Theo cáo trạng, Nguyễn Đức Tài có mối quan hệ quen biết với người đàn ông có biệt danh là July (không rõ thân nhân, lai lịch). Vào khoảng tháng 2/2021, July liên hệ với Tài đề nghị Tài lập một công ty để nhập khẩu hàng hóa là các loại động vật hoang dã như ngà voi, vảy tê tê, sừng tê giác từ các nước Châu Phi về Việt Nam qua Cảng Tiên Sa, TP Đà Nẵng, mỗi chuyến hàng trót lọt Tài sẽ được July trả công 20 triệu đồng, Tài đồng ý.
    |
 |
| Phiên tòa xét xử bị cáo Tài. (Ảnh: LT) |
July đã gửi bản sao giấy CMND của Ninh Thái Cường (SN 1983, trú Nghệ An – đã mất) cho Tài. Sau đó, Tài đã thuê người làm thủ tục thành lập Công ty TNHH Nam Thái Cường, làm con dấu với số tiền 1,5 triệu đồng (Tài tự đặt tên công ty, tự lấy trụ sở tại số 180 Lý Nhân Tông, phường Khuê Trung, quận Cẩm Lệ, TP Đà Nẵng và tự ký tên Ninh Thái Cường trên các giấy tờ đề nghị thành lập doanh nghiệp).
Ngày 17/7/2021, Tài được July thông báo là hàng về tới Cảng Tiên Sa nhưng do bị lực lượng Hải quan kiểm tra, phát hiện hàng hóa nhập khẩu là sừng tê giác, xương sư tử, cấm nhập khẩu nên Tài không làm thủ tục mở tờ khai Hải quan và bỏ hàng.
Ngày 19/7/2021, Chi cục Hải quan cửa khẩu Cảng Đà Nẵng nghi vấn container chứa hàng hóa vi phạm pháp luật nên đã tiến hành khám phương tiện vận tải, đồ vật theo thủ tục hành chính, kết quả khám đã phát hiện bên trong container chứa 52 khúc sừng nghi sừng tê giác trọng lượng 138,784kg và 93 thùng xương nghi xương sư tử, trọng lượng 3,108kg.
|
 |
| Phiên tòa xét xử bị cáo Tài. (Ảnh: LT) |
Lần 2, khoảng tháng 8/2021, July tiếp tục yêu cầu Tài lập công ty để nhập khẩu hàng hóa như lần một và Tài đồng ý.
Tài tiếp tục thuê người làm thủ tục thành lập Công ty TNHH Quang Nhật Long, làm con dấu với số tiền 1,5 triệu đồng (Tài tự đặt tên công ty, tự lấy trụ sở tại số 145 Đống Đa, phường Thạch Thang, quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng và tự ký tên Nguyễn Nhật Long trên các giấy tờ đề nghị thành lập doanh nghiệp) nhưng tài chưa cung cấp giấy CMND.
Thông qua mạng xã hội, Tài liên hệ với 1 đối tượng (không rõ nhân thân lai lịch) đặt làm giả 1 giấy CMND với các nội dung theo yêu cầu của Tài với giá 1 triệu đồng. Ngày 27/9/2021, sau khi Tài nhận được giấy CMND giả (mang tên Nguyễn Nhật Long…) mang đi chứng thực bản sao đúng với bản chính. Sau đó, Tài đưa bản sao đã được chứng thực cho người được thuê nộp hồ sơ thành lập Công ty TNHH Quang Nhật Long.
Vào ngày 25/9/2021, theo vận đơn vận chuyển khai báo tên hàng hóa nhập khẩu là hạt điều, đơn vị gửi hàng là Công ty Cargo Trade Nigeria Limited 32 Cha, Llawa Industrial Estate Kano Niger, IA, đơn vị nhận hàng là Công ty TNHH Quang Nhật Long, hàng đến Cảng Đà Nẵng vào ngày 5/1/2022.
|
 |
| Số tang vật trên lô hàng từ Nam Phi về Việt Nam do Cục Hải quan thành phố Đà Nẵng đã kiểm tra, phát hiện ngày 17/7/2021. (Ảnh: LT) |
Ngày 5/1/2022, Tài được July thông báo hàng đã về và gửi cho bộ hồ sơ nhập khẩu hàng hóa. Tài thuê Nguyễn Văn Tám - Giám đốc Công ty TNHH Thiên Phúc làm thủ tục khai báo Hải quan, Tài đưa bộ hồ sơ nhập khẩu hàng hóa và tự ký giấy giới thiệu để Tám đến hãng tàu Maersk chi nhánh Đà Nẵng nhận lệnh giao hàng, thanh toán phí xếp dỡ container.
Ngày 11/1/2022, Chi cục Hải quan cửa khẩu Cảng Đà Nẵng nghi vấn container chứa hàng hóa vi phạm pháp luật nên đã tiến hành khám phương tiện vận tải, đồ vật theo thủ tục hành chính, kết quả khám đã phát hiện bên trong container chứa 17,346kg hạt điều, 456,9kg nghi ngà voi và 6,232kg nghi vảy tê tê.
Sau khi lô hàng bị lực lượng Hải quan kiểm tra phát hiện có động vật hoang dã thì Tám đã trả lại bộ hồ sơ hải quan cho Tài. Toàn bộ các đồ vật, tài liệu liên quan đến hành vi vi phạm của Công ty TNHH Nam Thái Cường và Công ty TNHH Quang Nhật Long, Tài đã đốt bỏ hết.
Ngoài ra, Tài còn cất giữ 10 vảy tê tê (có tên trong phụ lục I, Danh mục các loài động vật, thực vật hoang dã thuộc Phụ lục Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp (CITES) do July đưa làm hàng mẫu để cho khách xem.
Như vậy, theo sự chỉ đạo của July, Tài đã 2 lần lập công ty ma để nhập khẩu 456,90kg ngà voi, 138,784kg sừng tê giác, 6,230kg vảy tê tê (thuộc phụ lục I Cites) và 3,108kg xương sư tử từ các nước Châu Phi về Việt Nam qua Cảng Đà Nẵng thì bị lực lượng Hải quan kiểm tra phát hiện thu giữ tang vật.
Qua kết quả giám định cho thấy số tang vật lực lượng Hải quan thu giữ là ngà voi, sừng tê giác, vảy tê tê, xương sư tử…
Tại phiên tòa xét xử, bị cáo Tài thừa nhận hành vi như cáo trạng đại diện VKS công bố.
HĐXX TAND TP Đà Nẵng đã tuyên Nguyễn Đức Tài mức án 10 năm tù về tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp quý hiếm" và 3 năm tù về tội "Làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức; tội sử dụng con dấu, tài liệu giả của cơ quan, tổ chức”. Tổng hợp hình phạt mà Tài phải chấp hành là 13 năm tù, phạt bổ sung số tiền 50 triệu đồng.
Trong thời gian qua, đường hàng hải là một con đường mà nhiều đối tượng chuyên buôn bán, vận chuyển động vật hoang dã xuyên quốc gia đã lựa chọn để đưa ngà voi, sừng tê giác, vảy tê tê và các sản phẩm động vật hoang dã nguy cấp quý hiếm khác về Việt Nam nhờ lợi thế vận chuyển được khối lượng hàng hóa lớn, giá cả phải chăng và rủi ro bị phát hiện cũng như xử lý thấp. Theo ghi nhận của Trung tâm Giáo dục Thiên nhiên (ENV), từ năm 2015 đến nay, chỉ tính riêng ngà voi, sừng tê giác và vảy tê tê, các cơ quan chức năng trên cả nước đã phát hiện hơn 30 vụ vi phạm, thu giữ gần 80 tấn tang vật tại các khu vực cảng biển ở Việt Nam, chủ yếu là ở cảng Tiên Sa (Đà Nẵng), cảng Cát Lái (TP Hồ Chí Minh) và cảng Hải Phòng.
Tuy nhiên, ngoại trừ 4 vụ bắt giữ tại cảng Tiên Sa năm 2015 cùng liên quan đến một nhóm đối tượng đã được đưa ra xét xử vào năm 2018 và vụ án vừa được xét xử liên quan đến đối tượng Nguyễn Đức Tài nói trên, trong tất cả các vụ vận chuyển động vật hoang dã còn lại tại các cảng biển, các cơ quan chức năng chưa thể phát hiện và xử lý được các đối tượng có liên quan.
Bà Bùi Thị Hà - Phó Giám đốc, ENV chia sẻ: “Đây là một vụ án hết sức hiếm hoi phát hiện tại khu vực cảng biển mà các cơ quan tiến hành tố tụng đã truy cứu trách nhiệm hình sự thành công đối tượng có liên quan. Tuy rất đáng tiếc vì chúng ta vẫn chưa thể phát hiện và xử lý những kẻ thực sự đứng sau lô hàng gần chục tấn động vật hoang dã này nhưng thành công bước đầu của các cơ quan tiến hành tố tụng thành phố Đà Nẵng trong việc đấu tranh, làm rõ và xử lý nghiêm minh đối tượng Nguyễn Đức Tài là rất đáng ghi nhận, xứng đáng là tấm gương cho các địa phương khác noi theo về tinh thần đấu tranh với tội phạm về động vật hoang dã.”