Iraq điều quân tới biên giới Syria, cân nhắc khả năng can thiệp quân sự

Các đảng cầm quyền Hồi giáo dòng Shiite và các nhóm dân quân Iraq đang cân nhắc khả năng can thiệp vũ trang vào Syria, coi cuộc tiến công của phiến quân Hồi giáo dòng Sunni đang diễn ra ở nước láng giềng phía tây là mối đe dọa nghiêm trọng.

Baghdad có lịch sử đen tối với các chiến binh Hồi giáo dòng Sunni gốc Syria, khi hàng nghìn tay súng trong số họ đã vượt biên vào Iraq sau cuộc xâm lược của Mỹ năm 2003 và châm ngòi cho nhiều năm giết chóc vì lí do giáo phái trước khi quay trở lại vào năm 2013 với tư cách là Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS), vốn tuyên bố lãnh thổ bao trùm Iraq và Syria, đánh chiếm 1/3 lãnh thổ đất nước.

Lực lượng nổi dậy hiện đang tiến quân ở Syria, do Hayat Tahrir al-Sham (HTS) lãnh đạo, đã từ bỏ Al Qaeda và IS và nhấn mạnh, họ không có tham vọng ở Iraq, điều mà các phe phái cầm quyền ở Iraq không mấy tin tưởng.

Ngoại trưởng Iraq Fuad Hussein phát biểu trong cuộc họp báo chung với người đồng cấp Syria và Iran, ngày 6/12. Ảnh: Reuters/Mustafa Khasaf.

Iraq đã huy động hàng ngàn chiến binh dọc biên giới với Syria, từ quân đội chính quy cũng như Lực lượng huy động nhân dân (PMF), một cơ quan an ninh bao gồm nhiều nhóm vũ trang liên kết với Iran trước đây đã chiến đấu ở Syria.

Theo một chính trị gia Iraq, cho đến nay việc huy động binh sĩ là để bảo vệ sườn phía tây của Iraq, thay vì can thiệp để trợ giúp Tổng thống Syria Bashar al-Assad.

Nhưng các nguồn tin cho biết, các tính toán có thể thay đổi, ít nhất là đối với một số phe phái Iraq, tùy thuộc vào diễn biến tình hình, bao gồm việc quân nổi dậy có chiếm được thành phố Homs quan trọng cửa ngõ phía tây thủ đô Damascus của Syria hay không, chính quyền của Tổng thống Assad sụp đổ hoặc người Hồi giáo dòng Shiite bị đàn áp.

Hình ảnh nói, lực lượng PMF Iraq đang tập trung ở biên giới với Syria/@upholdreality

Người phát ngôn chính phủ Iraq Bassem Al-Awadi cho biết, Bagdad không tìm kiếm sự can thiệp quân sự vào Syria nhưng nói rằng, việc chia cắt Syria là “lằn ranh đỏ” đối với Iraq, mà không giải thích thêm.

Trước đó truyền thông đưa tin, hàng trăm chiến binh thuộc các nhóm dân quân Iraq, do Iran hậu thuẫn đã xâm nhập vào Syria để hỗ trợ lực lượng vũ trang của Tổng thống Assad, nhưng vẫn chưa có cuộc huy động quân sự quy mô lớn nào từ Iraq.

Chính phủ Iraq, do Thủ tướng ôn hòa Mohammed Shia al-Sudani đứng đầu, đã cố gắng để tránh bị kéo vào cuộc xung đột khu vực ngày càng trầm trọng xảy ra sau cuộc chiến ở Gaza, thay vào đó tập trung vào việc tái thiết đất nước sau nhiều thập kỉ chiến tranh.

Quân đội Iraq đang được triển khai đến biên giới Syria. Nguồn: @Operativnik22.

“Lập trường của Chính phủ Iraq ngay từ đầu xác định không phải là một bên trong cuộc khủng hoảng này.”,  lãnh đạo PMF, Falih al-Fayadh, cho biết trong bài phát biểu trên truyền hình vào ngày 6/12.

Ông al-Fayadh ví tình huống như việc nhà hàng xóm đang cháy và Iraq cần tính đến những khả năng có thể xảy ra.

Iraq được lãnh đạo bởi liên minh gồm chủ yếu các đảng chính trị dòng Shiite và các nhóm vũ trang thân Iran, là một nhân tố chính trong cái gọi là Trục kháng chiến của Tehran, bao gồm Hamas ở Gaza và Hezbollah ở Lebanon.

Các cuộc tấn công của Israel đã làm suy yếu đáng kể Hamas và Hezbollah, vì vậy một số nhà phân tích tin rằng, hàng chục nghìn chiến binh dày dạn trận mạc trong các đội hình vũ trang của Iraq hiện là lực lượng trong mạng lưới đồng minh của Iran có vị thế tốt nhất để can thiệp vào Syria.

Lực lượng phiến quân được cho đang kiểm soát khu vực màu xanh đậm ở tây bắc và tây nam Syria/ @ThomasVLinge.

Liên minh cầm quyền của Iraq thường bị co kéo theo nhiều chiều hướng khác nhau, với một số nhóm từng chiến đấu cùng Assad trong quá khứ và có lợi ích ở Syria muốn tham chiến trở lại, trong khi các đảng khác coi sự can thiệp như vậy là gây bất ổn.

Ngoại trưởng Iraq Fuad Hussein đã gặp người đồng cấp Syria Bassam Sabbagh và Iran Abbas Araqchi tại Baghdad vào ngày 4/12.

Tại cuộc họp báo chung, ông Hussein lên án các cuộc tấn công của các “phần tử khủng bố” ở Syria, trong khi ông Araqchi cam kết sẽ cung cấp cho Syria mọi sự hỗ trợ cần thiết.

Bản thân thủ lĩnh HTS, Abu Mohammad al-Golani, đã bắt đầu sự nghiệp chiến đấu của mình với Al Qaeda ở Iraq, nơi ông này bị Mỹ giam giữ, trước khi chuyển đến Syria để thành lập chi nhánh của Al Qaeda tại đây.

Video được cho phiến quân HTS kiểm soát TP Daraa, Syria/ @Intel_Slava.

Golani tách khỏi Al Qaeda vào năm 2016 và hôm 5/12 đã kêu gọi Thủ tướng Iraq Sudani ngăn chặn PMF can dự vào Syria, nói lực lượng nổi dậy muốn có mối quan hệ chiến lược và kinh tế với Iraq sau khi lật đổ chế độ của ông Assad.

Diễn biến tình hình ở Syria, thông tin dẫn tuyên bố từ lực lượng phiến quân do HTS lãnh đạo, cho biết, lực lượng này đã giành quyền kiểm soát thành phố Daraa ở tây nam Syria, gần biên giới với Jordan.

Lực lượng nổi dậy hiện đang tấn công quân chính phủ từ hai hướng bắc và nam, siết chặt gọng kìm tiến gần đến Damascus.

Daraa là nơi khởi nguồn cuộc nổi dậy của Syria vào năm 2011. Bộ Quốc phòng Syria vẫn chưa xác nhận hoặc phủ nhận thông tin quân nổi dậy đang kiểm soát Daraa.

Trước đó ngày 6/12, thủ lĩnh HTS, Abu Mohammed al-Golani, tuyên bố, phiến quân đã kiểm soát thành phố Hama quan trọng ở phía tây bắc vào ngày 5/12, tiếp theo sẽ tiến về thành phố Homs và thủ đô Damascus.