Vì sao NASA hoãn phóng tên lửa Mặt trăng 2 lần trong tuần?

Chiều ngày 3/9, giờ địa phương, tại Trung tâm Vũ trụ Kennedy ở Florida, Cơ quan Vũ trụ Mỹ (NASA) đã quyết định tạm dừng phóng tên lửa Hệ thống Phóng Không gian (SLS), hay tên lửa Mặt trăng khổng lồ cao 98 m, trong sứ mệnh Artemis, thiết lập sự hiện diện lâu dài của con người trên Mặt trăng cũng như đặt một tiền đồn trên quỹ đạo Mặt trăng (Gateway), tiến tới đưa con người lên sao Hỏa, 3 giờ trước trước thời điểm cất cánh ấn định, lúc 14h17’.

Quyết định được đưa ra sau khi các nỗ lực khắc phục sự cố rò rỉ nghiêm trọng chất đẩy hydro lỏng siêu lạnh được bơm vào các thùng nhiên liệu của tên lửa, thất bại.

Tên lửa Mặt trăng mạnh nhất từng được NASA chế tạo mang theo tàu vũ trụ Orion trên bệ phóng. Nguồn:NASA.

Đầu tuần, hôm 29/8, NASA đã hoãn phóng SLS do trục trặc kỹ thuật, bao gồm các sự cố rò rỉ nhiên liệu hydro.

Chuyến bay thử nghiệm đầu tiên không người lái (Artemis 1) kéo dài 6 tuần, nhằm mục đích phóng tàu vũ trụ Orion, một khoang rỗng đặt một phi hành đoàn mô hình gắn các cảm biến nghiên cứu lên quỹ đạo Mặt trăng. Sự kiện đánh dấu nửa thế kỷ sau chương trình Apollo của NASA, đưa 12 phi hành gia lên Mặt trăng.

Tên lửa đưa tàu vũ trụ tới quỹ đạo Mặt trăng. Nguồn: NASA.

Trước những phát sinh kỹ thuật mới theo đánh giá là  phức tạp, cần thời gian để khắc phục, các nhà quản lý sứ mệnh đã quyết định hạ tên lửa ra khỏi bệ phóng đưa trở lại nhà chứa để sửa chữa và cập nhật hệ thống, NASA cho biết trong cuộc họp báo chiều ngày 3/9.

Theo Giám đốc sứ mệnh Artemis của NASA, Mike Sarafin, những nỗ lực để giải quyết lỗi kỹ thuật phát sinh sẽ đòi hỏi vài tuần. Thời điểm ấn định phóng trở lại do vậy có thể rơi vào giai đoạn từ 19-30/9 hay đầu tháng 10.

Tàu vũ trụ Orion tiếp cận và bay quanh quỹ đạo Mặt trăng. Nguồn: NASA.

Trong khi Giám đốc NASA, Bill Nelson, cho rằng, nỗ lực phóng tiếp theo sẽ được dời lại ít nhất cho đến giữa tháng 10, một phần để tránh trùng lịch trình chuyến bay của phi hành gia SpaceX tới Trạm Vũ trụ quốc tế ISS, một nhiệm vụ được ưu tiên đã lên lịch vào đầu tháng tới.

Được đặt theo tên Nữ thần Artemis, người chị song sinh của thần ánh sáng Apollo trong thần thoại Hy Lạp cổ đại, sứ mệnh Artemis đặt mục tiêu đưa con người trở lại Mặt trăng sớm nhất là vào năm 2025.

Phi hành gia mô hình được gắn trong khoang tàu vũ trụ để thử nghiệm các tác động của môi trường không gian với phi hành gia. Nguồn: NASA.

Mười hai phi hành gia đã đáp xuống và đi bộ trên Mặt trăng trong 6 sứ mệnh, từ năm 1969 đến năm 1972, trong chương trình Apollo, vốn sinh ra từ cuộc chạy đua không gian giữa Mỹ và Liên Xô trong Chiến tranh Lạnh.

Trong đó, ngày 20/7/1969, trong sứ mệnh Apollp 11, chuyến bay có người lái thứ 5 tới Mặt trăng, hai phi hành gia Neil Armstrong và Buzz Aldrin trở thành những người đầu tiên đặt chân lên Mặt trăng.

Ba phi hành gia Neil Arms, Michael Collins và Buzz Aldrin trong trong sứ mệnh  Apollo 11. Nguồn: NASA.

Bức ảnh phi hành gia Aldrin đi trên Mặt trăng do phi hành gia Neil Armstrong chụp lại trong sứ mệnh  Apollo 11. Nguồn: NASA.

Chương trình Mặt trăng mới đã thu hút được các đối tác thương mại như SpaceX và các cơ quan vũ trụ của châu Âu, Canada và Nhật Bản, mục tiêu thiết lập một căn cứ lâu dài trên Mặt trăng như một bước đệm cho những chuyến du hành đầy tham vọng hơn nữa của con người bay đến sao Hỏa.

Việc phóng SLS là bước quan trọng đầu tiên (Artemis I), nhằm đưa tàu vũ trụ Orion nặng gần 2,6 tấn lên quỹ đạo Mặt trăng và trở về Trái đất, một chuyến bay thử nghiệm khả năng chịu tải của tàu vũ trụ cũng như đo mức độ bức xạ và những tác động khác mà các phi hành gia sẽ phải trải qua thông qua các cảm biến gắn trên mô hình.

Sứ mệnh Apollo 16, chuyến bay có người lái thứ 10, hai phi hành gia John Young và Charles Duke  đã lái chiếc xe Lunar Roving Vehicle (LRV) vượt qua quãng đường 26,7 km trên Mặt trăng . Nguồn: NASA.

Nếu chuyến bay thử nghiệm này diễn ra suôn sẻ, đây sẽ là cơ hội để thực hiện bước tiếp theo (Artemis II), đưa con người trở lại quỹ đạo Mặt trăng vào năm 2024

Artemis III, dự kiến vào cuối năm 2025 với mục tiêu đưa người phụ nữ đầu tiên và người da màu đầu tiên tiếp cận cực nam chưa từng được khám phá của Mặt trăng, nơi các miệng núi lửa bị che khuất vĩnh viễn, được cho là chứa băng và các nguồn tài nguyên khác có thể nuôi sống các phi hành gia trong những chuyến du hành dài ngày trên Mặt trăng trong tương lai.