ năng CSSKSS, xây dựng gia đình hạnh phúc cho phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ; truyền thông về già hóa dân số và phát huy vai trò người cao tuổi; về mất cân bằng giới tính; truyền thông về những mặt trái của việc tảo hôn; tư vấn sàng lọc trước sinh và sơ sinh; bệnh tan máu bẩm sinh (Thalaassemia)…
Bên cạnh đó, ngành cũng đã phối hợp chặt chẽ với các ban, ngành, khối xóm, trưởng bản để đẩy mạnh công tác truyền thông về dân số trong các cuộc họp của Hội Nông dân, Hội Phụ nữ… nhằm mục tiêu từng bước giảm mức sinh, giảm tỷ lệ sinh con thứ 3, nâng cao chất lượng dân số trong thời kỳ mới.
Kết hợp nhiều giải pháp để nâng cao chất lượng dân số
Qua báo cáo của Chi cục Dân số và Kế hoạch hóa gia đình (DS/KHHGĐ) tỉnh Nghệ An, thời gian qua, toàn tỉnh đã tuyển dụng được 15 bác sĩ về công tác tại các xã vùng sâu, vùng xa. Đặc biệt, nguồn kinh phí từ Chương trình MTQG, tỉnh đã triển khai tổ chức 15 đợt đào tạo chuyển giao khoa học kỹ thuật; hỗ trợ 1.442 điểm tiêm chủng ngoại trạm; tổ chức được 1.285 cuộc tư vấn khám sức khỏe và tầm soát trước sinh, 10 hoạt động góp phần nâng cao sức khỏe người cao tuổi, 480 hoạt động truyền thông về ổn định và phát triển dân số, 10 cuộc đào tạo nâng cao năng lực quản lý dân số thu hút 1.211 người tham gia; cấp phát 794 tài liệu và tổ chức 1 cuộc phòng chống bệnh Thalassemia; 19 lớp tập huấn chăm sóc sức khỏe sinh sản, với 1.834 người tham gia; hỗ trợ xây dựng được 23 mô hình chăm sóc dinh dưỡng cho trẻ đầu đời, 9 gói dịch vụ và 7 mô hình chăm sóc sức khỏe bà mẹ, trẻ em…;
|
 |
| Truyền thông chăm sóc sức khỏe cho người dân ở khu tái định cư Thanh Chương. |
Tại nhiều huyện đã thành lập được Câu lạc bộ “không sinh con thứ 3”, Câu lạc bộ “nam giới với sức khỏe sinh sản”…; Đồng thời, cùng với hình thức tuyên truyền miệng, truyền thông qua các phương tiện thông tin đại chúng, các cấp hội DS/KHGĐ còn tổ chức nhiều hội thi, hội diễn với các nội dung phong phú, đa dạng, dễ hiểu… xoay quanh vấn đề về chính sách DS/KHHGĐ; CSSKSS và sức khỏe vị thành niên; các biện pháp tránh thai; xây dựng hạnh phúc gia đình, thu hút sự quan tâm của nhiều người dân...,
Với những giải pháp bằng những hoạt động cụ thể nêu trên, đã và đang góp phần nâng cao chất lượng dân số vùng đồng bào DTTS và miền núi Nghệ An.
Tuy nhiên, theo ông Lô Minh Điệp, Trưởng phòng Lao động, Thương binh và Xã hội huyện Quế Phong, tuyên truyền là vậy, nhưng để làm thay đổi, chuyển biến về nhận thức, thì lại là câu chuyện không phải một sớm một chiều. Công tác tuyên truyền ở vùng sâu, vùng xa rất khó khăn do địa bàn cách trở, do người dân đi làm ăn xa. Có trường hợp người dân ở hẳn trong nương rẫy hàng tháng mới về. Một số người dân không biết tiếng phổ thông, còn cán bộ tuyên truyền cũng không am hiểu tiếng nói đồng bào nên việc tuyên truyền cũng chưa thực sự hiệu quả.
Thực tế hiện nay, vùng đồng bào DTTS và miền núi tỉnh Nghệ An có tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên và tỷ số mất cân bằng giới tính khi sinh vẫn ở mức cao; chất lượng dân số tuy đã được cải thiện, nhưng vẫn chưa đáp ứng mục tiêu đề ra; kinh phí cho các hoạt động dân số chưa kịp thời, thậm chí khó giải ngân.
Cải thiện chất lượng dân số thông qua Dự án 7
Với mục tiêu cao nhất là cải thiện tình hình sức khỏe người DTTS, nâng cao chất lượng dân số ở các địa phương miền núi, tỉnh Nghệ An đang tích cực triển khai các nội dung Dự án 7 "Nâng cao chất lượng dân số vùng đồng bào DTTS và miền núi" thuộc Chương trình MTQG 1719.
Ông Phan Văn Huê, Phó Chi cục trưởng Chi cục DS-KHHGD tỉnh Nghệ An cho biết: Qua các năm thực hiện Dự án 7, đơn vị đã triển khai nhiều hoạt động, trong đó, tập trung vào những đối tượng đặc thù; ưu tiên vùng sâu, vùng xa; đa dạng hóa các nội dung hoạt động như, chương trình chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi, sức khỏe sinh sản vị thành niên, thanh niên; chương trình sàng lọc trước sinh, sơ sinh, phòng chống hôn nhân cận huyết thống, tảo hôn, phòng chống bệnh tan máu bẩm sinh. Từ đó, góp phần giúp đồng bào DTTS nâng cao nhận thức, thay đổi thái độ với việc thực hiện các dịch vụ nâng cao chất lượng dân số.
|
 |
| Từ các hoạt động truyền thông, người dân đã thay đổi nhận thức trong việc quan tâm chăm sóc sức khỏe. (Trong ảnh: Các y bác sĩ kiểm tra sức khỏe cho người dân ở xã Giai Xuân, huyện Tân Kỳ). |
Hoạt động truyền thông cũng được thực hiện đa dạng hơn, tùy theo từng địa bàn vùng sâu, vùng xa; hay phối hợp cùng các nhà trường thực hiện tuyên truyền cho các em học sinh những kiến thức bổ ích về tâm, sinh lý độ tuổi vị thành niên; cách chăm sóc và bảo vệ bản thân trong độ tuổi dậy thì, tránh các hành vi xâm hại tình dục, phòng tránh mang thai ngoài ý muốn...
Bà Hoàng Thị Hồng Nhung, Trưởng phòng Dân số, Trung tâm Y tế huyện Con Cuông cho hay: Đối với hoạt động thăm khám sức khỏe cho người cao tuổi, cũng rất thiết thực để người dân vừa được kiểm tra sức khỏe, vừa được tư vấn để phòng ngừa các bệnh nguy hiểm của tuổi già…; Do vậy, người dân rất phấn khởi và hào hứng tham gia các hoạt động.
Theo ông Phan Văn Huê, Phó Chi cục trưởng Chi cục DS-KHHGD tỉnh Nghệ An, để tổ chức các nội dung liên quan đến nâng cao chất lượng dân số trong vùng đồng bào DTTS và miền núi, trong 3 năm gần đây, tổng nguồn vốn bố trí cho Dự án 7, Chương trình MTQG 1719 tương đối lớn. Đây là nguồn lực quan trọng để các địa phương tổ chức các nội dung, mục tiêu đặt ra trong việc nâng cao chất lượng dân số.
"Chúng tôi tin tưởng, với những giải pháp đồng bộ và mạnh mẽ, kết hợp nguồn lực hỗ trợ thực hiện các nội dung của Dự án 7, chất lượng dân số vùng đồng bào DTTS và miền núi Nghệ An sẽ được cải thiện tốt hơn", ông Huê nhìn nhận.