Chỉ còn ít ngày nữa, phương thức nộp thuế khoán sẽ chính thức chấm dứt theo Nghị quyết số 198/2025/QH15. Từ ngày 1/1/2026, toàn bộ hộ kinh doanh sẽ chuyển sang hình thức tự kê khai thuế dựa trên doanh thu thực tế. Càng gần mốc chuyển đổi, những băn khoăn, lo ngại của hộ kinh doanh càng gia tăng.
Không ít hộ kinh doanh cho biết lo không kịp thích ứng với phương thức quản lý mới, khi phải tự thực hiện kê khai thuế, đồng thời tuân thủ các quy định chặt chẽ hơn về hóa đơn điện tử, khấu trừ và nghĩa vụ nộp thuế. Những vướng mắc xoay quanh ngưỡng miễn thuế, thủ tục hoàn thuế, phương pháp tính thuế và trách nhiệm xuất hóa đơn vẫn là mối quan tâm lớn.
Tại hội nghị đối thoại về chính sách thuế và hải quan do Bộ Tài chính phối hợp với Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam tổ chức ngày 26/12/2025, nhiều hộ kinh doanh đã trực tiếp nêu câu hỏi về việc kê khai theo quý nhưng doanh thu cả năm không vượt ngưỡng chịu thuế, liệu có được hoàn thuế hay không và thủ tục thực hiện ra sao.
Giải đáp vấn đề này, đại diện Cục Thuế cho biết Bộ Tài chính đang xây dựng dự thảo thông tư hướng dẫn quản lý thuế đối với hộ và cá nhân kinh doanh. Theo dự thảo, người kinh doanh tự xác định doanh thu năm từ 500 triệu đồng trở xuống và thông báo với cơ quan thuế một lần, chậm nhất vào ngày 31/1 của năm kế tiếp.
    |
 |
| Quang cảnh Hội nghị đối thoại về chính sách thuế và hải quan. |
Bên cạnh đó, các hộ kinh doanh trên nền tảng thương mại điện tử cũng bày tỏ nhiều lo ngại. Dù hiện nay sàn thương mại điện tử có chức năng khấu trừ và nộp thuế thay, nhưng với các hộ có doanh thu lớn, việc xuất hóa đơn điện tử, lựa chọn đơn vị cung cấp phần mềm và xác định chi phí hợp lý để khấu trừ vẫn đặt ra không ít khó khăn, tiềm ẩn nguy cơ gia tăng gánh nặng thuế.
Theo Cục Thuế, pháp luật hiện hành cho phép người bán được ủy nhiệm cho bên thứ ba lập hóa đơn điện tử, song việc ủy nhiệm phải được lập bằng văn bản và thông báo với cơ quan thuế. Trường hợp hóa đơn không có mã của cơ quan thuế, dữ liệu hóa đơn vẫn phải được chuyển đầy đủ theo quy định.
Nhận định về quá trình chuyển đổi, Phó Tổng Thư ký Hội Tư vấn thuế Việt Nam Lê Thị Duyên Hải cho rằng, hộ kinh doanh hiện đối mặt với nhiều vướng mắc, đặc biệt liên quan đến hóa đơn điện tử, xử phạt vi phạm hành chính về thuế và sự thiếu đồng bộ của các văn bản hướng dẫn.
Từ thực tiễn đó, các chuyên gia kiến nghị trong năm đầu chuyển đổi cần hoàn thiện sớm hệ thống hướng dẫn, đồng thời xem xét nới lỏng việc xử phạt đối với các sai sót mang tính thủ tục, không làm thất thu ngân sách. Cách tiếp cận này được cho là cần thiết nhằm tạo “độ trễ chính sách” hợp lý, giúp hộ kinh doanh từng bước thích ứng với phương thức quản lý thuế mới, bảo đảm hài hòa giữa yêu cầu tuân thủ pháp luật và ổn định hoạt động sản xuất, kinh doanh.