Cuối ngày 8/1, Tòa án Tối cao Brazil đã đình chỉ chức vụ Thống đốc thủ đô Brasilia, Ibaneis Rocha, trong 90 ngày do những vấn đề về an ninh vừa xảy ra tại đây, sau khi hàng ngàn người ủng hộ cựu Tổng thống cực hữu Jair Bolsonaro chiếm giữ và cướp phá các tòa nhà chính phủ.
Thẩm phán Tòa án Tối cao Alexandre de Moraes cũng yêu cầu cho các nền tảng mạng xã hội Facebook, Twitter và TikTok chặn các tuyên truyền ủng hộ đảo chính.
Chính quyền Brazil đã bắt đầu điều tra vụ tấn công tồi tệ vào các cơ quan đầu não của đất nước kể từ khi nền dân chủ được khôi phục bốn thập kỷ trước.
Trong khi Tổng thống Luiz Inacio Lula da Silva, người hiện đang có chuyến thăm và làm việc tại Sao Paulo, đã ra lệnh sử dụng quân đội liên bang và các lực lượng thực thi pháp luật để dẹp yên các cuộc bạo loạn. Ông mô tả chúng là hành động man rợ và cam kết sẽ trừng phạt những kẻ cầm đầu cuộc tấn công “phát xít” nhằm kích động một cuộc đảo chính quân sự có thể khôi phục quyền lực cho Bolsonaro.
    |
 |
| Những người biểu tình ủng hộ cựu Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro xông vào tòa nhà Quốc hội ở Brasilia, Brazil, ngày 8/1. Ảnh: AP. |
Hôm 8/1, chỉ một tuần sau lễ nhậm chức của tân Tổng thống Luiz Inacio Lula da Silva, hàng chục nghìn người biểu tình phản dân chủ đã đã vượt qua hàng rào an ninh, xông vào Tòa án Tối cao, Quốc hội và dinh Tổng thống ở thủ đô Brasilia, đập vỡ cửa sổ, đồ đạc, phá hủy các tác phẩm nghệ thuật và đánh cắp bản gốc Hiến pháp năm 1988 của đất nước, lấy đi cả súng ở văn phòng an ninh của Tổng thống.
Những người ủng hộ cựu Tổng thống Bolsonaro mặc trang phục màu xanh lá cây và màu vàng, đã phản đối chiến thắng bầu cử của ông Lula kể từ ngày 30/10, chặn đường, đốt xe và tụ tập bên ngoài các tòa nhà quân sự, yêu cầu lực lượng vũ trang can thiệp. Nhiều người tin rằng kết quả bầu cử là gian lận hoặc không đáng tin cậy và yêu cầu ông Lula từ chức.
Tổng thống cánh tả Lula, người nhậm chức vào ngày 1/1, cho biết, lực lượng cảnh sát báo cáo Thống đốc Rocha, một đồng minh cũ của ông Bolsonaro, đã không hành động để ngăn chặn bước tiến của những người biểu tình.
|
 |
| Những người biểu tình ủng hộ cựu Tổng thống Brazil Bolsonaro, giương cao biểu ngữ yêu cầu can thiệp quân sự nhằm khôi phục quyền lực cho ông Bolsonaro. Ảnh: AP. |
Ông Lula đổ lỗi cho người tiền nhiệm Bolsonaro đã kích động những người ủng hộ ông sau khi đưa ra những cáo buộc vô căn cứ về gian lận bầu cử.
Cựu Tổng thống Bolsonaro, người đã bay tới Mỹ trước lễ nhậm chức của ông Lula và đang ở Florida, đã bác bỏ cáo buộc, nói, các cuộc biểu tình ôn hòa là dân chủ nhưng việc xâm chiếm các tòa nhà chính phủ là “vượt quá giới hạn”.
Vụ việc gợi nhớ lại cuộc tấn công vào Điện Capitol của Mỹ hai năm trước bởi những người ủng hộ cựu Tổng thống Donald Trump.
Cảnh sát đã chiếm lại các tòa nhà chính phủ bị hư hại sau ba giờ và giải tán đám đông bằng hơi cay.
|
 |
| Trực thăng được huy động để giải tán biểu tình bạo loạn ở thủ đô Brasilia, Brazil ngày 8/1. Ảnh: Reuters /Antonio Cascio. |
Bộ trưởng Tư pháp Brazil Flavio Dino cho biết, 200 người biểu tình đã bị bắt giữ, trong khi Thống đốc Brasilia Ibaneis Rocha đưa ra con số 400.
Ông Dino cho biết các cuộc điều tra sẽ xác định ai đã tài trợ hàng trăm chiếc xe buýt đưa những người ủng hộ ông Bolsonaro đến thủ đô Brasilia; mặt khác cũng điều tra cá nhân ông Rocha vì đã không chuẩn bị cho tình huống an ninh.
Việc chiếm đóng các tòa nhà chính phủ được cho đã được các nhóm ủng hộ ông Bolsonaro lên kế hoạch ít nhất 2 tuần trước trên các nền truyền thông xã hội, nhưng lực lượng an ninh thủ đô không có động thái nào để ngăn chặn.
Ông Lula da Silva đã chiến thắng ở vòng bỏ phiếu thứ hai, vượt qua ông Bolsonaro với tỉ số cách biệt nhỏ. Vào tháng 11/2022 Tòa án bầu cử cấp cao của Brazil đã bác bỏ yêu cầu của đảng ông Bolsonaro về việc hủy bỏ một số phiếu bầu trong cuộc bầu cử Tổng thống.
Bày tỏ trước diễn biến ở Brazil, Tổng thư ký LHQ, Antonia Guterres đã lên án “cuộc tấn công vào các thể chế dân chủ của Brazil”.
Người đứng đầu LHQ cho rằng, ý chí của người dân Brazil và các thể chế dân chủ phải được tôn trọng.