Giá kỷ lục
Một mẫu vật hóa thạch khủng long bạo chúa (Tyrannosaurus rex - T.rex ) 67 triệu năm tuổi có biệt danh Stan đã được bán tại nhà đấu giá Christie’S, New York, Mỹ với giá kỉ lục gần 32 triệu đô la (gần 740 tỉ đồng), trở thành hóa thạch đắt giá nhất từng được bán trong một cuộc đấu giá, theo Livescience.
Trrước đó trong lịch sử, hóa thạch đắt giá nhất từng được đấu giá thành công cũng là một mẫu vật khủng long T.rex có tên là Sue, dài 12,3 m, cao 4 m, là hóa thạch T.rex hoàn chỉnh và lớn nhất, được bán với giá 8,36 triệu đô la vào năm 1997 (tương đương 13,5 triệu đô la ngày nay) cho Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Field ở Chicago, Mỹ.
    |
 |
| Bộ xương hóa thạch khủng long bạo chúa Tyrannosaurus rex có biệt danh "Stan" được trưng bày tại nhà đấu giá Christie, New York ngày 17/9/2020. Ảnh: Livescience. |
Người mua Stan vẫn chưa được công khai, theo The New York Times.
Stan có chiều dài xấp xỉ 11,7 m, được đo bởi nghiên cứu của Hutchinson vào năm 2011, cao 3,64 m (ở hông).
Giới khoa học tiếc nuối
Nhiều nhà cổ sinh vật học thất vọng vì Stan đã được bán qua đấu giá, có giá quá cao và cho một người mua không rõ tên tuổi. Đây là một vấn đề bởi nhiều tổ chức khoa học không có những khoản tiền khổng lồ để mua những hóa thạch như vậy, để có thể lưu giữ chúng trong phạm vi công cộng.
Thông thường, Hiệp hội Cổ sinh vật có xương sống (SVP) phản đối việc bán đấu giá các hóa thạch như vậy. Ví dụ, vào năm 2018, SVP đã yêu cầu nhà đấu giá Aguttes ở Paris rút ra khỏi cuộc đấu giá một con Allosaurus, một loại khủng long ăn thịt, đã được tìm thấy trên đất tư nhân ở Wyoming.
|
 |
| Mẫu vật khủng long bạo chúa Stan là một trong những mẫu vật lớn nhất và tương đối hoàn chỉnh, có chiều dài xấp xỉ 11,7 m, cao 3,64 m, so với mẫu vật T.rex có tên Sue, được cho là mẫu vật lớn nhất, dài 12,3 m, cao 4 m. Ảnh: osc.org. |
Ngược lại, Stan đến nhà đấu giá không phải vì chủ sở hữu của nó muốn thu lợi nhuận, mà là thông qua lệnh của tòa án, liên quan đến một vụ thanh lí tài sản này để trả cho cổ đông.
Nhà cổ sinh vật nghiệp dư Stan Sacrison tìm thấy Stan vào năm 1987 tại Hệ tầng Hell Creek, gần thị trấn Buffalo, Nam Dakota, Mỹ.
Đây là một trong những mẫu hóa thạch T.rex lớn nhất và tương đối hoàn chỉnh, cũng là mẫu vật nổi tiếng thế giới, từng được trưng bày vòng quanh thế giới trong các năm 1995-1996.
Con T.rex được xác định có nhiều bệnh lí về xương, bao gồm xương sườn và một xương cổ bị gãy (đã tự lành) và một cái lỗ lớn ở phía gáy, cùng kích thước với răng của Tyrannosaurus, theo Viện nghiên cứu Địa chất Black Hill (BHI). Nghiên cứu giải phẫu về Stan cho thấy T. rex có thể đã trải qua một số cuộc ẩu đả với đồng loại.
|
 |
| Quá trình nghiên cứu xác định, Stan có nhiều xương bị gãy đã lành, khả năng là hậu quả của những vụ ẩu đả với đồng loại. Nguồn: Ministerart.wixsite.com. |
Không rõ liệu nhà đấu giá có chú ý đến yêu cầu của SVP hay không. "Nhưng nếu việc thắng thầu Stan không đến từ một viện bảo tàng mà là một nhà sưu tập tư nhân, thì khoa học sẽ là kẻ thua cuộc - và những cuộc đấu giá nổi tiếng như thế này khiến giá của nó được đẩy lên cao nhất, làm tăng chi phí cho các bảo tàng.", Adam Larson, một tình nguyện viên tại Bảo tàng Khám phá Khủng long ở Kenosha, Wisconsin, đã viết cho NBC News. .
Các bảo tàng đóng vai trò quan trọng trong việc bảo quản hóa thạch, do có chuyên môn và được chăm sóc đúng cách; cũng như cung cấp cơ hội tiếp cận cho công chúng và giới nghiên cứu.
Tuy nhiên, các nhà sưu tập tư nhân thì giới hạn quyền tiếp cận. Các nhà khoa học lo ngại, chủ sở hữu có thể bán rời các bộ phận của Stan cho những nhà sưu tập khác và chia nhỏ bộ xương, hoặc cất giữ nó theo cách có thể khiến mẫu vật bị hư hỏng,..
Larson kêu gọi luật pháp bảo vệ những mẫu vật quý hiếm như Stan.