Những mô hình điển hình trong phòng chống suy dinh dưỡng tại Nghệ An
Tại Nghệ An, công tác phòng chống suy dinh dưỡng đã đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận trong thời gian qua. Tuy nhiên, tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp còi ở trẻ dưới 5 tuổi vẫn tồn tại sự chênh lệch đáng kể giữa các khu vực, đặc biệt giữa miền núi, vùng khó khăn so với thành phố và đồng bằng. Những chênh lệch này phản ánh rõ nét thách thức trong công tác dinh dưỡng tại một tỉnh có địa bàn rộng lớn và phức tạp như Nghệ An.
Theo Sở Y tế Nghệ An, tỷ lệ suy dinh dưỡng ở trẻ dưới 5 tuổi giảm đều qua các năm. Cụ thể, tỷ lệ suy dinh dưỡng thể nhẹ cân giảm từ 15,7% năm 2020 xuống 12,4% năm 2024, trong khi tỷ lệ thấp còi giảm từ 26,0% xuống 23,2% trong cùng giai đoạn. Dù đạt được tiến bộ, các số liệu này vẫn cao hơn mức trung bình cả nước, đòi hỏi các giải pháp mạnh mẽ và đồng bộ hơn.
    |
 |
| Tỷ lệ suy dinh dưỡng trẻ em dưới 5 tuổi ở Nghệ An hằng năm đều giảm theo kế hoạch đề ra. |
Nam Thanh, một xã vùng bán sơn địa của huyện Nam Đàn, là một điểm sáng trong công tác phòng chống suy dinh dưỡng. Ông Trần Đăng Khoa, Chủ tịch UBND xã, cho biết xã đã lồng ghép chỉ tiêu giảm suy dinh dưỡng vào kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội hàng năm. Các hoạt động cụ thể bao gồm cân trẻ định kỳ, cung cấp Vitamin A, tẩy giun cho trẻ từ 24-60 tháng tuổi và tổ chức tuyên truyền về nuôi con bằng sữa mẹ.
Nhờ những nỗ lực này, tỷ lệ suy dinh dưỡng tại Nam Thanh giảm đáng kể: năm 2021, tỷ lệ nhẹ cân là 9,6% và thấp còi là 19,2%. Đến tháng 9/2024, các chỉ số này giảm xuống còn 8,9% và 18%. Đoàn công tác liên ngành Trung ương, do Thứ trưởng Bộ Y tế dẫn đầu, đánh giá cao những thành tựu này trong chuyến kiểm tra vào tháng 10/2024.
Vai trò của Dự án 7 trong công tác dinh dưỡng
Theo Sở Y tế Nghệ An, nhiều hoạt động trong khuôn khổ Chiến lược Quốc gia Dinh dưỡng giai đoạn 2021-2025, Chương trình Mục tiêu Quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, và Chương trình Mục tiêu Quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đã được các cấp, ngành tích cực triển khai. Các hoạt động bao gồm: truyền thông, giáo dục về dinh dưỡng; theo dõi tăng trưởng và đánh giá tình trạng dinh dưỡng ở trẻ dưới 5 tuổi; can thiệp phòng chống suy dinh dưỡng, cung cấp sản phẩm đa vi chất và sản phẩm dinh dưỡng; cùng với tổ chức các lớp tập huấn, đào tạo nâng cao năng lực cho cán bộ chăm sóc sức khỏe cộng đồng.
|
 |
| Bữa ăn trưa của trẻ điểm bản Huồi Mới - Trường Mầm non Tri Lễ, huyện Quế Phong. |
Dự án 7 thuộc Chương trình Mục tiêu Quốc gia này, đã mang lại nhiều tác động tích cực tại Nghệ An. Trong khuôn khổ dự án, các hoạt động truyền thông, giáo dục về dinh dưỡng, theo dõi tăng trưởng và cung cấp sản phẩm dinh dưỡng được triển khai đồng bộ. Ngoài ra, các lớp tập huấn nâng cao năng lực cho cán bộ y tế cơ sở giúp đảm bảo tính bền vững trong các can thiệp dinh dưỡng.
Dự án 7 đặc biệt chú trọng đến vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, nơi trẻ em thường xuyên đối mặt với nguy cơ suy dinh dưỡng cao hơn. TS.BS Lê Thị Hoài Chung, Giám đốc Sở Y tế Nghệ An, khẳng định rằng sự phối hợp giữa các cấp ngành và cộng đồng đã tạo nên nền tảng quan trọng để thay đổi nhận thức, hành vi về dinh dưỡng tại những khu vực khó khăn nhất.
Những thách thức còn tồn tại
Mặc dù đạt được nhiều tiến bộ, Nghệ An vẫn đối mặt với không ít khó khăn. Ở các huyện miền núi như Quế Phong và Con Cuông, nhiều trẻ phải sống xa cha mẹ do bố mẹ đi làm ăn xa, khiến việc chăm sóc dinh dưỡng không được đảm bảo. Bác sĩ Vi Văn Kim, Trưởng Trạm Y tế xã Tiền Phong, chia sẻ rằng có tới 70% trẻ ở đây sống với ông bà, những người có điều kiện kinh tế hạn chế và kiến thức về dinh dưỡng còn yếu.
Ngoài ra, việc phân bổ kinh phí chậm cũng gây ảnh hưởng lớn đến hiệu quả triển khai các chương trình dinh dưỡng. Nhiều hoạt động phải dồn vào cuối năm, giảm tính liên tục và hiệu quả. Việc mua sắm các sản phẩm đa vi chất và dụng cụ đo cân cũng gặp khó khăn do thủ tục phức tạp và số lượng mua sắm ít, không hấp dẫn doanh nghiệp tham gia đấu thầu.
Để khắc phục những khó khăn trên, ngành Y tế Nghệ An đang tích cực thực hiện các giải pháp đồng bộ. TS.BS Lê Thị Hoài Chung đề xuất tăng cường phối hợp giữa các ngành, đơn vị và địa phương để đảm bảo tính hiệu quả và bền vững trong các chương trình can thiệp dinh dưỡng. Đồng thời, cần tổ chức đấu thầu tập trung ở cấp tỉnh để giảm bớt khó khăn trong việc mua sắm các sản phẩm dinh dưỡng.
|
 |
| Tỷ lệ suy dinh dưỡng ở trẻ em giảm dần theo kế hoạch, tuy nhiên, vẫn còn cao hơn mức trung bình cả nước, đặc biệt là tình trạng trẻ bị thấp còi. |
Bên cạnh đó, việc nâng cao nhận thức cộng đồng về dinh dưỡng là yếu tố quyết định. Các chiến dịch truyền thông, giáo dục tại vùng sâu, vùng xa cần được triển khai mạnh mẽ hơn, tập trung vào những nhóm đối tượng dễ bị tổn thương như phụ nữ mang thai, trẻ nhỏ và người dân tộc thiểu số. Các chính sách hỗ trợ cũng cần linh hoạt, đáp ứng tốt hơn nhu cầu thực tế của từng địa phương.
Chương trình Mục tiêu Quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, và Chương trình Mục tiêu Quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đã được các cấp, ngành tích cực triển khai không chỉ mang lại những thay đổi đáng kể trong việc giảm tỷ lệ suy dinh dưỡng tại Nghệ An mà còn khẳng định vai trò quan trọng của các chính sách quốc gia trong cải thiện chất lượng sống của người dân vùng khó khăn. Với sự nỗ lực từ các cấp ngành và sự tham gia tích cực của cộng đồng, Nghệ An hoàn toàn có thể hướng tới mục tiêu giảm tỷ lệ suy dinh dưỡng ở trẻ em dưới 5 tuổi xuống mức thấp nhất trong những năm tới.