Theo đó, tình trạng người lao động rút BHXH một lần gia tăng đã và đang ảnh hưởng tiêu cực đến mục tiêu an sinh xã hội cũng như việc phát triển người tham gia BHXH.
Nhằm hạn chế, kéo giảm tình trạng rút BHXH một lần, BHXH thành phố Hải Phòng triển khai nhiều giải pháp tích cực trong nỗ lực tiến tới mục tiêu mọi người đều có bảo hiểm xã hội và xây dựng nền an sinh vững bền.
Tuy chưa phải “điểm nóng” về tình trạng rút BHXH một lần, nhưng trong chín tháng qua, toàn thành phố Hải Phòng có hơn 15 nghìn trường hợp rút BHXH một lần, tăng so với cùng kỳ và bằng số người nhận BHXH một lần của cả năm 2022. Theo BHXH hội Hải Phòng, trên địa bàn bình quân số người nhận BHXH một lần tăng 8,4% qua các năm.
Chị Nguyễn Thị Hải, ở phường Đồng Quốc Bình (quận Ngô Quyền) chia sẻ, chị làm việc ở doanh nghiệp tư nhân và tham gia BHXH đã hơn bảy năm, do điều kiện gia đình, chị xin nghỉ làm ở doanh nghiệp để ra kinh doanh tại nhà, cho nên rút BHXH một lần để lấy vốn kinh doanh…
    |
 |
| Tư vấn về chính sách bảo hiểm xã hội cho người lao động tại bộ phận một cửa của Ủy ban nhân dân quận Hồng Bàng, TP Hải Phòng. |
Theo BHXH thành phố Hải Phòng, có rất nhiều lý do và nguyên nhân sâu xa mà người lao động có thể không chia sẻ hết khi đến làm thủ tục rút BHXH một lần. Qua khảo sát thực tế, người lao động khi nộp hồ sơ thanh toán BHXH một lần đều đưa ra những lý do riêng như: do bị mất việc làm phải đối mặt với khó khăn tài chính trước mắt; để giải quyết khó khăn kinh tế như: trả nợ, mua nhà, lấy vốn đầu tư, kinh doanh, ra nước ngoài lao động, hoặc bị mắc trọng bệnh...
Chị Phạm Thùy Dương, cán bộ BHXH tại bộ phận một cửa của Ủy ban nhân dân quận Hồng Bàng chia sẻ, phần lớn người lao động xin rút bảo BHXH một lần là những người trẻ vì họ cho rằng khi thay đổi công việc họ vẫn còn thời gian để tham gia BHXH ở nơi khác khi kiếm được việc làm mới. Và rất ít người đã “cứng tuổi” rút bảo hiểm xã hội một lần, có lẽ do họ có nhiều kinh nghiệm và cảm nhận được giá trị của tiền lương cùng những ưu đãi về bảo hiểm y tế khi họ không còn sức làm việc hoặc về hưu, không muốn trở thành “gánh nặng” cho con cháu…
Tại Thủy Nguyên, một huyện lớn với 330 nghìn dân, trong tám tháng năm 2023 có hơn 2.800 người rút BHXH một lần. Giám đốc BHXH huyện Thủy Nguyên Nguyễn Văn Nhiên cho hay, có ngày cao điểm, BHXH huyện tiếp nhận gần 200 trường hợp xin rút BHXH một lần, nhất là khoảng thời gian dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, nhiều cơ sở sản xuất phải tạm đóng cửa, nhiều người lao động thiếu, nhỡ việc làm. Trong đó có cả lý do tâm lý “đám đông” lan truyền khiến nhiều người dao động và đăng ký rút bảo hiểm xã hội một lần…
Trưởng phòng Chế độ BHXH thành phố Hải Phòng Phạm Thị Thanh Vân cho biết, bảo hiểm xã hội thành phố triển khai nhiều giải pháp nhằm giảm tình trạng rút BHXH một lần.
Trong đó, BHXH thành phố Hải Phòng tăng cường truyền thông, đối thoại với doanh nghiệp, với người lao động về lợi ích tham gia BHXH và những thiệt thòi khi rút BHXH một lần; phân tích giải pháp hiệu quả là hưởng chế độ trợ cấp thất nghiệp để vượt qua khó khăn lúc mất việc; hoặc bảo lưu thời gian đóng BHXH, để khi có điều kiện thì tiếp tục tham gia BHXH bắt buộc hoặc tự nguyện (BHXH tự nguyện vẫn được ngân sách hỗ trợ một phần theo mức đóng)…
Đặc biệt, tại BHXH các quận, huyện - nơi người lao động đến làm thủ tục rút BHXH một lần, công tác tư vấn, giải thích chế độ, chính sách được quan tâm chú trọng hơn cả.
|
 |
| BHXH TP Hải Phòng tăng cường truyền thông, đối thoại với doanh nghiệp, với người lao động về lợi ích tham gia BHXH và những thiệt thòi khi rút BHXH một lần. Ảnh minh hoạ. |
Tại đây, các cán bộ bảo hiểm xã hội đều nhiệt tình tư vấn cho người lao động về những thiệt thòi khi thanh toán BHXH một lần đồng nghĩa với việc mất đi cơ hội hưởng lương hưu khi về già và sẽ phụ thuộc nhiều vào con cháu, xã hội; mất đi cơ hội tự chủ, tự quyết về tài chính và cuộc sống của mình. Nhất là khi tuổi cao lại không may mắc bệnh sẽ không có thẻ BHYT và phải đối mặt với nguy cơ không thể chi trả nếu bệnh tình kéo dài…
Nhiều người lao động đến nộp hồ sơ thanh toán BHXH một lần tại bộ phận một cửa BHXH các quận, huyện, sau khi được tư vấn đã từ bỏ ý định của mình để cuộc sống bảo đảm an toàn khi về hưu. Thậm chí có người còn tích cực tham gia đóng bảo BHXH thêm cho người thân trong gia đình hoặc quay trở lại tham gia đóng BHXH tự nguyện…
Anh Bùi Văn Cường, sinh năm 1980, ở thôn Tây Trại, xã Trung Hà, huyện Thủy Nguyên đến làm thủ tục rút BHXH một lần, sau khi được tư vấn, giải thích anh đã ngừng việc rút BHXH một lần. Không những thế, anh Cường còn tiếp tục xin tham gia BHXH cho vợ là Đỗ Thị Kim Thúy, sinh năm 1981. Tương tự như vậy, anh Vũ Văn Tư, sinh năm 1975, ở xóm 7, thôn Hoàng Pha, xã Hoàng Động cũng từ bỏ ý định rút bảo hiểm xã hội một lần và tiếp tục đóng BHXH cho vợ là Vũ Thị Dinh, sinh năm 1979...
Từ thực tiễn cơ sở, bà Phạm Thị Thanh Vân cho biết thêm, thời gian tới, Nhà nước cần có những giải pháp tổng thể mang tính vĩ mô để thúc đẩy sự tăng trưởng kinh tế, hỗ trợ doanh nghiệp phát triển, thu hút đầu tư FDI, tạo môi trường và nhiều việc làm tốt, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người lao động.
Bên cạnh đó, Nhà nước thực hiện hiệu quả chính sách đào tạo nghề, giới thiệu việc làm cho người lao động; sửa Luật BHXH theo hướng mở rộng đối tượng tham gia, quyền lợi hưởng; giảm dần số năm đóng BHXH tối thiểu, tạo điều kiện cho người lao động có nhiều cơ hội để hưởng lương hưu khi hết tuổi lao động; xử lý nghiêm tình trạng mua-bán, cầm cố sổ bảo hiểm xã hội, các vi phạm về đóng BHXH cho người lao động…
Cùng với đó, các cấp công đoàn, chủ sử dụng lao động cũng cần phối hợp cơ quan BHXH trong truyền thông rộng rãi về tính ưu việt, lợi ích lâu dài khi tham gia BHXH; khuyến nghị người lao động nên bảo lưu thời gian đóng BHXH khi thiếu việc và tiếp tục tham gia BHXH bắt buộc hoặc tự nguyện để tự bảo đảm cuộc sống và chăm sóc sức khỏe cho bản thân khi hết tuổi lao động, về già.